12 Απριλίου 1204 και 29 Μαΐου 1453: Οι δύο αποφράδες ημέρες της Ελληνικής Ιστορίας...

Γράφει ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΔΕΜΟΣ

Αποφράδα ημέρα σημαίνει δυσοίωνη, επάρατη, κακότυχη ημέρα, η ημέρα για την οποία δεν πρέπει να γίνεται λόγος, γιατί έφερε κάποια μεγάλη συμφορά. Αλλά, δυστυχώς, ο πολύς κόσμος γνωρίζει μόνο την δεύτερη ημέρα, την 29η Μαΐου 1453, την ημέρα της αλώσεως της Κων/πολης από τους Τούρκους. Και μάλιστα ήταν ημέρα Τρίτη. Γι’ αυτό από τότε η Τρίτη θεωρείται κακότυχη ημέρα. Μάλιστα, συμβαίνει και κάτι άλλο. Αν προσθέσουμε τα ψηφία του 1453, θα έχουμε

άθροισμα 13. Δηλαδή, 1+4+5+3=13. Επομένως όταν έχουμε μαζί ημέρα Τρίτη και ημερομηνία 13 είναι κακό σημάδι και αποφεύγουμε οποιαδήποτε σημαντική δραστηριότητα την ημέρα αυτή…

Αλλά, το σημαντικότερο στο θέμα αυτό είναι ότι δεν είναι σχεδόν καθόλου γνωστό ότι η 12η Απριλίου 1204 έφερε την 29η Μαΐου 1453. Την 12η Απριλίου 1204 έγινε η άλωση της Κων/πολης από τους σταυροφόρους του Βατικανού. Η καταστροφή και η επί 57 χρόνια κατοχή της Βυζαντινής αυτοκρατορίας από τους Φράγκους είχε ως αποτέλεσμα να γίνει εύκολη λεία των Οθωμανών Τούρκων το 1453.

Το Βατικανό και ο Πάπας υποστήριζαν πάντα ότι δεν επεδίωξαν την άλωση του Βυζαντίου. Πάντως, δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία ότι τις σταυροφορίες υποκινούσε και οργάνωνε ο Πάπας. Ο Πάπας Ουρβανός ο Β’(1088-1099) έλεγε καθαρά, όταν εκήρυττε την πρώτη Σταυροφορία: «Η γη που κατοικείτε, δεν έχει πλούτη. Γι’ αυτό αλληλοτρώγεσθε και αλληλοσφάζεστε. Σταματήστε τα μίση και πορευτήτε προς τους Αγίους Τόπους, προς τον Άγιον Τάφον, τα βασίλεια της Ασίας θα είναι μερίδιά σας». Έτσι, προέκυψαν οι Σταυροφορίες, δηλαδή εκστρατείες, που ανέλαβαν οι λαοί της Δυτ. Ευρώπης, φανερά μεν για να ελευθερώσουν τους Αγίους Τόπους από τους Μουσουλμάνους, κρυφά όμως για να κατακτήσουν το παγκόσμιο εμπόριο και κυρίως να υποτάξουν την ορθόδοξη Ελληνική Εκκλησία.

Το 1095 ο Ουρβανός Β’ συγκάλεσε στο Κλερμόν της Γαλλίας Σύνοδο. Με εισήγησή του αποφασίστηκε η Α’ Σταυροφορία. Η τέταρτη Σταυροφορία κατέληξε στην άλωση της Κων/πολης με πρωτοφανείς βαρβαρότητες και λεηλασίες. Ο μεγάλος ιστορικός Στήβεν Ράνσιμαν γράφει: «Δεν υπήρξε ποτέ μεγαλύτερο έγκλημα κατά της ανθρωπότητας από την 4η Σταυροφορία (12 Απριλίου 1204), η οποία ήταν πράξη γιγάντιας πολιτικής ανοησίας».

Φυσικά, το Βατικανό υποστήριζε πάντα ότι η 4η Σταυροφορία «παρεξέκλινε» του σκοπού της. Η Δυτική Εκκλησία δεν ήθελε την άλωση της Κων/πολης. Η Ιστορία, όμως, αποκαλύπτει τα πραγματικά γεγονότα.

Το 2008 εκδόθηκε στη Θεσσαλονίκη το βιβλίο του Ιωάννη Σαρσάκη με τον τίτλο «Ιωάννης Β’ Βατάτζης – Ο Άγιος Αυτοκράτορας του Βυζαντίου». Έκδοση Ορθοδόξου Κυψέλης. Στο βιβλίο αυτό δημοσιεύεται η επιστολή που έστειλε το 1234 ο τότε Πάπας της Ρώμης Γρηγόριος ο Θ’ (ένατος) στον Αυτοκράτορα της Νίκαιας Ιωάννη Βατάτζη.

Η επιστολή αυτή είναι προκλητικότατη και ομιλεί απαξιωτικά για το Βυζάντιο. Αποκαλύπτει ότι ο Πάπας που κρυβότανε πίσω από τις Σταυροφορίες ήταν ο Πλανητάρχης της εποχής. Για την άλωση της Κων/πολης και τα σχέδια του Βατικανού δύο σημεία της επιστολής είναι αποκαλυπτικά. Ζητούσε από τον Ιω. Βατάτζη δύο πράγματα: πρώτο, να ξεχάσει διά παντός την Κωνσταντινούπολη και δεύτερο, να εγκαταλείψει τον βυζαντινό τίτλο «Βασιλεύς και Αυτοκράτωρ Ρωμαίων».

Ο Ιω. Βατάτζης, αν και βρισκόταν σε δυσμενέστερη θέση από πλευράς πολιτικής και οικονομικής, έστειλε μία εκπληκτική επιστολή – απάντηση στον Πάπα, η οποία αποτελεί μνημείο ελληνικής υπερηφάνειας και εθνικής αξιοπρέπειας. Μακάρι να διδάσκονταν από αυτήν οι σημερινοί κυβερνήτες μας και ορισμένοι ηγέτες των Ευρωπαίων εταίρων μας, επίγονοι των Σταυροφόρων του 1204.

Αναφέρω μερικά σημεία της επιστολής: «…Μας γράφεις ότι από το δικό μας γένος, το ελληνικό άνθησε η σοφία και τα αγαθά της διαδόθηκαν στους Άλλους λαούς. Αυτό σωστά το γράφεις. Πώς, όμως, αγνόησες η, και αν υποτεθεί ότι δεν το αγνόησες, πώς ξέχασες να γράψεις ότι μαζί με τη σοφία το γένος μας κληρονόμησε από τον Μέγα Κωνσταντίνο και τη βασιλεία; Συ απαιτείς να μη αγνοήσουμε τον θρόνο σου και τα προνόμιά του. Αλλά εμείς έχουμε να ανταπαντήσουμε να ιδείς καθαρά και να μάθεις τα δικαιώματα που έχουμε εμείς επί της εξουσίας και του κράτους της Κωνσταντινούπολης, το οποίο από τον Μέγα Κωνσταντίνο διατηρήθηκε για μία χιλιετία και έφτασε σε μας.

Οι γενάρχες της βασιλείας μου είναι από το γένος των Δουκών και των Κομνηνών, για να μη αναφέρω εδώ και όλους τους βασιλείς που είχαν ελληνική καταγωγή και για πολλές εκατοντάδες χρόνια κατείχαν τη βασιλική εξουσία της Κωνσταντινούπολης. Εμείς εξαναγκαστήκαμε από την πολεμική βία και φύγαμε από τον τόπο μας. Όμως δεν παραιτούμαστε από τα δικαιώματά μας της εξουσίας και του κράτους της Κωνσταντινούπολης… Ποτέ δεν θα πάψουμε να δίνουμε μάχες και να πολεμούμε αυτούς που την κατέκτησαν και την κατέχουν. Γιατί, αλήθεια, πώς δεν θα διαπράτταμε αδικία απέναντι στους νόμους της φύσης και στους θεσμούς της πατρίδας μας και στους τάφους των προγόνων μας και στα θεία και ιερά τεμένη, αν δεν πολεμήσουμε για όλα αυτά με τη δύναμή μας. …Ωστόσο να ξέρει η αγιότητά σου ότι υποδεχτήκαμε χωρίς λύπη το αγροίκο ύφος του γράμματός σου και φερθήκαμε με ηπιότητα στους κομιστές του, μόνον και μόνον για να διατηρήσουμε την ειρήνη μαζί σου»!

Όταν έλαβε αυτή την επιστολή ο Πάπας και ανάμεσα στα άλλα είδε και τούτο: «…δεν παραιτούμαστε από τα δικαιώματά μας της εξουσίας και του κράτους της Κων/πολης. Ποτέ δεν θα πάψουμε να δίνουμε μάχες και να πολεμούμε αυτούς που την κατέκτησαν και την κατέχουν…».

Αυτό ανησύχησε το Βατικανό. Για να ενισχύσει τη θέση των ανθρώπων του που διαφέντευαν την Κων/πολη και γενικά την Ανατολή, αποφάσισε να στείλει ενισχύσεις. Έτσι, το 1236 ο Πάπας ετοίμαζε νέα Σταυροφορία. Την ματαίωσε, όμως, ο αυτοκράτορας της Γερμανίας Φρειδερίκος ο Β’. Ο Βατάτζης είχε λάβει ως σύζυγό του την κόρη του Φρειδερίκου Άννα ή Κωσταντία.

Όσον αφορά τη χριστιανική συμπεριφορά των Σταυροφόρων που υποτίθεται ότι πήγαιναν να ελευθερώσουν τους Αγίους Τόπους από τους Μουσουλμάνους, αρκεί να ειπούμε ότι μόλις κατέλαβαν την Πόλη άρχισε η χωρίς οίκτο λεηλασία. Όσοι τολμούσαν να αντισταθούν σφάζονταν επί τόπου. Ιδίως τους προσήλκυσε ο μυθικός πλούτος της Αγίας Σοφίας. Μπήκαν στον ιερό ναό με άλογα και μουλάρια που λέρωναν με τις κοπριές τους τα μαρμάρινα δάπεδα. Φόρτωναν στα ζώα αυτά τα ιερά σκεύη και τα ασημένια και χρυσά ανάγλυφα που είχαν αποσπάσει από το θρόνο και τον άμβωνα. Έβαλαν μία κοινή πόρνη να καθίσει στον πατριαρχικό θρόνο και να βρίζει το Χριστό…

Στους δρόμους, στα σπίτια και τις εκκλησίες ακούγονταν μονάχα ουρλιαχτά και θρήνοι. Ο ιστορικός Ουίλιαμ Μίλλερ γράφει: «Οι ωμότητες, οι σφαγές, οι ατιμίες, οι βεβηλώσεις ιερών και αγίων που διέπραξαν οι Λατίνοι, όταν κατέλαβαν τη Βασιλεύουσα, είναι πράγματι απερίγραπτες και τέτοιες, ώστε ωχριούν απέναντι αυτών που διέπραξαν οι Τούρκοι την 29 Μαΐου 1453».
Φυσικά, η κυριαρχία των Φράγκων – Σταυροφόρων δεν περιορίστηκε μόνον στην Κων/πολη. Από την άλλη ημέρα κιόλας επιδόθηκαν με ζήλο στον πόλεμο να καταλάβουν όσα εδάφη μπορούσαν. Πρίγκιπες, Κόμιτες, Δούκες και Βαρώνοι της Ευρώπης επιδόθηκαν σε αγώνες άμιλλας ποιος θα εξασφαλίσει τα καταλληλότερα εδάφη που θα διαφεντεύει και θα απομυζά. Έτσι, ο Ελλαδικός χώρος και κυρίως του Αιγαίου και του Ιονίου και τα παράλια καλύφτηκαν από Βαρωνίες, Κομιτίες, Δουκάτα και Πριγκιπάτα.

Μετά από 57 χρόνια, το 1261 η Κων/πολη ελευθερώθηκε από τον αυτοκράτορα Μιχαήλ Η’ τον Παλαιολόγο και τον στρατηγό Αλέξιο Στρατηγόπουλο…

Όμως, η επανιδρυθείσα αυτοκρατορία ήταν η σκιά της προηγούμενης (προ του 1204). Περιλάμβανε τις κτήσεις στη Μ. Ασία της αυτοκρατορίας της Νίκαιας, τη Θράκη, μικρό μέρος της Μακεδονίας με τη Θεσσαλονίκη και μερικά νησιά, την Ρόδο, Λέσβο, Σαμοθράκη και την Ίμβρο.

Η Κύπρος, η Κρήτη και τα Επτάνησα ουδέποτε επανήλθαν στο Βυζάντιο. Στα διάφορα νησιά υπήρχαν Βαρωνίες, Κομιτίες και Πριγκιπάτα των Σταυροφόρων. Σε πολύ δύσκολη θέση έφεραν το κράτος τα πολλά φραγκικά κράτη, τα οποία κατείχαν Ελληνικές χώρες, ενώ οι Γενουάτες και οι Βενετσιάνοι κατείχαν τα παράλια και τα νησιά. Αργότερα κυριάρχησαν οι Γάλλοι και τον 14ον αιώνα πήραν τα πρωτεία οι Ιταλοί.

Το ακόμα χειρότερο ήταν ο αφανισμός του εμπορικού στόλου των Βυζαντινών. Οι Γενουάτες και Βενετοί είχαν συγκεντρώσει στα χέρια τους όλο το εμπόριο του Βυζαντινού κράτους. Γενουάτες και Βενετοί έμπαιναν πολλές φορές μέχρι τον Κεράτιο κόλπο με το στόλο τους, προκαλούσαν ταραχές και εξανάγκαζαν τους αυτοκράτορες να τους παραχωρούν προνόμια.

Αργότερα απειλούσαν το Βυζάντιο και οι ιππότες του Αγίου Ιωάννου, που είχαν εγκατασταθεί στη Ρόδο (το 1309), καθώς και οι Σέρβοι που έκαναν επιδρομές στη Μακεδονία.

Κατά καιρούς, ακούμε διάφορους ομιλητές, που αναπτύσσουν το θέμα σχετικά με τα αίτια της αλώσεως της Κων/πόλεως από τους Τούρκους το 1453. Αναφέρουν διάφορα αίτια και μεταξύ όλων των άλλων αναφέρεται και το 1204. Δεν χρειάζεται να ασχοληθεί κανένας με καμιά άλλη περίπτωση, κανένα άλλο αίτιο.

Μία και μόνη είναι η αιτία της πτώσης της Βασιλεύουσας την 29η Μαΐου 1453 και αυτή είναι η 12η Απριλίου 1204…