ΠΡΟΣΚΗΝΙΟ - ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ

ΠΑΝΟΣ ΑΡΑΒΑΝΤΙΝΟΣ (2)
Αύγουστος. Ο μήνας της Κοσμηράς και του γιορτασμού της Κοίμησης της Παναγίας στο Παρεκκλήσι της Χάρης Της. Όπως είχα υποσχεθεί απόλαυσα, στη δροσιά του πλακόστρωτου του σπιτιού, την ανάγνωση του εκπληκτικού τόμου – έργου ζωής – της συζύγου του υπεραιωνόβιου Δασκάλου μου κ. Νικόλα Μαυρικίου, της αρχόντισσας κας Φωφώς Μαυρικίου, για τον διασημότερο σκηνογράφο του εικοστού αιώνα, τον Ηπειρώτη αείμνηστο Πάνο Α. Αραβαντινό (φωτό). Όπως είχα σημειώσει, η αγαπητή μου φίλη, η κα Φωφώ μου χάρισε τον τόμο αυτόν σε μία πρόσφατη επίσκεψή μου, τόμο για τον οποίο, επί σειράν ετών είχα πληροφορηθεί ότι προετοίμαζε για λογαριασμό του «Μουσείου Μπενάκη». Όποιος δεν τον φυλομετρήσει προσεκτικά δεν είναι δυνατό να κατανοήσει τα σχόλια, έστω και διθυραμβικά, του οποιουδήποτε αναγνώστη.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον αποκτά ο τόμος αυτός για την Ήπειρο και τα Γιάννινα, τόπο καταγωγής της οικογενείας Αραβαντινού και ιδιαίτερα της οικογένειας του Αριστείδη Παναγιώτη Αραβαντινού διακεκριμένου Καθηγητή της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, αποφοίτου της Ζωσιμαίας Σχολής, ο οποίος άρχισε την Ιατρική του σταδιοδρομία στην Κέρκυρα, όπου γεννήθηκε και ο εν λόγω διακεκριμένος Ζωγράφος και Σκηνογράφος Πάνος Αραβαντινός από την εκ Νεγάδων Ζαγορίου καταγομένην μητέρα του Ευδοξία, το γένος Τσαταλοπούλου. Αδελφή της προαναφερθείσης παντρεύτηκε ο πατέρας του γνωστού μας Αλέκου Σακελλάριου, εξ ου και η συγγένεια του Πάνου Αραβαντινού και του Αλέκου.
Το 1975 η αδελφή του Πάνου Αραβαντινού Καλλιόπη προσέφερε στην Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών το μεγαλύτερο μέρος της βιβλιοθήκης της οικογενείας της και μικρό αριθμό βιβλίων του αδελφού της Πάνου, που σχετίζονται με το σκηνογραφικό του έργο. Για τον λόγο αυτόν ανακηρύχτηκε Επίτιμη Εταίρος και Μεγάλη Δωρήτρια της ΕΗΜ.
Ο Πάνος Αραβαντινός σπούδασε σκηνογραφία στην Σχολή Καλών Τεχνών του Βερολίνου, αλλά άρχισε την δουλειά του στην Ελλάδα την δεύτερη δεκαετία του 20ού αιώνα, όπου στρατεύτηκε, συμμετείχε στους Βαλκανικούς πολέμους και τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και σκηνογράφησε στην Αθήνα τις πιο σπουδαίες παραστάσεις της εποχής, όπερες, οπερέτες και επιθεωρήσεις, όντας ταυτόχρονα σημαντικός ζωγράφος και προσωπογράφος ακόμα και του Βασιλέως Κωνσταντίνου, για την είσοδο του οποίου θριαμβευτικά στα Γιάννινα φιλοτέχνησε ιδιαίτερο σχέδιο (φωτό). Η Αθήνα όμως ήταν πολύ… μικρή σ’ αυτόν τον τομέα, ώστε να χωρέσει τις μεγάλες καλλιτεχνικές ανησυχίες του Πάνου Αραβαντινού και γι’ αυτό εγκαταστάθηκε μόνιμα στο Βερολίνο, όπου είχε σπουδάσει. Εκεί πλέον διέπρεψε σκηνογραφώντας υπέρ τις 100 μεγάλες Όπερες και ορισμένα θεατρικά έργα, τόσο κυρίως στο Βερολίνο, όντας Διευθυντής του σκηνογραφικού τομέα της Κρατικής Όπερας Under den Linden, αλλά και στα ανάλογα λυρικά θέατρα του Αμβούργου, της Λειψίας, της Δρέσδης, της Κολωνίας κ.π.
Τον Αύγουστο του 1926 παντρεύτηκε την «prima ballerina» της Κρατικής Όπερας Under den Linden, Elisabeth Grube και συνέχισε με τον ίδιο ζήλο την θριαμβευτική του πορεία στην Γερμανία, σκηνογραφώντας κυρίως όλες τις μεγάλες όπερες, επειδή κατά τους αντικειμενικούς κριτές η τέχνη του ήταν δεμένη με την μουσική (Δ. Μυράτ). Δεν ήταν τυχαίες οι καλές σχέσεις του με τον Δ. Μητρόπουλο, τον Σαμαρά και άλλους συνθέτες.
Στον απολαυστικό τόμο της κ. Φωφώς Μαυρικίου, δεν είναι μόνο τα γραπτά κείμενα τα οποία εντυπωσιάζουν με την διερευνητική αφηγηματικότητα των σπουδαιοτέρων κριτικών του έργου του, αλλά και το πλήθος των σχεδίων, των μακετών και φωτογραφιών, ως επί το πλείστον έγχρωμων αλλά και ασπρόμαυρων, αποτυπωμένων με την μεγαλύτερη δυνατή επιμέλεια και τεχνική αρτιότητα.
Αυτός είναι και ο λόγος που, όπως προανέφερα, δεν είναι δυνατό κάποιος να εκφράσει εύκολα την σημαντικότητα αυτών που βλέπει. Ο Πάνος Αραβαντινός πέθανε στην μεγάλη του ακμή, τελείως ανέλπιστα την 1η Δεκεμβρίου 1930 στο Παρίσι κατά την επίσκεψη στον ασθενούντα θείο του Περικλή (Άραμι) και προξένησε τεράστια λύπη στην Ελλάδα και την Γερμανία, όπου ήδη είχαν προγραμματιστεί οι όπερες «Ουγενότοι», «Ιπτάμενος Ολλανδός» και η οπερέτα «Μια νύχτα στην Βενετία» του Johann Strauss, υιού για την οποία είχε ήδη εκπονήσει τα σχέδια.
Η ταφή του έγινε στις 18 Δεκεμβρίου του 1930 στο Α’ νεκροταφείο της Αθήνας και την επίσημη προσφώνηση έκανε ο Υπουργός Παιδείας Γεώργιος Παπανδρέου, χαρακτηρίζοντας τον μεγάλο καλλιτέχνη ως «την αναβίωσιν του αθάνατου Ελληνικού Πνεύματος».
Προ ημερών μου τηλεφώνησε πολύ ανήσυχη η κα Φωφώ Μαυρικίου, από την πληροφορία ότι ο Δήμος Αθηναίων σχεδιάζει να γκρεμίσει τον οικογενειακό τάφο των Αραβαντινών στο Α’ Νεκροταφείο, σχεδιασμένο από τον καλλιτέχνη το 1922, χρονολογία θανάτου του πατέρα του.
Αιτία: πεθαίνοντας η αδελφή του Καλλιόπη δεν πληρώνεται ο Δήμος Αθηναίων! Ρωτούσε η κα Φωφώ: Μπορεί να κάνει κάτι η Ε.Η.Μ.;

Σημ.: Ελπίζω να συγχωρηθώ από την «έκδοση» για την αθώα και άδολη λαθροχειρία των φωτογραφιών.
Γι - Πας