Ν’ αξιοποιηθεί η εμπειρία δασεργατών, κτηνοτρόφων, κυνηγών κ.α. και να ληφθούν…

ΜΕΤΡΑ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΑ ΔΑΣΗ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ!

Να γίνουν δασικοί δρόμοι και πυροσβεστικοί κρουνοί παντού

- ΟΧΙ οικοδομές στα περιαστικά δάση χωριών και συνοικιών…

- ΟΧΙ άλλη καθυστέρηση στη σύνταξη των δασικών χαρτών…

 

• Ο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας για δεύτερη φορά μέσα στο τελευταίο δεκάμηνο, ήρθε αντιμέτωπος με μια «φονική» καταστροφή που ανέδειξε την ανεπάρκεια του κρατικού μηχανισμού, την αδυναμία συντονισμού, αλλά και την έλλειψη σχεδίου για την πρόληψη τέτοιων καταστάσεων.
Τον περασμένο Νοέμβριο ήταν οι πλημμύρες στη Δυτική Αττική που στοίχισαν τη ζωή σε 23 άτομα, πριν δύο εβδομάδες ήταν η πυρκαγιά στην Ανατολική Αττική που μέχρι χθες είχε στοιχίσει τη ζωή 91 ατόμων, χωρίς ακόμη ο θλιβερός κατάλογος να έχει κλείσει.
Και στις δύο περιπτώσεις – πέραν των αδιαμφισβήτητων πολιτικών ευθυνών του– ο κ. Τσίπρας δικαιολόγησε τα ακραία καιρικά φαινόμενα στην κλιματική αλλαγή. Η εκτίμηση αυτή είναι μέρος της πραγματικότητας, που την συγκροτούν και άλλοι παράγοντες. Ωστόσο αυτή και μόνο η επισήμανση του Πρωθυπουργού γεννά πολλά ερωτηματικά για την προετοιμασία που έχει κάνει η σημερινή κυβέρνηση -που κοντεύει πλέον να κλείσει τετραετία στην εξουσία- για την άμβλυνση των προβλημάτων που εντοπίζονται και για εκείνα που οι επιστήμονες προειδοποιούν. Εκτός από επικοινωνιακές «κορώνες» και φιέστες στην αρχή κάθε περιόδου, είτε αυτή είναι για τις χιονοπτώσεις και τις πλημμύρες, είτε για τις δασικές πυρκαγιές, στην πραγματικότητα δεν έχει προχωρήσει κανέναν ουσιαστικά σχεδιασμό ή έστω την αναπροσαρμογή στα σημερινά δεδομένα όσων ήδη υπάρχουν.
Τα ωραιότερα δάση
Το πρόβλημα δεν αφορά μόνο την Αττική, όπως τουλάχιστον εμφανίζεται τους τελευταίους μήνες με αποκορύφωμα την καταστροφή στο Μάτι. Αφορά όλη την Ελλάδα και ειδικά σε ότι αφορά την προστασία των δασών αφορά βασικά την Ήπειρο, στην οποία σήμερα -και παρά τις κατά καιρούς καταστροφές- εξακολουθούν να υπάρχουν ορισμένα από τα ωραιότερα και μεγαλύτερα δάση της χώρας. Είναι τα δάση αυτά (μαύρης πεύκης, φυλλοβόλων δένδρων όπως δρυς - οξυά, ρόμπολου) που για χρόνια στήριξαν την αγροτική οικονομία με την προγραμματισμένη υλοτομία, που έδωσε τη δυνατότητα για ξυλογλυπτικά δημιουργήματα και την άνθηση ενός επαγγέλματος που κι αυτό σήμερα πνέει τα λοίσθια.
«Πληγή» η ερήμωση
Τα δάση της Ηπείρου, δεν κινδυνεύουν από την άναρχη και αυθαίρετη δόμηση, όπως συμβαίνει στην Αττική: Το αντίθετο μάλλον πρόβλημα υπάρχει: Η φυγή του αγροτικού πληθυσμού, η ερήμωση των χωριών, η μείωση του ζωϊκού κεφαλαίου που συνυπήρχε αρμονικά με τα δάση, έχουν μετατρέψει μεγάλες δασικές εκτάσεις σε πραγματική ζούγκλα, με τη χαμηλή βλάστηση να αποτελεί επικίνδυνη καύσιμη ύλη στην πρώτη «σπίθα» που θα ανάψει.
Η καθυστερημένη σύνταξη των δασικών χαρτών επιτείνει το πρόβλημα, καθώς χαρακτηρίζονται δασικές εκτάσεις χιλιάδες στρέμματα, που ήταν καλλιεργήσιμα μέχρι πριν λίγα χρόνια, αλλά έχουν τώρα δασωθεί και έτσι χάνεται κάθε δυνατότητα καλλιέργειάς τους, γεγονός που θα αποτελούσε σε αρκετές περιοχές ανασταλτικό παράγοντα (ανάχωμα) στην επέκταση τυχόν πυρκαγιάς.
«Ερήμην» των δασικών υπηρεσιών
Υπάρχουν όμως σοβαρές στρεβλώσεις, οι οποίες αν και είναι διαπιστωμένες εδώ και χρόνια, καμιά κυβέρνηση, ούτε καν η σημερινή που με ευκολία επικαλείται τις ραγδαίες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής δεν τις ακούμπησε: Ένα από αυτά, είναι ο αποκλεισμός των δασικών υπηρεσιών από το έργο της πρόληψης και της κατάσβεσης των δασικών πυρκαγιών. Όπως γράφει σε άρθρο του στον «Πρωινό Λόγο», - θα δημοσιευτεί ολόκληρο σε επόμενη έκδοση- ο Γιαννιώτης δασολόγος Δημήτρης Μπαλτογιάννης, «η μεταφορά αρμοδιοτήτων των δασικών πυρκαγιών το 1998, από τη Δασική Υπηρεσία στην Πυροσβεστική, όπως έγινε, ήταν και άστοχη και λανθασμένη. Και ήταν λανθασμένη όχι γιατί η αρμοδιότητα πέρασε στην Πυροσβεστική Υπηρεσία, αλλά κυρίως γιατί ουσιαστικά από το μεγάλο αυτό κομμάτι των φυσικών καταστροφών, η Δασική Υπηρεσία κυριολεκτικά έμεινε απέξω, από το φυσικό της χώρο, από το φυσικό της αντικείμενο»!
Οι φίλοι του δάσους
Μαζί ωστόσο με τις δασικές υπηρεσίες, εκτός σχεδιασμού έμειναν και οι δασικοί συνεταιρισμοί, που μέχρι να μεταφερθεί η αρμοδιότητα της πυρόσβεσης των δασών στην Πυροσβεστική είχαν πρωταγωνιστικό ρόλο και σε συνεργασία με τα Δασαρχεία, ήταν οι πρώτοι που έμπαιναν στη «μάχη της κατάσβεσης».
Εκ των πραγμάτων το μεγάλο ερωτηματικό που υπάρχει είναι για το πώς εξασφαλίζεται η πρόληψη των πυρκαγιών. Οι κτηνοτρόφοι που βρίσκονται στα βουνά έχουν μειωθεί, οι δασικοί υπάλληλοι περιορίζονται σε σποραδικές περιπολίες, εθελοντές δεν υπάρχουν (ούτε καν στο δασύλλιο Φρόντζου δεν εμφανίζονται πλέον), οι κυνηγοί που επίσης μπορούν να συμβάλλουν στην πρόληψη και στην έγκαιρη προειδοποίηση αναλαμβάνουν «δράση» μετά τις 20 Αυγούστου, επιτήρηση από αέρος επίσης δεν γίνεται.
Ηλεκτρονική επιτήρηση στα λόγια!
Πέρυσι από την Κυβέρνηση είχε ανακοινωθεί «πομπωδώς» η χρήση μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones) για την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών με αρχικό πεδίο δράσης την Αττική, σύστημα που στις πρόσφατες καταστροφικές πυρκαγιές δεν λειτούργησε. Κάτι ανάλογο (ηλεκτρονική επιτήρηση) είχε επιδιωχθεί και σε τοπικό επίπεδο μέσω του προγράμματος Interreg, που όμως παραμένει άγνωστο αν και κατά πόσο υλοποιήθηκε η δράση από την τοπική Πυροσβεστική Υπηρεσία.
«Σωσίβιο» το ΕΣΠΑ;
Ο Πρωθυπουργός μετά τα τραγικά γεγονότα της Ανατολικής Αττικής, εξήγγειλε αναδιαμόρφωση των σχεδίων πολιτικής προστασίας. Στην πραγματικότητα δεν είναι τίποτε άλλο, παρά το έργο που εντάσσεται κατά Περιφέρεια στο ΕΣΠΑ. Μάλιστα στην Περιφέρεια Ηπείρου, η πρόσκληση για την ενίσχυση των δομών πολιτικής προστασίας και των δομών καταπολέμησης των δασικών πυρκαγιών έχει εκδοθεί στις 22 Ιουνίου 2018 με συνολικό προϋπολογισμό 3 εκ. ευρώ. Προς το παρόν είναι άγνωστο τι προτάσεις θα επιλεγούν από το Αρχηγείο του Πυροσβεστικού Σώματος για χρηματοδότηση, σύμφωνα όμως με εργαζόμενους στα δάση, θα πρέπει αυτές να περιλαμβάνουν (και εφόσον είναι επιλέξιμες) και έργα υποδομών, όπως διάνοιξη δρόμων πρόσβασης, τοποθέτηση κρουνών, ή ακόμη και κατασκευή νέων οβροδεξαμενών που να μπορούν να χρησιμοποιηθούν από πυροσβεστικά οχήματα.
Άμεσες παρεμβάσεις
Ένα δεύτερο μεγάλο κεφάλαιο αφορά τα αυθαίρετα και τις κατοικίες που βρίσκονται μέσα σε ζώνες δάσους. Στα περισσότερα χωριά της Ηπείρου, οικήματα και δάση συνυπάρχουν. Αυτό εκ των πραγμάτων οδηγεί στην ανάγκη να δημιουργηθούν ζώνες πυροπροστασίας περιμετρικά των οικισμών, που είναι μια δύσκολη υπόθεση, καθώς υπάρχουν ιδιοκτησίες κλπ. αλλά όμως πέρα για πέρα επείγουσα και αναγκαία. Και μπορεί φέτος οι καιρικές συνθήκες να μην ευνόησαν την εκδήλωση πυρκαγιών -ως τώρα τουλάχιστον στην Ήπειρο- κανένας όμως δεν μπορεί να προβλέψει τι μπορεί να συμβεί στο μέλλον και να έχουμε επανάληψη της τραγικής εμπειρίας του ακριτικού Πωγωνίου. Για αυτό απαιτούνται αποφάσεις και έργα άμεσα.