«Οι Ζωσιμάδες» στις πόλεις όπου μεγαλούργησαν λαμπροί Ηπειρώτες…

on .

Σε πόλεις της μακρινής Ουκρανίας, στην Οδησσό, στο Κίεβο και στη Νίζνα, βρεθήκαμε τις προάλλες, 51 Ηπειρώτες, στα πλαίσια μιας επταήμερης εξόρμησης που συνδιοργανώθηκε από τους συμπατριώτες μας Γιώργο Κουτσό και Αλέξανδρο Μπουντούρη που υπηρετούν στα Ελληνικά Γενικά Προξενεία Οδησσού και Κιέβου αντίστοιχα, και από το Σύνδεσμο Αποφοίτων Ζωσιμαίας Σχολής Ιωαννίνων «Οι Ζωσιμάδες». Πρώτος σταθμός αυτής της εξόρμησης η Οδησσός,γνωστή στους Έλληνες από τα χρόνια του Ηρόδοτου, τότε που δημιουργήθηκε το πρώτο μεταναστευτικό ρεύμα του Ελληνισμού στον Εύξεινο Πόντο, με τα πλούσια αρχαία μνημνεία που σώζονται μέχρι σήμερα και θυμίζουν Αρχαία Ελλάδα. Στην ίδια πόλη μεγαλούργησε ο Ελληνισμός στα νεότερα χρόνια, τη στόλισε, ιδιαίτερα τα 17 χρόνια της Δημαρχίας του Γρηγόριου Μαρασλή με μεγαλοπρεπή μνημεία, με τα οποία πολιτογραφήθηκε ως «το Μαργαριτάρι της Μαύρης Θάλασσας» και την κατέστησε το κέντρο του Νεοελληνικού Διαφωτισμου στα χρόνια της Αυτοκρατορικής Ρωσίας, καρπός αγλαός του οποίου υπήρξε η σύσταση της Φιλικής Εταιρείας, από την οποία ξεκίνησε ο Αγώνας για την Εθνική μας Ανεξαρτησία.
Δεύτερος σταθμός το Κίεβο, ο πρίγκιπας του οποίου Βλαδίμηρος, το έτος 988μ.Χ. ασπάστηκε το Χριστιανισμό, νυμφεύθηκε την πριγκίπισσα του Βυζαντίου Άννα και άνοιξε έτσι ο δρόμος για τα μεγάλα μεταναστευτικά ρεύματα των Ελλήνων στον Εύξεινο Πόντο που συνεχίστηκαν και ολοκληρώθηκαν την εποχή του Πέτρου του Α’ και της Αικατερίνης της Β’, με την ανεκτίμητη προσφορά τους προς το Έθνος.
Τρίτος -και κύριος- σταθμός η Νίζνα, στην οποία οι Έλληνες, με πρωτοπόρους τους Ηπειρώτες, εγκαταστάθηκαν κατά τον 17ο αιώνα, ανέπτυξαν αξιόλογη δραστηριότητα και την κατέστησαν σημαντικό εμπορικό και πνευματικό κέντρο, γνωστό όχι μόνο στην Αυτοκρατορική Ρωσία, αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη. Εξασφάλισαν μοναδικά προνόμια από τους Τσάρους της Ρωσίας στον τομέα του εμπορίου, της διοίκησης και της Θρησκείας, οργάνωσαν κατά τρόπο τέλειο την Ελληνική Κοινότητα της Νίζνας, αρχικά στα πλαίσια του Αδελφάτου και, στη συνέχεια, του περίφημου Γραικικού Μαγιστράτου, μιας ανεξάρτητης Ελληνικής Δημοκρατίας, με Έλληνα Δήμαρχο και με πολύτιμες διοικητικές, δικαστικές και θρησκευτικές ελευθερίες. Έχτισαν εκεί Εκκλησίες, δημιούργησαν Σχολεία, Νοσοκομεία, Φαρμακεία, τα οποία σώζονται μέχρι σήμερα και δίνουν στον επισκέπτη την εντύπωση πως πρόκειται για μια μεγάλη περιφερειακή ελληνική πόλη.
Η επίσκεψή μας σ’ αυτήν την πόλη προσέλαβε επίσημο χαρακτήρα. Οργανώθηκε, με ευθύνη του Συνδέσμου Αποφοίτων Ζωσιμαίας Σχολής, σε συνεργασία με το Ελληνικό Προξενείο Κιέβου, με το Δήμο και με το Πανεπιστήμιο της Νίζνας, με τον Ελληνικό Σύλλογο των Ζωσιμάδων της Νιζνας και με τον Αλέξανδρο Μορόζοβ, πρωτοπρεσβύτερο του Ναού των Αγίων Πάντων, τον οποίο δημιούργησαν οι Έλληνες στη Νίζνα, διευθυντή του Ιστορικού Αρχείου του Πανεπιστημίου της Νίζνας και θεμελιωτή -μαζί με τον καθηγητή της Γαλλικής Γλώσσας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Χρήστο Λασκαρίδη- της Ελληνο-Ουκρανικής φιλίας. Σκόπιμα επιλέχθηκε ως ημέρα επίσκεψης σ’ αυτή την πόλη η 23η Ιουνίου, εορτή των Αγίων Πάντων, οπότε εορτάζει πανηγυρικά ο Ελληνικός Ναός των Αγίων Πάντων.
Από εκεί ξεκίνησε η επίσκεψη των εκδρομέων από την Ήπειρο. Στην είσοδο του Ναού Ελληνοπούλες του Ελληνικού Συλλόγου Νίζνας «οι Ζωσιμάδες» με εθνικές ενδυμασίες και Ελληνόπουλα με την Ελληνική Σημαία, με επικεφαλής την Πρόεδρο του Συλλόγου Λαρίσα Ζαικό, υποδέχτηκαν τους εκδρομείς και πρόσφεραν στον Πρόεδρο του Συνδέσμου Αποφοίτων της Ζωσιμαίας Σχολής Ελευθέριο Ζώλα την καθιερωμένη τούρτα φιλοξενίας. Ακολουθησε η παρακολούθηση της αρχιερατικής γιορταστικής λειτουργίας στο Ναό των Αγίων Πάντων, μετά το τέλος της οποίας έγιναν σύντομες ομιλίες από τον παριστάμενο Επίσκοπο και τον Πρόεδρο του Συνδέσμου των Αποφοίτων και προσφέρθηκε ως δώρο στο Ναό επάργυρη χειροποίητη εικόνα του Αγίου Γεωργίου των Ιωαννίνων.
Ακολούθησε επίσκεψη στο Ελληνικό Νεκροταφείο της Νίζνας όπου τελέστηκε επιμνημόσυνη δέηση στους τάφους των Αδελφών Ζωσιμάδων Αναστάσιου και Νικόλαου, οι οποίοι έζησαν και πέθαναν στη Νίζνα.
Στη συνέχεια οι εκδρομείς μετέβησαν στο Δημαρχείο της πόλης. Στην αίθουσα των Συνεδριάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου τους υποδέχτηκε ο Δήμαρχος, μετά δε τις καθιερωμένες προσφωνήσεις και τις ανταλλαγές δώρων ακολούθησε δεξίωση του Δήμου προς τους εκδρομείς.
Η ξενάγηση στο Κέντρο της πόλης και η επίσκεψη των σωζόμενων Ελληνικών Μνημείων σ’ αυτό ήταν το επόμενο βήμα. Στο Ιστορικό Αρχείο του Πανεπιστημίου της Νίζνας οι επισκέπτες θαύμασαν την πλούσια συλλογή των Ελληνικών Συγγραμμάτων που εκδόθηκαν με χρηματοδότηση των Ελλήνων Εμπόρων - Ευεργετών, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζουν αυτά που εκδόθηκαν «τη φιλοτίμω δαπάνη της Ζωσιμαίας Αδελφότητος» και αποτέλεσαν το βασικό πυρήνα του Νεοελληνικού Διαφωτισμού.
Στο Πανεπιστήμιο της Νίζνας, μετά την υποδοχή από τον Πρύτανη και τη σχετική ενημέρωσή του γύρω από τη λειτουργία του Πανεπιστημίου, έγινε επίσκεψη στην πλούσια Πινακοθήκη του Πανεπιστημίου, στη δε αίθουσα των Συνεδρίων οι επισκέπτες απόλαυσαν εκλεκτά Ουκρανικά τραγούδια από την Χορωδία του Μουσικού Γυμνασίου της Νίζνας και από περίφημο τενόρο της πόλης.
Συγκίνηση προκάλεσε στους επισκέπτες το γεγονός ότι αρκετά από τα ελληνικά μνημεία της πόλης -και ιδίως Ναοί- βρίσκονται σε πλήρη εγκατάλειψη και κινδυνεύουν, αν δεν γίνουν οι απαραίτητες επεμβάσεις, με κατάρρευση. Για τα Μνημεία αυτά έχει κάνει, πριν λίγο καιρό, δραματική έκκληση η Πρόεδρος του Ελληνικού Συλλόγου Νίζνας Λαρίσα Ζαικο.
Η όλη επίσκεψη στη Νίζνα έκλεισε με γεύμα το οποίο παρατέθηκε, με τη φροντίδα του Πρακτορείου Ταξιδίων, στο Εστιατόριο το οποίο ανήκει στην Πρόεδρο του Ελληνικού Συλλόγου Νίζνας.
Όπως ήταν επόμενο η επίσκεψη αυτή σε μια πόλη που έζησαν και μεγαλούργησαν λαμπροί Ηπειρώτες, αυτοί «οι σεβάσμιοι πρόγονοι», όπως τους αποκαλούν οι σημερινοί κάτοικοι της Νίζνας -ανάμεσα στους οποίους μέλη της Οικογένειας Ψαλίδα, ο Αναστάσιος Αβέρωφ, ο Αλέξανδρος Μπούμπας, ο Ζώης Καπλάνης, ο Τριαντάφυλλος και ο Ιωάννης Δομπόλης, ο Μάνθος και ο Γεώργιος Ριζάρης, οι Αδελφοί Ζωσιμάδες- αυτές οι «καρδιές οι αφιερωμένες στην Ελλάδα», κατά τους Ουκρανούς συγγραφείς, είχε ένα χαρακτήρα όχι απλώς μορφωτικό –συγκινησιακό, αλλά ταυτόχρονα και προσκυνηματικό και προκάλεσε, μαζί με τα άλλα συναισθήματα και τον ανάλογο προβληματισμό, για τον τρόπο με τον οποίο η Πολιτεία αντιμετώπισε αυτά τα εκλεκτά τέκνα του Λαού μας, που τόσα πρόσφεραν στην πατρίδα μας, καθώς επίσης και για τη δική μας στάση γύρω από ένα τόσο σοβαρό θέμα, που αφορά βέβαια όλους τους Έλληνες, αφορά όμως κυρίως εμάς τους Ηπειρώτες, αφού η Ήπειρος θεωρείται και είναι η πατρίδα των Ευεργετών.