«Το θέατρο απαιτεί ανθρώπους ταγμένους με πάθος σ’ αυτό…»

• Στα πεντέμισι χρόνια της παρουσίας του στα Γιάννενα το Θέατρο Έκφραση έχει αφήσει ένα ξεχωριστό καλλιτεχνικό στίγμα, κάνοντας πράγματα που, χωρίς υπερβολή, έλειπαν απ’ την πόλη μας. Δεν είναι μόνο τα διάφορα θεατρικά εργαστήρια ή σεμινάρια που διοργανώνει. Είναι κυρίως οι δικές του παραστάσεις, οι οποίες με το καλλιτεχνικό επίπεδο και την προσεγμένη σε κάθε λεπτομέρεια παραγωγή ανεβάζουν πολύ ψηλά τον πήχη.
Μία τέτοια παράσταση είναι και ο… τολμηρός «Εραστής» του Χάρολντ Πίντερ που παρουσιάζεται αυτή την περίοδο στο Θέατρο της Έκφρασης στην οδό Αραβαντινού (Κάθε Πέμπτη και Παρασκευή, ώρα 21:30). Για την παράσταση και τα μηνύματά της, αλλά και για τη συναρπαστική αυτή θεατρική «περιπέτεια» των τελευταίων ετών μιλούν στον «Π.Λ.» οι δύο πρωταγωνιστές της, η Μίνα Παππά και ο Πέτρος Χριστακόπουλος.
Η συνέντευξη
Ποιο είναι το θέμα που θίγει ο «Εραστής» του Χ. Πίντερ, το βασικό μήνυμα που στέλνει με βάση τη δική σας αντίληψη;
- Μίνα: Ο «Εραστής» μιλά για την πλήξη της καθημερινότητας, τις τελματωμένες σχέσεις, την υποκρισία, τα προσωπεία που φοράμε πολλές φορές, το φόβο να εκφράσουμε τα πραγματικά μας συναισθήματα. Όλα τα παράδοξα που ο άνθρωπος μπορεί να εφεύρει για να μην έρθει αντιμέτωπος με τη σκληρή αλήθεια. Ο Πίντερ δεν αρέσκεται να δίνει λύσεις. Θέτει ερωτήματα. Κατ’ εμέ το βασικότερο μήνυμα είναι η τρομακτική ανάγκη των ανθρώπων για αγάπη, αποδοχή και επικοινωνία.
- Πέτρος: Τα θέματα που θίγει το έργο είναι πολυεπίπεδα. Σίγουρα όμως θα μπορούσαμε να πούμε πως ένας από τους βασικούς προβληματισμούς του είναι οι ανθρώπινες σχέσεις, οι οποίες μπορεί να ξεκινούν στην αρχή από μια υγιή βάση, στη συνέχεια όμως μπορεί να εξελιχθούν ακόμα και σε μια αρρωστημένη, τελματωμένη, κατάσταση φυλακίζοντας τους ίδιους τους ανθρώπους που τις συντηρούν.
Τι οδηγεί ένα ζευγάρι στην πλήξη, τη βαρεμάρα; Και τελικά υπάρχει κάποια… μαγική συνταγή που μπορεί να διατηρήσει ζωντανή τη σχέση τους στο πέρασμα του χρόνου;
- Μίνα: Νομίζω πως το κυριότερο που οδηγεί ένα ζευγάρι σε πλήξη είναι η «παραίτηση». Όταν παύεις να αναζητάς τις απλές καθημερινές στιγμές, όταν παύεις να σκέφτεσαι πώς να κάνεις το χαμόγελο του άλλου να σχηματίζεται αυτόματα όταν σε κοιτά, όταν ξεχνάς να δείχνεις τα συναισθήματά σου. Καθώς περνούν τα χρόνια μιας σχέσης και εισχωρεί μέσα της η ρουτίνα, τα άγχη, τα καθημερινά προβλήματα τότε είναι η ώρα για δράση! Μαγική συνταγή δεν υπάρχει, γιατί τίποτε δεν αποκτιέται μαγικά. Η συνταγή είναι να αγαπάς τη ζωή και να παλεύεις. Καθημερινά, αδιάκοπα και ολοκληρωτικά. Τι ποιο όμορφο από το να παλεύεις για την αγάπη;
- Πέτρος: Πιστεύω πως δεν είναι μόνο ένα πράγμα που οδηγεί στην πλήξη ένα ζευγάρι. Είναι μια συσσώρευση μικρών πραγμάτων που χτίζονται σιγά - σιγά και κάποια στιγμή φουσκώνουν και γίνεται η… έκρηξη! Τα στοιχεία που θα μπορούσαν να ελαττώσουν τις πιθανότητες της έκρηξης αυτής, μιας και όλες οι σχέσεις περνάνε τους κύκλους τους, είναι η ειλικρίνεια και η αναπροσαρμογή των στόχων του ζευγαριού.
Οι ήρωες του έργου κρύβονται πίσω από προσωπεία, ρόλους, προκειμένου να πουν και να δείξουν αυτό που πραγματικά νιώθουν. Στην πραγματικότητα συμβαίνει αυτό; Φοράμε γενικά οι άνθρωποι προσωπεία και πότε;
- Μίνα: Η ακραία μορφή αυτού του «παιχνιδιού ρόλων» που παρουσιάζουν οι ήρωες του έργου δε νομίζω ότι απέχει πολύ από την πραγματικότητα. Δυστυχώς, αυτό συμβαίνει και σε πολύ μεγάλο βαθμό, θα έλεγα. Τα κοινωνικά στερεότυπα, οι επιταγές του σήμερα, οι κώδικες ορθής συμπεριφοράς, οι μόδες, τα πρότυπα, είναι κάποιες από τις πιο «απλές» αιτίες που μας οδηγούν σε αυτό. Ο κυριότερος λόγος όμως, πιστεύω ότι είναι ο φόβος. Ο άνθρωπος μπορεί πολύ εύκολα να κρίνει και να μιλήσει για τον συνάνθρωπο, αλλά για τον εαυτό του δεν αντέχει την αλήθεια. Φοβάται τις λέξεις, τα συναισθήματα, τον πόνο που τυχόν θα προξενήσει η ειλικρίνεια.
- Πέτρος: Το θέατρο είναι βγαλμένο από τη ζωή. Επομένως, θα ήταν αδύνατο το συγκεκριμένο σημείο να είναι κάτι εντελώς ξένο. Για χάρη των κοινωνικών συμβάσεων, καθημερινά όλοι μας πιστεύω χρησιμοποιούμε διάφορα προσωπεία. Άλλες φορές μικρά και διακριτικά κι άλλες μεγαλύτερα και πιο υπερβολικά. Ακριβώς όπως κάνουν και οι ήρωες του έργου. Είναι πολλές οι φορές που κάνουμε υποχωρήσεις, μη δείχνοντας το πραγματικό μας «θέλω», απλά και μόνο για να είμαστε αποδεκτοί στο κοινωνικό μας σύστημα.
Ο «Εραστής» είναι μια αρκετά τολμηρή παράσταση. Το ζευγάρι εμφανίζεται επί σκηνής με σέξι εσώρουχα, έχει ερωτικές σκηνές κτλ. Πως αντιμετωπίσατε την πρόκληση;
- Μίνα: Είναι όντως μια τολμηρή παράσταση, γιατί, για να υπηρετήσει το όραμα του συγγραφέα πρέπει να είναι σκληρή και ωμή. Η διαφορά όμως ανάμεσα στο τολμηρό και στο πρόστυχο έγκειται στην πραγματική ουσία που έχει αυτό που βλέπουμε. Με την ξεκάθαρη, σταθερή και ολοκληρωμένη σκηνοθετική ματιά της Κατερίνας Βασιλείου δεν αισθάνθηκα ποτέ ότι βαδίζω σε θολά μονοπάτια, πράγμα που θα μου δημιουργούσε ντροπή και ανασφάλεια. Επίσης, τα χρόνια που μας δένουν με τον Πέτρο πάνω και κάτω από τη σκηνή είναι τόσα, που πλέον υπάρχουν στιγμές του έργου που αισθάνομαι πως είμαστε ένα σώμα, μία οντότητα. Νομίζω πως περισσότερο δυσκολευτήκαμε να γίνουμε βίαιοι και σκληροί ο ένας με τον άλλο παρά να αποδώσουμε ότι σχετίζεται με τον έρωτα.
- Πέτρος: Ήταν κάτι καινούριο και για εμάς τους ίδιους. Και θα έλεγα αρκετά δύσκολο. Το μεγάλο στοίχημα γι’ αυτό ήταν να προκληθεί και να μεταδοθεί μια ερωτική πρόκληση στο θεατή, χωρίς όμως αυτό να το κάνει πρόστυχο ή προσβλητικό. Και είμαι χαρούμενος καθώς το στοίχημα αυτό κερδήθηκε. Σε προσωπικό επίπεδο, τα πράγματα μοιάζουν πιο απλά καθώς τη στιγμή εκείνη δεν αισθάνομαι αμιγώς ο εαυτός μου. Είμαι στην υπηρεσία του ρόλου και μιλώ, κινούμαι και συμπεριφέρομαι ως Ρίτσαρντ, όχι ως Πέτρος.
Πως… μετράτε την επιτυχία μιας παράστασης όπως ο «Εραστής» αφού πέσει η αυλαία;
- Μίνα: Δύσκολη ερώτηση. Η επιτυχία μιας παράστασης είναι κάτι πολυσύνθετο. Προσωπικά όταν τελειώνει το έργο και είμαι γεμάτη έχοντας δώσει ό,τι καλύτερο μπορούσα, αισθάνομαι πως πέτυχε. Όταν συναντώ ανθρώπους από το κοινό και μου λένε ευχαριστώ ή με έκανες να σκεφτώ πολλά... Κατά τη διάρκεια του έργου που είναι καταιγιστικό δεν προλαβαίνουμε να σκεφτούμε αν πάει καλά ή όχι, μπαίνοντας όμως στο καμαρίνι σχολιάζουμε το πώς πήγαμε, τι έγινε καλά, τι όχι… Η καλύτερη φορά ήταν όταν, γυρνώντας στα παρασκήνια ένα βράδυ, κοιταχτήκαμε και δεν είπαμε τίποτα. Ήμασταν ταυτόχρονα τόσο γεμάτοι και άδειοι. Για τον ηθοποιό αυτό είναι επιτυχία!
- Πέτρος: Νομίζω πως η αίσθηση του κόσμου είναι αυτή που τελικά βαραίνει τη ζυγαριά της επιτυχίας. Σίγουρα τα νούμερα αποτελούν ένα δείκτη, αλλά δεν είναι ο μοναδικός. Παραστάσεις σαν τον «Εραστή» τις βλέπουμε και ως επένδυση για το μέλλον ως κάτι διαφορετικό και ασυνήθιστο.
Ξεκινήσατε μια ομάδα νέων ανθρώπων με το θέατρο Έκφραση πριν πεντέμισι χρόνια και έχετε διαγράψει μέχρι σήμερα μια πετυχημένη πορεία που είναι ανοδική. Πως το καταφέρατε;
- Mίνα: Με όραμα, πάθος, ασταμάτητη δουλειά και αγάπη. Το θέατρο απαιτεί ανθρώπους ταγμένους στο σκοπό, στο όνειρο κι εμείς αισθανόμαστε έτσι. Και το μαγικό είναι ότι με την πάροδο του χρόνου κάνουμε όλο και περισσότερους ανθρώπους να αισθάνονται έτσι, πράγμα που εγγυάται ένα υγιές μέλλον. Το θέατρο Έκφραση έχει δημιουργήσει μια αισθητική και στο παραστακό γεγονός αλλά και στην εκπαιδευτική διαδικασία. Αυτή την αισθητική και τη φιλοσοφία υπηρετούμε και θα υπηρετούμε με πάθος. Κινδυνεύοντας να γίνω γραφική, θα πω για άλλη μια φορά ότι το κλειδί της επιτυχίας είναι οι άνθρωποι. Αυτό το μαγικό δέσιμο που μας συνδέει με το Χρήστο και τον Πέτρο, που μας κάνει να καλύπτουμε ο ένας τις αδυναμίες του άλλου και να αναδεικνύουμε τις δυνατότητές του, είναι αυτό που μας δίνει δύναμη και χαμόγελα σε ό,τι και αν προκύπτει.
-Πέτρος: Η αγάπη μας γι’ αυτό που κάνουμε είναι ένας σοβαρός παράγοντας. Από εκεί και πέρα, υπάρχουν πάρα πολλά στοιχεία που συντέλεσαν επίσης σε αυτό. Η καλή συνεργασία μεταξύ μας, η ενεργή συμμετοχή μας στην τοπική κοινωνία και οι ανιδιοτελείς πολλές φορές προσπάθειές μας για έναν φρέσκο αέρα πολιτισμού στα Γιάννενα είναι κάποιοι απ’ τους πολλούς λόγους αυτής της επιτυχίας. Το μόνο σίγουρο είναι πως τίποτε δεν έρχεται τυχαία, και τίποτα δε σου έρχεται στρωμένο από μόνο του.
ΚΩΣΤΑΣ ΑΓΟΡΗΣ