Τι κι αν πρόσφεραν τόσα με τα κληροδοτήματά τους στην πατρίδα…

Αδιαφορία, εγκατάλειψη, θλίψη στα χωριά των Εθνικών μας Ευεργετών!

Ο Σπύρος Εργολάβος περιγράφει με γλαφυρό τρόπο σε άρθρο του την τραγική εικόνα που αντίκρισε κατά την επίσκεψή του στο σπίτι των αδελφών Ζάππα στο Λάμποβο και στα Εκπαιδευτήρια Χρ. Ζωγράφου στο Κεστοράτι

ZOGRAFEIA EKPAIDEYTHRIA KESTORATI

• Ντροπή και θλίψη νιώθει κανείς όταν επισκέπτεται τις ιδιαίτερες πατρίδες ορισμένων από τους μεγαλύτερους Εθνικούς Ευεργέτες του τόπου μας στη σημερινή Αλβανία, των ανθρώπων που τόσα πολλά πρόσφεραν στην Ελλάδα και στα Γιάννενα ειδικότερα.
Τα περίφημα αρχοντικά των αδελφών Ζάππα στο Λάμποβο βρίσκονται σε τραγική κατάσταση, καθώς εδώ και δεκαετίες τελούν σε πλήρη εγκατάλειψη, ενώ στο Κεστοράτι τα Εκπαιδευτήρια που ίδρυσε ο Χρηστάκης Ζωγράφος έχουν μετατραπεί σε ένα απέραντο ερείπιο, αποτέλεσμα της αδιαφορίας τόσο της γειτονικής χώρας γι’ αυτά, όσο και του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών.
Ενδεικτικά είναι όσα καταθέτει σε άρθρο του ο φιλόλογος και συγγραφέας Σπύρος Εργολάβος, τακτικός συνεργάτης του «Π.Λ.», ο οποίος επισκέφθηκε πρόσφατα τα δύο αυτά χωριά. Αποδίδει δε, την εικόνα που αντίκρισε στην αχαριστία που μας χαρακτηρίζει ως λαό από αρχαιοτάτων χρόνων!
Πατρίδα των Ευεργετών
«Είμαστε, απ’ το ένα, μέρος, περήφανοι εμείς οι Ηπειρώτες, για τον απλούστατο λόγο ότι η Ήπειρος θεωρείται -και είναι- η πατρίδα των Ευεργετών. Πρόκειται, κατά κοινή ομολογία, για τα πιο εκλεκτά τέκνα του Λαού μας, που στα δίσεχτα χρόνια της σκλαβιάς πήραν το γνώριμο για τον Έλληνα, απ’ την αρχαιότητα, δρόμο της ξενιτιάς, ξαπλώθηκαν σε όλα τα τότε γνωστά μέρη, με τη δράση τους δε και την προσφορά τους αναδείχτηκαν Ευεργέτες του Ελληνικού Έθνους, συντελεστές της προόδου της ανθρωπότητας και κύριοι εκπρόσωποι του Παγκόσμιου Ελληνισμού. Παγκόσμιος Ελληνισμός και Εθνικοί Ευεργέτες ήταν έννοιες ταυτόσημες εκείνη την εποχή».
Αυτό τονίζει ο κ. Εργολάβος στην αρχή του άρθρου του που έχει θέμα τους Εθνικούς μας Ευεργέτες και συμπληρώνει: «Απ’ το άλλο μέρος όμως νιώθουμε άφατη θλίψη και ντροπή συνάμα, κάθε φορά που βρισκόμαστε στα μέρη απ’ τα οποία ξεκίνησαν αυτά τα εκλεκτά τέκνα του Λαού μας, μέρη τα οποία αγάπησαν και στα οποία φρόντισαν με τις διαθήκες τους να δημιουργήσουν ό,τι πίστευαν πως θα βοηθήσει την ιδιαίτερη πατρίδα τους να ακολουθήσει το δρόμο της προόδου και της ευημερίας».
Στο Λάμποβο…
«Αυτή τη θλίψη και τη ντροπή νιώσαμε, τις προάλλες, όταν πραγματοποιήσαμε μια εξόρμηση σε δυο χωριά της σημερινής Αλβανίας, που ανήκαν παλιότερα στη θρυλική Βόρεια Ήπειρο, το Λάμποβο και το Κεστοράτι, πατρίδες των Ευάγγελου και Κωνσταντίνου Ζάππα και του Χρηστάκη Ζωγράφου αντίστοιχα», τονίζει ο γνωστός φιλόλογος και συγγραφέας και περιγράφει με γλαφυρό τρόπο όσα αντίκρισε στην ιδιαίτερη πατρίδα των αδελφών Ζάππα. Πιο συγκεκριμένα αναφέρει τα ακόλουθα:
«Με τη διαθήκη του ο Κων/νος Ζάππας ορίζει να ιδρυθεί στην Ήπειρο Γεωργικό Σχολείο στο οποίο θα φοιτούν δωρεάν νέοι οι οποίοι «επιστρέφοντες εις τα χωρία των να αποτελούν παράδειγμα καλής εργασίας και ηθικότητος». Είδατε μήπως κανένα τέτοιο Σχολείο;
Ορίζει επίσης στο σπίτι του, στο Λάμποβο, να λειτουργήσει Σχολή Υφαντουργίας για να μαθαίνουν την υφαντική τέχνη τα κορίτσια. Αυτό το σπίτι, καλύτερα να μη το δείτε, γιατί θα νιώσετε κι εσείς την ίδια ντροπή που νιώσαμε κι εμείς τις προάλλες που το αντικρίσαμε από κοντά -κάποιοι για δεύτερη φορά- ένα πραγματικό ερείπιο σε πλήρη εγκατάλειψη. Και να λάβετε υπόψη ότι, μετά την πρώτη επίσκεψη, πριν από μερικά χρόνια, υποβάλαμε αναλυτικό υπόμνημα στην αρμόδια επιτροπή μεταφέροντας συγκεκριμένα αιτήματα των Ελλήνων κατοίκων του χωριού. Αλλά ποιος να σε ακούσει σε τούτο το ανύπαρκτο ουσιαστικά Κράτος; Κάτι επιγραφές μόνο κάνουν λόγο για το αρχοντικό των Ζαππαίων και αντί για αρχοντικό βλέπεις ένα ερείπιο σε χειρότερη κατάσταση και από αχούρι».
Και στο Κεστοράτι
Η ίδια θλιβερή εγκατάλειψη παρατηρείται και στο Κεστοράτι, στο οποίο ο Χρηστάκης Ζωγράφος δημιούργησε τα περίφημα Εκπαιδευτήρια και σήμερα στη θέση τους αντικρίζει κανείς ένα απέραντο ερείπιο, δείγμα κι αυτό της τραγικής αδιαφορίας. Και το χειρότερο απ’ όλα, σύμφωνα με τον Σπ. Εργολάβο, είναι ότι δεν υπάρχει ούτε μια επιγραφή, παρά μόνο στη θέση που ήταν κάποτε η Εκκλησία σήμερα φιγουράρει η προτομή ενός Αλβανού δασκάλου.
Και διερωτάται: «Υπάρχει Υπουργείο Εξωτερικών, υπάρχουν προξενικές αρχές στη γειτονική χώρα που ανήκει στο ΝΑΤΟ και περιμένει να αρχίσουν οι ενταξιακές διαδικασίες για να γίνει και αυτή μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης;».
Ίδια εικόνα παντού
Αυτή η εγκατάλειψη δεν οφείλεται μόνο στις γνωστές περιπέτειες της Βορείου Ηπείρου και στο προηγούμενο καθεστώς της Αλβανίας, συμπληρώνει ο κ. Εργολάβος. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά στο άρθρο του, «περάσαμε από τα περισσότερα μέρη στα οποία έζησαν και έδρασαν οι μεγάλοι Ηπειρώτες Εθνικοί Ευεργέτες: Η ίδια εγκατάλειψη, η ίδια κρατική αδιαφορία. Μήπως άλλωστε τα ίδια «ερείπια» δεν άφησαν πίσω τους οι διαχειριστικές επιτροπές της Μητρόπολης, που διαχειρίστηκαν -χωρίς να τους πέφτει λόγος- το Κληροδότημα του Ζωσιμά και άλλων Ευεργετών της πόλης, με ευθύνη του Κράτους και -για να κάνουμε και την αυτοκριτική μας-με την ανοχή όλων μας;».
Η αχαριστία…
Άλλα συνεπώς είναι τα αίτια αυτής της θλιβερής εγκατάλειψης, σύμφωνα με τον διακεκριμένο φιλόλογο και συγγραφέα. Όπως σημειώνει καταλήγοντας, «είναι η αχαριστία που μας διακρίνει, αρκετές φορές, αρχαιόθεν εμάς τους Έλληνες. Αυτήν είχε υπόψη του ο Ξενοφών, γι’ αυτό ακριβώς στην «Κύρου Παιδεία», αναφερόμενος στα γνωρίσματα της Παιδείας που πρόσφεραν οι Πέρσες στους νέους, επισημαίνει με έμφαση πως «έπεμπον τους νέους εις τα διδασκαλεία και εκόλαζον (=τιμωρούσαν) μάλιστα τους αχαριστούντας, τη γαρ αχαριστία έπεται η αναισχυντία». Όλα, βλέπετε, είναι θέμα αγωγής».