«Οι πολιτικοί μας φταίνε που οι Έλληνες δε γνωρίζουν το Βορειοηπειρωτικό…»

on .

DEYTOS THEODOROS

• Αποκλειστική ευθύνη του πολιτικού προσωπικού της χώρας μας είναι το γεγονός ότι η Ελληνική κοινή γνώμη ελάχιστα πράγματα γνωρίζει σήμερα για το Βορειοηπειρωτικό, ένα σοβαρό εθνικό θέμα, το οποίο παραμένει ακόμα σε εκκρεμότητα.

Αυτό επισημαίνει ο καταξιωμένος συγγραφέας Θεόδωρος Δεύτος, με καταγωγή από την Πολύτσανη, ο οποίος μιλάει στον «Π.Λ.» με αφορμή την αυριανή εκδήλωση

στα Γιάννενα για την παρουσίαση του νέου του βιβλίου «Το Πέρασμα Αντίκρυ» που αναφέρεται στα πάθη της Ελληνικής μειονότητας της Βορ. Ηπείρου κατά τα χρόνια του Χότζα. Ο κ. Δεύτος σκιαγραφεί όλες αυτές τις δυσκολίες, το πώς οι Έλληνες ανταπεξήλθαν, αλλά και τους ήρωες του βιβλίου του.
Η συνέντευξη
• Κύριε Δεύτο, κυκλοφόρησε πρόσφατα το νέο σας βιβλίο, το έβδομο στην σειρά, με τίτλο «Το Πέρασμα Αντίκρυ». Πείτε μας δύο λόγια για το τι πραγματεύεται.
-Αφού σας ευχαριστήσω για την φιλοξενία στις στήλες της ιστορικής σας εφημερίδας, πρέπει να σας πω ότι έχω καταγωγή από την Βόρειο Ήπειρο, από την Πολύτσανη Πωγωνίου. Το νέο μου βιβλίο λοιπόν ασχολείται και μιλάει έξω από τα δόντια για το τι πέρασε η Ελληνική μειονότητα της Βορ. Ηπείρου κυρίως τα δύσκολα χρόνια της διακυβέρνησης του Ενβέρ Χότζα (1945-1990), αλλά όχι μόνο.

• Είστε Βορειοηπειρώτης λοιπόν. Άρα γνωρίζετε ποια είναι τα συναισθήματα ενός αλύτρωτου όταν γράφει για τη δική του πατρίδα…
-Είναι πολύ δύσκολο, πολύ σκληρό ειδικά αν είσαι συναισθηματικός τύπος όπως είμαι εγώ. Ο πατέρας μου έφυγε από την Πολύτσανη σκαστός το 1945, ήρθε στο ιεροδιδασκαλείο Βελλάς να σπουδάσει, τα σύνορα έκλεισαν και αντάμωσε τον αδελφό του το 1985, σαράντα χρόνια μετά. Καταλαβαίνετε ότι εγώ μεγάλωσα σε ένα σπίτι όπου το κυρίαρχο θέμα συζήτησης ήταν η τύχη των δικών μας ανθρώπων, η αγωνία για το πώς πορεύουν, μιας και η επικοινωνία ήταν αδύνατη.
Με αυτό το βαρύ συναισθηματικό φορτίο στους ώμους, ξεκίνησα να γράψω αυτό το βιβλίο και πρέπει να σας εξομολογηθώ πως υπήρξαν πολλές στιγμές που τα μάτια μου βούρκωσαν και άλλες πολλές, που άφησα το μολύβι στο γραφείο και βγήκα να πάρω αέρα γιατί δεν μπορούσα να συνεχίσω, καθώς με έπνιγε η συγκίνηση. Αλλά είμαι ευτυχής, γιατί όλα αυτά τα πιεστικά συναισθήματα αποτυπώθηκαν στο χαρτί και όπως μου γράφουν οι αναγνώστες, έχει προκύψει ένα συγκλονιστικό βιβλίο, που όμοιο του για το συγκεκριμένο θέμα δεν υπήρξε ως τώρα!

• Τα πρόσωπα, οι ήρωες στο βιβλίο σας είναι πρόσωπα υπαρκτά ή η ιστορία είναι ολοκληρωτικά φανταστική;
-Υπάρχουν ήρωες που είναι πέρα για πέρα αληθινοί, όπως αυτή του παππού Θοδωρή, που είναι η φιγούρα του παππού μου. Υπάρχουν αληθινοί ήρωες όπως μερικά μέλη της Πολυτσανίτικης κοινότητας των Ιωαννίνων, όπως επίσης ο αείμνηστος Σωπικιώτης γιατρός Νίκος Μαυρομμάτης, κ.ά. Όμως, η ιστορία του βιβλίου είναι μια ιστορία που είναι φτιαγμένη σαν παζλ από ακούσματα και αφηγήσεις ανθρώπων που έζησαν φρικτές στιγμές στα κολαστήρια του θείου Ενβέρη, όπως το Σπατς, το Μπουρέλι, ο Καλιάς του Αργυροκάστρου, κ.ά.

• Περιγράφετε λοιπόν τις δυσκολίες που πέρασαν οι Βορειοηπειρώτες. Πώς ήταν η ψυχολογική κατάσταση της Ελληνικής μειονότητας αυτά τα δύσκολα χρόνια και πώς άντεξαν τελικά την τόση καταπίεση;

-Η ψυχολογία της μειονότητας ήταν στα τάρταρα του Άδη! Δεν ήταν μόνο ο απάνθρωπος αποκλεισμός από τα αγαπημένα τους πρόσωπα και από την μάνα Ελλάδα, ήταν κυρίως ο φόβος που είχε ποτίσει ως και το τελευταίο μόριο του σώματος τους. Φόβος και μόνο φόβος. Στην Αλβανία του θείου Ενβέρη δρούσε ως γνωστόν η διαβόητη για την σκληρότητά της κρατική ασφάλεια, η γνωστή Sigourimi, η οποία είχε απλώσει ένα δίχτυ πληροφοριών σε ολόκληρη την χώρα και από τα πλοκάμια της δε γλύτωνε κανείς εύκολα. Πρώτος στόχος ήταν φυσικά η Εθνική Ελληνική μειονότητα.
Το πώς άντεξαν, η καρδούλα τους το ξέρει. Νομίζω η αγάπη τους προς τη μητέρα πατρίδα, η οποία τους φέρθηκε ως μητριά πρέπει να πούμε και η πίστη τους στην Παναγία, ήταν αυτά που τους κράτησαν όρθιους.

• Πάντως, εδώ που τα λέμε, η Ελληνική κοινή γνώμη, ελάχιστα πράγματα γνωρίζει για όλα τα παραπάνω και το Βορειοηπειρωτικό γενικότερα...

-Δυστυχώς, το πολιτικό προσωπικό της πατρίδος μας ευθύνεται αποκλειστικά για την έλλειψη γνώσης του λαού μας, γύρω από ένα πολύ σοβαρό Εθνικό θέμα, το οποίο παρεμπίπτοντως παραμένει ακόμη εκκρεμές ενώπιον των τεσσάρων υπουργών Εξωτερικών των μεγάλων δυνάμεων. Δεν είναι η ώρα να αναλύσουμε τους λόγους για τους οποίους συνέβη αυτό, αλλά με την στάση και την συμπεριφορά τους απέδειξαν ότι υπήρξαν κατώτεροι της αποστολής που τους ανέθεσε ο Ελ. λαός.
Άλλωστε, οι Βορειοηπειρώτες δεν ζητούν τίποτε περισσότερο από το Αλβανικό κράτος, παρά να σεβαστούν όλες τις διεθνείς συνθήκες που αφορούν τα δικαιώματα της μειονότητας, όπως ακριβώς διεκδικούν και αυτοί να γίνονται σεβαστά τα δικαιώματα της δικής τους μειονότητας στο Κόσσοβο.

• Αύριο, θα παρουσιάσετε το νέο σας βιβλίο στον Πολιτιστικό Πολυχώρο «Δημ. Χατζής». Πώς αισθάνεστε;

-Aύριο έρχομαι στην πατρίδα, τα Γιάννενα της καρδιάς μου. Αρκετοί φορείς οργανώνουν αυτή την εκδήλωση η οποία τελεί υπό την αιγίδα της Περιφέρειας Ηπείρου και με την ευκαιρία να ευχαριστήσω τον Περιφερειάρχη μας τον κ. Αλέξανδρο Καχριμάνη, ο οποίος έδειξε μεγάλη ευαισθησία από την πρώτη στιγμή και φυσικά να ευχαριστήσω θερμά όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.