Με την είσοδο του χειμώνα και την πτώση της θερμοκρασίας…

Ορατός ο κίνδυνος «επανόδου» της αιθαλομίχλης στο Λεκανοπέδιο!

  Πολλοί χρησιμοποιούν τα καυσόξυλα ως φθηνότερη πηγή θέρμανσης

  Τα Γιάννενα, μια από τις πλέον επιβαρυμένες πόλεις της χώρας σε ατμοσφαιρική ρύπανση κατά την Αντικαρκινική Εταιρεία 

• Με την επίσημη είσοδο, από σήμερα του Χειμώνα και την κατακόρυφη πτώση της θερμοκρασίας των τελευταίων ημερών στην Ήπειρο επανέρχεται στο Λεκανοπέδιο Ιωαννίνων ο «εφιάλτης» της αιθαλομίχλης. 

Ένα πρόβλημα που εμφανίζεται τους χειμερινούς μήνες, με τα Γιάννενα να είναι  μαζί με την Πάτρα και τη Θεσσαλονίκη οι πόλεις που αντιμετωπίζουν τη μεγαλύτερη ατμοσφαιρική ρύπανση! 

«Υπαίτιοι» της ατμοσφαιρικής ρύπανσης είναι τα τζάκια και οι ξυλόσομπες, που τις τελευταίες ημέρες δουλεύουν στο «φουλ», η οσμή του καμένου ξύλου  και  οι καπνοί τους  είναι αισθητοί σε όλη σχεδόν την πόλη. Όσο πλησιάζουμε προς τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά η ατμόσφαιρα θα επιβαρύνεται και εάν οι κλιματολογικές συνθήκες δεν είναι ευνοϊκές (ήτοι ομίχλες και άπνοια), τότε θα πρέπει να θεωρείται αναμενόμενη η επανεμφάνιση αιθαλομίχλης σε πολύ υψηλά επίπεδα που είναι και ιδιαίτερα επικίνδυνα για τη δημόσια υγεία. 

Ανάλογες καταστάσεις έχουν βιώσει οι κάτοικοι του Λεκανοπεδίου και τα προηγούμενα χρόνια, όταν μάλιστα είχαν εκδοθεί και οδηγίες περιορισμού της χρήσης καυσόξυλων, ωστόσο κάτι τέτοιο ήταν, αλλά και παραμένει αδύνατο για ένα μεγάλο αριθμό κατοίκων, που δεν έχουν τη δυνατότητα θέρμανσης με πετρέλαιο.

Σε αυτούς φέτος προστίθεται και ένας ακόμη αριθμός νοικοκυριών που με την ακρίβεια που έχει ενσκήψει λειτουργεί τα καλοριφέρ σε χαμηλούς βαθμούς και προσπαθεί να ενισχύσει τη θέρμανση λειτουργώντας συμπληρωματικά και τα τζάκια. 

Την πρόβλεψη ότι φέτος το πρόβλημα θα είναι έντονο, έκανε ο Γιαννιώτης Καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Δημοσθένης Σαρηγιάννης, ο οποίος, μιλώντας στην «Καθημερινή»,  είπε ότι «επειδή  έχουμε συνθήκες ραγδαίας αύξησης των τιμών στο φυσικό αέριο και στο ρεύμα, υπάρχει στροφή του πληθυσμού στο πετρέλαιο, για όσους το αντέχουν οικονομικά, αλλά και στην ξυλεία. Ειδικά την περίοδο των γιορτών όπου ο κόσμος μένει και περισσότερο σπίτι του, αναμένεται έντονη ζήτηση».

Κίνδυνος για τη δημόσια υγεία

Σύμφωνα με τον κ. Σαρηγιάννη, η χρήση ξυλόσομπων και τζακιών στα μεγάλα αστικά κέντρα είναι η χειρότερη επιλογή θέρμανσης τόσο για τη δημόσια υγεία, όσο και για το περιβάλλον.  Το κυριότερο  πρόβλημα σύμφωνα με τον καθηγητή, είναι πως πρόκειται για ατελή καύση, με αποτέλεσμα να εκλύονται πολλά αιωρούμενα μικροσωματίδια στην ατμόσφαιρα, τα οποία μάλιστα είναι λεπτά σε διάμετρο, κάτι το οποίο σημαίνει ότι μπορούν να διεισδύσουν γρήγορα και εύκολα, βαθιά στους πνεύμονες, δημιουργώντας προβλήματα στην υγεία. Η επιβάρυνση είναι σημαντική και στο εσωτερικό των κατοικιών. Όπως εξηγεί ο καθηγητής: «Ακόμα και αν o ιδιοκτήτης ενός τζακιού γνωρίζει ότι το συντηρεί καλά και αυτό δεν “καπνίζει”, η αλήθεια είναι ότι ακόμα και έτσι, ο αέρας εντός της οικίας επηρεάζεται αρνητικά – το διπλάσιο και το τριπλάσιο σε σχέση με το να μην έκαιγε το τζάκι».

 S.O.S. από Αντικαρκινική Εταιρεία

Ανήσυχος με την πιθανότητα να στραφεί με μαζικό τρόπο ο κόσμος σε τζάκια και ξυλόσομπες τον φετινό χειμώνα, είναι και ο Ευάγγελος Φιλόπουλος, πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας. Σύμφωνα με τον ίδιο, η ατμοσφαιρική ρύπανση στην Ευρώπη και ειδικά κατά τους χειμερινούς μήνες είναι αυτή τη στιγμή πρόβλημα υγείας πρώτης γραμμής. Μεγάλο πρόβλημα ατμοσφαιρικής ρύπανσης αντιμετωπίζουν σύμφωνα με τον κ. Φιλόπουλο η Πάτρα, τα Γιάννενα, η Θεσσαλονίκη και όλη η Βόρεια Ελλάδα γενικότερα, η οποία δυστυχώς επιβαρύνεται και με «εισαγόμενη» ρύπανση από Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία, Κόσοβο.

«Ως Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία αισθανόμαστε πολύ άβολα να σηκώνουμε το δάχτυλο στους πολίτες για το ζήτημα της κακής θέρμανσης και τον συσχετισμό της με την πρόκληση καρκίνων, όταν υπάρχει το πρόβλημα της ενεργειακής φτώχειας. Πρέπει το κράτος να βοηθήσει ενεργά τους πολίτες για να μην καταφεύγουν σε κάκιστες για την υγεία τους λύσεις», καταλήγει ο κ. Φιλόπουλος. 

Κακής ποιότητας ξύλα

Εκείνο που φοβίζει τους επιστήμονες με τη χρήση των τζακιών στις πόλεις είναι η ποιότητα των ξύλων που χρησιμοποιούνται στη φωτιά. Ναι μεν σε πόλεις όπως στα Γιάννενα υπάρχει ευκολία στην προμήθεια κατάλληλων ξύλων, όμως εξακολουθεί να υπάρχει ένας αριθμός νοικοκυριών που μη έχοντας οικονομικές δυνατότητες χρησιμοποιεί κάθε ξύλο που μπορεί να βρει σε παλιά σπίτια ή ακόμη και από ανακαινίσεις. Όπως εξηγεί ο κ. Σαρηγιάννης, «τα ξύλα με επιχρίσματα από μπογιές, βερνίκια κ.τ.λ, τα οποία συχνά καίγονται στα αστικά κέντρα, απελευθερώνουν δευτερογενείς καρκινογόνες ενώσεις με ενεργοτοξική δράση».

Από αυτή την άποψη, τα πέλλετ – καύσιμο υλικό από συμπιεσμένο ξύλο, πριονίδια και άλλα κατάλοιπα ξυλείας, χωρίς χημικά πρόσθετα, με ελάχιστη υγρασία (2%) και καλή ενεργειακή απόδοση- έχουν, σύμφωνα με τον καθηγητή, ελάχιστο αποτύπωμα όσον αφορά στο θέμα της κλιματικής κρίσης.

«Σε ό,τι αφορά όμως στην έκλυση μικροσωματιδίων, το κυρίαρχο δηλαδή περιβαλλοντικό πρόβλημα στις πόλεις σε επίπεδο μικροκλίματος, αυτά που εκλύονται από τα πέλλετ βρίσκονται στο ίδιο περίπου ποσοστό με αυτά που εκλύονται από την καύση πετρελαίου. Πολλά περισσότερα δηλαδή από αυτά που παράγονται από την καύση φυσικού αερίου. Παρόλα αυτά, παραμένουν πολύ πιο καθαρά από την καύση ξυλείας σε μια ανοιχτή εστία όπως το τζάκι».

Οι καλύτερες λύσεις 

Ο καλύτερος συνδυασμός από άποψης περιβαλλοντικού αποτυπώματος και δημόσιας υγείας είναι σύμφωνα με τον κ. Σαρηγιάννη, η χρήση των air condition, αν και άριστη λύση είναι οι αντλίες θερμότητας που όμως παραμένουν ακριβές για την πλειονότητα των πολιτών. 

Σε αναμονή…

Οι επισημάνσεις και τα «καμπανάκια» που χτυπούν οι επιστήμονες για τις επιπτώσεις που έχει στη δημόσια υγεία η αιθαλομίχλη, δεν μπορούν να περάσουν απαρατήρητα από τους κατοίκους του Λεκανοπεδίου Ιωαννίνων, όπως και των άλλων πόλεων που πλήττονται από το ίδιο φαινόμενο. Η μείωση της χρήσης καυσόξυλων με τα σημερινά οικονομικά δεδομένα είναι αδύνατη και τις επιπτώσεις αναγκαστικά τις υφίστανται και όσοι χρησιμοποιούν τζάκια και ξυλόσομπες, αλλά και όλοι οι υπόλοιποι κάτοικοι. Εκείνο που εύχονται όλοι -και με τις τιμές του ρεύματος στα ύψη- είναι να επικρατήσουν και το φετινό Δεκέμβριο (κυρίως) καιρικές συνθήκες τέτοιες, που να μην επιτρέπουν τη δημιουργία αιθαλομίχλης και να μειωθούν οι κίνδυνοι για τη δημόσια υγεία.