Aπέραντο φρενοκομείο…

Σε κάποια στιγμή της ζωής του, κατά την οποία ο ίδιος είχε αποχωρήσει από την πολιτική σκηνή της πατρίδας μας, όπου είχε πρωτοστατήσει από σημαίνουσες πολιτικές θέσεις επί ολόκληρες δεκαετίες, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, κρίνοντας τα πολιτικά δρώμενα στη χώρα μας, είχε αναφωνήσει: «Ελλάδα έχει μετατραπεί σε απέραντο φρενοκομείο». Δεν είχε όμως προσδιορίσει τα στοιχεία εκείνα που συνέθεταν την πλήρη εικόνα ενός τέτοιου ευαγούς ιδρύματος.
Πάντως, αν κρίνουμε την εικόνα που παρουσίαζε η χώρα μας την ίδια περίπου εποχή, κατά την επίσημη και γραπτή ομολογία ενός, κατά γενική αποδοχή, από τους σημαντικότερους διανοητές της σύγχρονης Ελλάδας, του Παναγιώτη Κονδύλη, μπορούμε χωρίς μεγάλη δυσκολία να πούμε πως τα πράγματα δεν ήταν και πολύ διαφορετικά από εκείνα που έβλεπε ο Καραμανλής, κάνοντας λόγο για ένα «απέραντο φρενοκομείο». Και ο Κονδύλης, στο βιβλίο του «Οι Αιτίες της Παρακμής της Σύγχρονης Ελλάδας» κάνει λόγο για «την ίδια σχιζοφρένεια που διέπει πολίτες και κόμματα που πλειοδοτούν σε εθνικιστική ρητορεία, την ίδια στιγμή που εκποιούν τον κρατικό μηχανισμό και το κράτος γενικότερα για να ικανοποιήσουν τις καταναλωτικές απαιτήσεις των ψηφοφόρων προς όφελος των φιλόδοξων και αυτάρεσκων στελεχών των κομμάτων των οποίων πρώτη έγνοια ήταν, είναι και θα είναι η νομή της εξουσίας».
Δεν είναι και πολύ διαφορετικές οι απόψεις που διατυπώθηκαν για την εποχή τους -που συμπίπτει με αυτήν της μεταπολίτευσης- και από άλλες γνωστές προσωπικότητες της δημόσιας ζωής του τόπου μας. Μιλώντας για τους πολιτικούς της εποχής του ο Οδυσσέας Ελύτης αποφαίνεται ότι «πολλοί από αυτούς, σε ό,τι αφορά τη συστηματική παιδεία και την ουσιαστική καλλιέργεια, βρίσκονται σε άγριά μεσάνυχτα». Πιο συγκεκριμένος ο γνωστός συνταγματολόγος και βαθύς γνώστης της δημόσιας ζωής του τόπου Γιώργος Σωτηρέλης, στο βιβλίο του «Ας (ξανά)μιλήσουμε για Σοσιαλισμό», παρουσιάζει ζει την εικόνα της εποχής του -που συμπίπτει με «το θολό και κακέκτυπο εκσυγχρονισμό»- με τούτες τις χαρακτηριστικές φράσεις:
«Η πολιτική σκηνή γέμισε από αμοραλιστές, αριβίστες και τυχοδιώκτες οι οποίοι χωρίς να έχουν υπάρξει ποτέ σοσιαλιστές ή να έχουν παλέψει για κάποιο ιδανικό, βρέθηκαν ξαφνικά προβεβλημένα στελέχη, υπουργοί ή και δελφίνοι, μόνο και μόνο γιατί εξαργύρωσαν την υποτακτικότητά τους στα διαπλεκόμενα και στους σημερινούς πάτρωνες».
Και θα μου πείτε: Μήπως η κατάσταση ήταν καλύτερη παλιότερα; Κάθε άλλο. Ίδια, ίσως και σε ορισμένες περιπτώσεις χειρότερη. Και δεν μπορούσε να γίνει διαφορετικά. Είναι σήμερα κοινός τόπος πως χώρα η οποία δολοφόνησε τον Ιωάννη Καποδίστρια και στέρησε από την πατρίδα μας την Ευρωπαϊκή της προοπτική, κρατώντας την δέσμια των κοτζαμπάσηδων και των κάθε λογής συμφερόντων. Χώρα η οποία δεν έβγαλε ούτε βουλευτή τον Χαρίλαο Τρικούπη στερώντας την τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις και στη θέση του ανέδειξε τον άσημο Γουλιμή, ανοίγοντας το δρόμο στους κάθε λογής «Γουλιμήδες» που κυριάρχησαν έκτοτε στο πολιτικό προσκήνιο. Χώρα η οποία επιχείρησε δυο δολοφονικές απόπειρες εναντίον του Ελευθέριου Βενιζέλου, του δημιουργού της Ελλάδας των δύο Θαλασσών και των πέντε Ηπείρων, στολίζοντάς τον παράλληλα με το περίφημο «ανάθεμα», δεν μπορούσε να περιμένει διαφορετική κατάσταση.
Και μπορεί ο γνωστός συγγραφέας και δόκιμος κριτικός Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος να αποφαίνεται στο βιβλίο του «Ερήμην των Ελλήνων» ότι «τα παραδείγματα του σύγχρονου ελληνικού βίου είναι τόσο αποκρουστικά, ώστε κανένας άνθρωπος με γνώση και με συνείδηση ευθύνης δεν έχει το δικαίωμα να τα χρησιμοποιήσει και ότι ανάμεσα στη νεοελληνική πολιτική ηγεσία υπάρχουν πολυάριθμα Απορρίμματα των επιστημών και των άλλων επιδόσεων», όμως, αν θέλουμε οι πολίτες να είμαστε ειλικρινείς με τους εαυτούς μας, δεν πρέπει, σε καμιά περίπτωση να θεωρούμε τους πολιτικούς μας αποδιοπομπαίους τράγους και να τους επιρρίπτουμε όλες τις ευθύνες για όσα συμβαίνουν γύρω μας. Τότε θα εκραγεί για τη στάση μας αυτή ο πρωτοπόρος Έλληνας σοσιαλιστής, ο Γεώργιος Σκληρός και θα μας απευθύνει τα αμείλικτα ερωτηματικά του:
«Από πού βγήκαν αυτοί; Πέσανε από τον ουρανό ή είναι σαρξ έκτης σαρκός σας και οστούν εκ των οστών σας; Δεν καταλάβατε ακόμα πως όλα τα ελαττώματα αυτά, που αποδίδετε στους πολιτικούς σας τα έχετε κι εσείς οι ίδιοι όχι σε μικρότερο βαθμό;».
Δεν ξέρω αν η Ελλάδα σήμερα εξακολουθεί να είναι ένα «απέραντο φρενοκομείο», όπως την είχε αποκαλέσει παλιότερα ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, αλλά, βλέποντας τι συμβαίνει σε όλο τον κόσμο, με τις γνωστές πολιτικές ηγεσίες και με τους πολίτες που τους αναδεικνύουν, δύσκολα μπορώ να απορρίψω έναν τέτοιο χαρακτηρισμό.
ΣΠΥΡΟΣ ΕΡΓΟΛΑΒΟΣ