ΖΩΣΙΜΑΙΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ: Το κτίριο οι θησαυροί και η λειτουργία της…

Ένα θησαυρό γνώσης διαθέτει στα ράφια της η ιστορική Ζωσιμαία Βιβλιοθήκη, η οποία, ωστόσο, είναι γεγονός ότι φιλοξενείται σε ένα κτίριο που, παρά τον επίσης ιστορικό χαρακτήρα του, δεν είναι το πλέον κατάλληλο για τη συγκεκριμένη χρήση. Παρά τις δυσχέρειες πάντως, η Βιβλιοθήκη λειτουργεί υποδειγματικά, προσφέροντας καλές υπηρεσίες σε όσους απευθύνονται σ’ αυτήν και διοργανώνοντας κάθε χρόνο πληθώρα εκδηλώσεων και εκπαιδευτικών προγραμμάτων.
Είναι κρίμα λοιπόν που οι τοπικές Αρχές δεν αξιοποιούν περισσότερο το σπάνιο υλικό της για την προβολή της πόλης μας, όπως τονίζει σε ανακοίνωσή της η Προϊσταμένη της Ζωσιμαίας Βιβλιοθήκης Δρ. Βάια Οικονομίδου, απαντώντας σε πρόσφατο σχόλιο της στήλης «Διαδόσεις» του «Π.Λ.». Συγκεκριμένα, η κ. Οικονομίδου αναφέρει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:
«Με μεγάλη μας έκπληξη και δυσαρέσκεια πληροφορηθήκαμε από πρόσφατο δημοσίευμα στον τοπικό τύπο τα «Περί Βιβλιοθήκης», συγκεκριμένα τα περί Ζωσιμαίας Βιβλιοθήκης, δηλ. της Βιβλιοθήκης στην οποία ζούμε και εργαζόμαστε αδιαλείπτως.
Ευχαριστούμε πολύ τον δημοσιογράφο της συγκεκριμένης εφημερίδας για τις αντικειμενικές του θέσεις και θα θέλαμε από τη θέση να διευκρινίσουμε κάποια θέματα, τα οποία οι «επαΐοντες» φαίνεται να αγνοούν.
Αρχικώς θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η Ζωσιμαία Δημόσια Κεντρική Ιστορική Βιβλιοθήκη Ιωαννίνων, αν και έχει τις άριστες σχέσεις-σε όλα τα επίπεδα-με τις τοπικές Αρχές και ιδιαίτερα με το Δήμο Ιωαννιτών δεν ανήκει οργανικά, διοικητικά ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο στο Δήμο. Είναι ΝΠΔΔ του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας & Θρησκευμάτων και διοικείται από πενταμελές Εφορευτικό Συμβούλιο και τον προϊστάμενο Διεύθυνσης. Αυτό ισχύει παλαιόθεν. Η Ζωσιμαία είναι φορέας της Γενικής Κυβέρνησης, οι εργαζόμενοί της είμαστε κρατικοί υπάλληλοι και οποιαδήποτε διαδικασία (προσλήψεις, απολύσεις, πληρωμές κλπ.) γίνεται αποκλειστικά και μόνον μέσω του Υπουργείου μας. Επομένως δεν ψάχνουμε για καμία σύμβαση στο Δήμο, όπως ίσως κάποιοι πιστεύουν ή κατά καιρούς «απαιτούν» από εμάς.
Όσον αφορά στις κτηριακές υποδομές και τις υπηρεσίες που προσφέρει, θα συμφωνήσουμε στο μεν όμως θα διαφωνήσουμε στο δεύτερο. Σχετικά με το πρώτο, θα έπρεπε να γνωρίζουν, ιδιαίτερα οι επιστήμονες που έχουν υπηρετήσει και σε σχετικές με το αντικείμενο θέσεις του Δημοσίου, αλλά και επί σειρά ετών συμμετείχαν στα κοινά από υψηλόβαθμους θώκους, τα έντονα κτηριακά προβλήματα αυτού του ιστορικού κτηρίου και φυσικά από τη θέση στην οποία βρισκόταν θα έπρεπε να είχαν βρει και τις λύσεις.
Για την ιστορία του θέματος, εν συντομία και επειδή προφανώς ελάχιστοι τελικώς αποδεικνύονται αυτοί που πραγματικά γνωρίζουν, το κτήριο θεμελιώθηκε το 1931 για να λειτουργήσει ως Δημοτικά Λουτρά, όπως και έγινε. Στη Ζωσιμαία είχε παραχωρηθεί από την Εθνική Τράπεζα, από το 1957, το κτήριο του Υποκαταστήματός της, εκεί που σήμερα στεγάζεται το Δημαρχείο της πόλης μας. Η Βιβλιοθήκη λειτούργησε στο κτήριο αυτό έως το 1987, οπότε και μεταστεγάστηκε στο τωρινό κτήριο κατόπιν έντονων πιέσεων, διαβουλεύσεων και με τη δωρεά του Καμπέρη.
Ουσιαστικά επρόκειτο για μια ανταλλαγή ακινήτων, όπου η Εθνική Τράπεζα/Υπουργείο Παιδείας/ Ζωσιμαία Βιβλιοθήκη συναίνεσε στη μεταστέγαση της «Ζωσιμαίας εν Ηπείρω Βιβλιοθήκης» στο χώρο των παλαιών Δημοτικών Λουτρών, ο οποίος είχε διαρρυθμιστεί και διαμορφωθεί από το Δήμο -με δαπάνη του Ιωάννη Καμπέρη- κατάλληλα για τη στέγαση της Ζωσιμαίας. Για το θέμα αυτό υπεγράφη «Πράξις συστάσεως εμπραγμάτου δικαιώματος περιορισμένης προσωπικής δουλείας» εσαεί και άνευ ουδενός ανταλλάγματος. Έτσι, η κυριότητα του κτηρίου στο οποίο η Βιβλιοθήκη τώρα στεγάζεται ανήκει στο Δήμο, όμως η χρήση ανήκει εσαεί στη Ζωσιμαία.
Τι συνεπάγεται αυτό; Ποιος θα έπρεπε όλα αυτά τα χρόνια να φροντίσει για τη βελτίωση των υποδομών αυτού του κτηρίου και μάλιστα όταν είναι απολύτως σχετικού αντικειμένου; Σίγουρα η Ζωσιμαία προχώρησε σε βελτιώσεις υλικοτεχνικών υποδομών, εντός του κτηρίου, στο πλαίσιο που της αναλογούσε και εντός των αρμοδιοτήτων της, μέσω του Τακτικού της Προϋπολογισμού και κυρίως μέσω του ετησίου Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεών της. Όμως φαίνεται ότι σημαντικά τεχνικά θέματα, τα οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την κυριότητα του κτηρίου, όπως π.χ. η ύπαρξη οικοδομικής άδειας, έπρεπε να περιμένουν την νυν Δημοτική Αρχή για να αρχίσουν να τακτοποιούνται.
Σχετικά με το θέμα που μας αφορά και διαχειριζόμαστε σε όλο του το εύρος, δηλαδή για τη λειτουργία και τις Συλλογές της Ζωσιμαίας, προφανώς οι γράφοντες αυτά τα σχόλια δε γνωρίζουν το παραμικρό και δε χρησιμοποιούν τη Βιβλιοθήκη μας! Επειδή είναι δύσκολο και χρονοβόρο να αναλύσουμε το έργο που επιτελείται στην Ιστορική αυτή Βιβλιοθήκη, η οποία γνωρίζει πολύ καλά το ειδικό βάρος που κουβαλά εξαιτίας του ονόματος της, της περίπου 200 χρόνια παρουσίας της και του υλικού της, θα προτείναμε στο καθένα που θέλει να ενημερωθεί για το έργο μας, τα οικονομικά μας στοιχεία, τις εκδηλώσεις, την εκπαίδευση που προσφέρουμε, τη διαχείριση και ανάπτυξη των συλλογών μας -βιβλιακού και αρχειακού υλικού- να επισκεφτεί την ιστοσελίδα μας http://zosimaialib.sch.gr/?lang=el όπου αναρτώνται όλες οι τρέχουσες δραστηριότητες, αλλά και τα Πεπραγμένα των προηγούμενων ετών και γενικά υπάρχει πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό. Επίσης μπορεί ο ενδιαφερόμενος να ενημερώνεται μέσω των κοινωνικών μας μέσων δικτύωσης ή να εγγραφεί στο Ενημερωτικό μας Δελτίο.
Εν κατακλείδι, βάση στατιστικών και στοιχείων ανεξαρτήτων πηγών, η Ζωσιμαία είναι μια από τις δέκα Ιστορικές Βιβλιοθήκες της Ελλάδος, με πλούσιο και σπάνιο υλικό που της δίνει τη δυνατότητα να προβάλλεται στη διεθνή επιστημονική κοινότητα. Αποτελεί σίγουρα τοπόσημο και θα έπρεπε να είχε ήδη χρησιμοποιηθεί κατάλληλα από τις τοπικές Αρχές για την προβολή της ιστορικής μας πόλης αλλά και την ανάπτυξη του Αναγνωστικού Τουρισμού, κάτι που εδώ και χρόνια μόνης παλεύει να υλοποιήσει. Της Ζωσιμαίας δεν της λείπουν οι επιχορηγήσεις, δε γκρινιάζει για τους πενιχρούς της Προϋπολογισμούς, δεν της λείπουν Σουφαρί Σεράγια και τα λοιπά… Ξέρει να παλεύει και να επιτελεί σωστά και χρηστά το έργο της, σεβόμενη τη μνήμη των ιδρυτών της.
Ας την αφήσουμε λοιπόν να κάνει τη δουλειά της, ας φροντίσουμε ώστε η κριτική να είναι καλοπροαίρετη και εποικοδομητική, μακριά από μικροκομματισμούς και «δήθεν». Πρέπει όλοι μαζί να φροντίσουμε ώστε αυτό που κάποιοι Μεγάλοι Εθνικοί Ευεργέτες μας παρέδωσαν, με πολλούς κόπους και θυσίες, εμείς οι νεώτεροι, όχι μόνο να το συντηρήσουμε άλλα και να φροντίσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο να του δώσουμε νέα ώθηση και ανάπτυξη. Μόνον έτσι θα πάμε μπροστά».