Πολιτικά κόμματα και κρίση της Δημοκρατίας…

on .

-  Γράφει ο ΣΠΥΡΟΣ ΕΡΓΟΛΑΒΟΣ, Φιλόλογος - Συγγραφέας

Τα πολιτικά κόμματα, στα πλαίσια της αντιπροσωπευτικής μας δημοκρατίας, έχουν μπει για καλά στη ζωή μας. Από την ποιότητα των πολιτικών κομμάτων εξαρτάται, βασικά, η ποιότητα της Δημοκρατίας. Αυτό ακριβώς ξεκαθαρίζεται με το άρθρο 29 του δικού μας Συντάγματος, στο οποίο ορίζεται ότι «η οργάνωση και η δράση των πολιτικών κομμάτων οφείλει να εξυπηρετεί την ελεύθερη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος». Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει απλούστατα ότι έχουμε κόμματατικα οργανωμένα στα οποία όλα τα όργανα από τον πρόεδρο μέχρι το τελευταίο κομματικό όργανο εκλέγονται από τη βάση με διαφανείς δημοκρατικές διαδικασίες, μια βάση πλήρως ενημερωμένη για τις αρχές και τις επιδιώξεις του κόμματος που αποβλέπουν στην εξυπηρέτηση του εθνικού συμφέροντος. Κόμματα των οποίων η δράση καθορίζεται από συγκεκριμένο Πρόγραμμα το οποίο συντάσσεται, αναπροσαρμόζεται και εγκρίνεται από τις γενικές συνελεύσεις των οργάνων του κόμματος και του οποίου η εφαρμογή είναι υποχρεωτική για όλα τα μέλη του.

Κόμματα που αγωνίζονται για την εθνική ανεξαρτησία, την κοινωνική δικαιοσύνη και τη λαϊκή κυριαρχία -που αποτελεί το θεμέλιο του Πολιτεύματος, κατά το Σύνταγμα- και στον αγώνα τους αυτό παραμένουν ανεπηρέαστα από εσωτερικές και εξωτερικές επεμβάσεις, από ξένα και ντόπια οικονομικά συμφέροντα, με την εξυπηρέτηση των οποίων αλλοιώνεται η ουσία του Δημοκρατικού Πολιτεύματος. Κόμματα των οποίων τα μέλη -σε όλες τις βαθμίδες- εντάσσονται με τη θέλησή τους, αποδεχόμενα τις αρχές του κόμματος και τις συλλογικές αποφάσεις των οργάνων του γύρω από βασικά θέματα.
Σε περίπτωση δε διαφωνίας με αυτές τις συλλογικές αποφάσεις -όχι τις τυχόν αρχηγικές επιβολές- οφείλουν να παραιτούνται από τα αξιώματά τους, να τα θέτουν στη διάθεση του κόμματος και να μην έχουν το δικαίωμα από τη θέση του αξιώματος που δεν τους ανήκει να ενεργούν αντίθετα με τις αρχές του κόμματος επικαλούμενοι μάλιστα την ελευθερία της συνείδησης τους, δηλαδή, σε τελευταία ανάλυση του προσωπικού συμφέροντος το οποίο ενδεχομένως να υποκρύπτει και ιδιοτελή κίνητρα.
Αυτή η πειθαρχία στις αρχές και στις συλλογικές αποφάσεις ενός κόμματος -και όχι στις αυθαίρετες και αντιδημοκρατικές αποφάσεις του αρχηγού του κόμματος και της παρέας του- είναι ταυτόσημη με την ελευθερία της κοινωνικής συνείδησης. Αυτήν ακριβώς τη συνείδηση κατοχυρώνει στους βουλευτές το Σύνταγμα της χώρας και όχι την προσωπική συνείδηση η οποία συχνά γίνεται λάστιχο το οποίο ο ενδιαφερόμενος επικαλείται, προκειμένου να δικαιολογήσει τις ενέργειές του. Δεν πρέπει άλλωστε να ξεχνάμε πως κάθε εξουσία παρέχεται στα διάφορα κόμματα και στα κομματικά όργανα από το λαό, ο οποίος είναι και ο τελικός κριτής.
Όταν λοιπόν η κομματική συνείδηση -που εκφράζεται από τον αρχηγό του κόμματος- ή η προσωπική συνείδηση -που επικαλούνται τα διάφορα κομματικά όργανα- έρχεται σε σύγκρουση με την κοινωνική συνείδηση, την οποία εκφράζει ο λαός, τότε τη λύση τη δίνει ο λαός -επαναλαμβάνω ότι θεμέλιο του Πολιτεύματος κατά το Σύνταγμα δεν είναι ούτε οι αρχηγοί των κομμάτων, ούτε τα κόμματα, αλλά η λαϊκή κυριαρχία- και η λύση επέρχεται φυσιολογικά και δημοκρατικά με τις εκλογές ή με το δημοψήφισμα.
Όταν αυτό δε συμβαίνει, τότε δεν έχουμε Δημοκρατία αλλά κομματοκρατία που αποτελεί παραμόρφωση του Δημοκρατικού Πολιτεύματος και τα κόμματα δεν αποβαίνουν οργανώσεις έκφρασης της λαϊκής κυριαρχίας, αλλά εργαλεία σφετερισμού της λαϊκής κυριαρχίας, επιβεβαιώνοντας την άποψη του Carlyle, ο οποίος έλεγε πως «η κομματοκρατία είναι το αιώνιο προνόμιο του βλάκα να κυβερνάται από τον έξυπνο». Και όταν αναφερόταν στο «βλάκα» εννοούσε το λαό, τον «πάντα ευκολόπιστο και πάντα προδομένο, κατά το Σολωμό, όταν δε αναφερόταν στον «έξυπνο», εννοούσε το κόμμα που τον εξαπάτησε, αφού άλλα του έλεγε προεκλογικά και υπέκλεπτε την ψήφο του, και άλλα -τα εντελώς αντίθετα- έκανε μετεκλογικά, για να διατηρήσει την εξουσία και να απολαύσει τα εξ αυτής απορρέοντα αγαθά.
Προϋποθέσεις όμως, όπως αυτές που προαναφέραμε, για τη δημιουργία και τη λειτουργία ενός γνήσιου Δημοκρατικού Πολιτεύματος, δεν αξιωθήκαμε να εξασφαλίσουμε -με ελάχιστες εξαιρέσεις, όπως αυτές του Ι. Καποδίστρια, του Χ. Τρικούπη και του Ελ. Βενιζέλου- κατά τα διακόσια χρόνια της «Ανεξαρτησίας» μας.
Και το κακό για τον τόπο μας ξεκίνησε απ' τα πρώτα χρόνια, αμέσως μετά την Επανάσταση του 21, τα πολιτικά αποτελέσματα της οποίας δεν ήταν ανάλογα με τους αγώνες και τις θυσίες του λαού μας κατά την ένδοξη εκείνη εποχή. Ο εθνικός μας βίος, από την πρώτη στιγμή, μετά την απελευθέρωση, τέθηκε υπό την προστασία και την άμεση εξάρτηση, αρχικά των τριών «Προστάτιδων Δυνάμεων», της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Ρωσίας, σ' αυτές προστέθηκε, με το Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο και τον μακροχρόνιο εξοντωτικό δανεισμό, η Γερμανία, τη σκυτάλη την πήρε, στη συνέχεια, η Αγγλία η οποία την παρέδωσε στις Ηνωμένες Πολιτείες και στο Ν,Α.Τ.Ο, για να καταλήξει τελικά στην Ε.Ο.Κ. και στο Ν.Α Τ.Ο, που όπως λέγαμε στην εποχή των αγώνων για το 114, για την Παιδεία και αργότερα για την Εθνική Ανεξαρτησία, τη Λαϊκή Κυριαρχία και την ΑΛΛΑΓΗ -που, δυστυχώς «ΤΕΛΕΙΩΣΕ ΝΩΡΙΣ»- ήταν και αν κρίνουμε από τις προκλητικές τους παρεμβάσεις στα εθνικά μας θέματα, εξακολουθούν να παραμένουν για τη χώρα μας «το ίδιο συνδικάτο».
Την ευθύνη γι' αυτήν την εξάρτηση τη φέρουν διαχρονικά τα πολιτικά κόμματα προσφέροντας ό,τι μπορούν και ό,τι τους ζητούν στο βωμό της κατάκτησης και της νομής της εξουσίας. Και σαν να μην έφτανε αυτό, παρουσιάστηκε, πιο έντονα, κατά τη μεταπολίτευση, ένα άλλο είδος εξάρτησης, της εξάρτησης των κομμάτων από τους ψηφοφόρους, στο οποίο ο Παναγιώτης Κονδύλης με το οξύ κριτικό του πνεύμα, αποδίδει τις «Αιτίες της Παρακμής της Σύγχρονης Ελλάδας», επισημαίνοντας ότι:
«Σιγά - σιγά μεγάλωνε η εξάρτηση των κομμάτων από του ψηφοφόρους τους. Τα κόμματα με πρωταρχικό τους μέλημα την κατάληψη του κράτους υποχρεώθηκαν να συναγωνίζονται το ένα το άλλο στην υιοθέτηση και στην προάσπιση των οποιωνδήποτε αιτημάτων απ' οπουδήποτε κι αν προέρχονταν. Ο ψηφοφόρος παρέχει υποστήριξη προσδοκώντας προστασία, ενώ ο πολιτικός εκποιεί το κράτος στους ψηφοφόρους με αντάλλαγμα να το κατέχει ο ίδιος», και τελικά, όπως προκύπτει από τα τρία Μνημόνια της χρεοκοπίας, να το υποθηκεύει στους ξένους.
Αυτά όλα όμως συμβαίνουν με τη δική μας ανοχή και -γιατί όχι- και συνενοχή. Και αυτό συμβαίνει, γιατί -όπως διακήρυξε ο Ελύτης- μπορεί «η πολιτική ηγεσία του τόπου να βρίσκεται διαχρονικά σε άγρια μεσάνυχτα και να περνάει μια μακροχρόνια και ζοφερή νύχτα», αλλά αυτό, όπως θα πρόσθετε ο Καστοριάδης, εξαπολύοντας, δίκαια ή άδικα τον «κεραυνό» του -αυτό αφήνω εσείς να το κρίνετε- συμβαίνει γιατί «η Ελληνική Κοινωνία κυριαρχείται από την «ύβριν», με την αρχαιοελληνική σημασία της λέξης «και είναι, κατά βάσιν, άφρων».