Πώς ακριβώς θα λύσουν τα προβλήματα με την Αλβανία;

Σε αποστροφή του λόγου του, μετά από ερώτηση δημοσιογράφου κατά την κοινή του συνέντευξη με τον ΥΠΕΞ της Ρωσίας, ο κ. Κοτζιάς, αυτός ο Τσάκ Νόρις της διεθνούς διπλωματίας, δήλωσε ότι μέχρι να πάει διακοπές φέτος «θα έχει τελειώσει και τα προβλήματά μας με την Αλβανία» (ας πάρει και μία ανάσα!). Το γέλιο όμως όσων γνωρίζουν τα ελληνοαλβανικά έγινε κρύος ιδρώτας όταν ο υπουργός είπε: «τα ζητήματα που εκκρεμούν εδώ και 80 χρόνια». Ποια είναι τα προβλήματα αυτά που δε λύθηκαν 80 χρόνια και βρέθηκε ο κ. Κοτζιάς τώρα να λύσει; Βεβαίως το μείζον είναι το ζήτημα της Βορείου Ηπείρου, αλλά είναι δυστυχώς επίφοβο ότι ο κ. Κοτζιάς μάλλον θέλει να το κλείσει παρά να το λύσει.
Μία σύντομη ιστορική αναδρομή: Το 1913 η Ήπειρος απελευθερώνεται από την Οθωμανική αυτοκρατορία μέχρι και τη Χειμάρρα στα βόρεια, όμως οι μεγάλες δυνάμεις (Πρωτόκολλο της Φλωρεντίας) παραδίδουν την περιοχή που τώρα αποκαλούμε Βόρειο Ήπειρο στο νεοσύστατο Αλβανικό κράτος. Ο τοπικός πληθυσμός διακηρύσσει την ανεξαρτησία του (Δημοκρατία της Βορείου Ηπείρου) και αντιστέκεται εώς ότου εξασφαλίζεται η πλήρης αυτονομία της περιοχής εντός του Αλβανικού κράτους (Πρωτόκολλο της Κέρκυρας).
Παρόλα αυτά, η Βόρειος Ήπειρος ενώνεται με την Ελλάδα την επόμενη χρονιά λόγω εσωτερικής αστάθειας στην Αλβανία. Ο δικός μας Εθνικός Διχασμός όμως επιτρέπει σε Γάλλους και Ιταλούς την κατάληψη της Ηπείρου το 1917. Οι Ιταλοί δέχονται το 1919 ότι η περιοχή είναι μέρος της Ελλάδας, όμως υπαναχωρούν το 1921 και οι μεγάλες δυνάμεις επαναφέρουν τα σύνορα του 1913, με την Ελλάδα εν μέσω πολέμου ανήμπορη να αντιδράσει, Καμία ουσιαστική αυτονομία δεν αναγνωρίζεται στην περιοχή και το ελληνικό στοιχείο καταστέλλεται συστηματικά.
Το χειμώνα του 1940 ο ελληνικός στρατός απελευθερώνει τη Βόρειο Ήπειρο, όμως οι Ιταλοί επιστρέφουν το 1941 ως βάναυση κατοχική δύναμη. Κατά τη διάρκεια του Β’ Π.Π. οι μεγάλες δυνάμεις είναι ευνοϊκές για την επιστροφή της Βορείου Ηπείρου στην Ελλάδα μεταπολεμικά, στη συνέχεια όμως ο εμφύλιος δεν επέτρεψε τις απαραίτητες (στρατιωτικές) κινήσεις για να εξασφαλισθεί η περιοχή προτού πέσει το σιδηρούν παραπέτασμα. Στις μεταπολεμικές συνόδους των νικητών το 1946, το ζήτημα της Βορείου Ηπείρου παραπέμπεται στις καλένδες όταν αποφασίζεται να λυθεί μαζί με το Γερμανικό ζήτημα… το οποίο λύθηκε το 1989!
Τόσο η διατήρηση του διπλωματικού καθεστώτος της «εμπολέμου καταστάσεως», όσο και το διπλωματικό και εμπορικό εμπάργκο τις δεκαετίες μετά τον Β’ Π.Π., αποτέλεσαν ένδειξη της εκκρεμότητας του ζητήματος και μοχλό πιέσεως για τη λύση του. Η αποκατάσταση των διπλωματικών και εμπορικών σχέσεων από τη δικτατορία το 1971 και η άρση της «εμπολέμου καταστάσεως» με την Αλβανία το 1987 συνάντησαν πλήθος αντιδράσεων. Βέβαια, η μη υπογραφή συνθήκης ειρήνης παραμένει ένδειξη της εκκρεμότητας, όμως πλέον η Ελλάδα δε διεκδικεί την αυτονομία ή την ένωση της Βορείου Ηπείρου, αλλά την ελεύθερη και αξιοπρεπή διαβίωση της ελληνικής μειονότητας και την αποκατάσταση της καταστολής που υπέστη για μισό και πλέον αιώνα. Ενδεχομένως όμως για τον κ. Κοτζιά η εκκρεμότητα να είναι μόνο η συνθήκη ειρήνης και όχι η διασφάλιση των μειονοτικών δικαιωμάτων, τα οποία ακόμη και σήμερα βρίσκονται υπό καταστολή.
Από τη μεριά των Αλβανών, όμως, δεν θεωρείται ότι εκκρεμεί το ζήτημα της Βορείου Ηπείρου, αλλά δήθεν ζήτημα «Τσαμουριάς»! Στις ηπιότερες μορφές τους, οι αλβανικές διεκδικήσεις στο ζήτημα αυτό περιλαμβάνουν υπέρογκες αποζημιώσεις εις βάρος της Ελλάδος, και στις χειρότερες μορφές τους προσάρτηση ολόκληρης της Ηπείρου στην Αλβανία! Πρόκειται για επιθετικό αλβανικό αλυτρωτισμό ο οποίος βασίζεται σε παραχάραξη της ιστορίας σε βαθμό τέτοιο ώστε η σκοπιανή ρητορική να μοιάζει αθώα. Ως πρόφαση χρησιμοποιεί το γεγονός  ότι οι αλβανικοί πληθυσμοί κάποιων χωριών παραλιακά της Ηπείρου εξορίστηκαν από τον ΕΔΕΣ, καθώς συνεργάστηκαν στην Κατοχή με τους κατακτητές κι οργάνωσαν σφαγές αμάχων και σειρά άλλων εγκλημάτων πολέμου.
Με ποιο όμως από τα δύο αυτά «ζητήματα» θα ασχοληθεί άραγε ο κ. Κοτζιάς; Θέμα «Τσαμουριάς» για την Ελλάδα βεβαίως δεν υφίσταται, για τον κ. Κοτζιά όμως οι Αλβανοί ως ήδη μέλη του ΝΑΤΟ είναι σε καλύτερη διαπραγματευτική θέση από τα Σκόπια. Με τέτοιες υποχωρήσεις και παραχωρήσεις του στο Σκοπιανό, τι άραγε θα παραχωρήσει στους Αλβανούς;
Τα γεγονότα δεν είναι διόλου ενθαρρυντικά. Πρώτον, το περίφημο «Κόμμα Τσαμουριάς» της Αλβανίας συμμετέχει ως εταίρος στην κυβέρνηση του Έντι Ράμα. Δύσκολα λοιπόν, θα κάνει κάποια συμφωνία ο κ. Κοτζιάς χωρίς να χρειαστεί να τους ικανοποιήσει. Δεύτερον, την εποχή που οι Ηπειρώτες, ο Μητροπολίτης Σεβαστιανός και βεβαίως η ΟΝΝΕΔ Ιωαννίνων έδιναν αγώνες για την εκ νέου ανάδειξη του ζητήματος της Βορείου Ηπείρου, τη δεκαετία του ’80, η Αλβανία ήταν «σοσιαλιστικός παράδεισος» και ο κ. Κοτζιάς και οι σύντροφοί του θεωρούσαν και μόνο τη χρήση του όρου «Βόρειος Ήπειρος» στοιχείο ακροδεξιάς ρητορικής. Όλα συνηγορούν στο ότι το ίδιο πιστεύουν και τώρα.
Δύσκολα, λοιπόν, η λύση του κ. Κοτζιά σε ελληνοαλβανικά ζητήματα «80 ετών», και μάλιστα σε μικρό χρονικό διάστημα («πριν πάω διακοπές»), δε συμπεριλαμβάνει μεγάλες παραχωρήσεις στην Ήπειρο. Σε τι συζητήσεις βρίσκεται, μένει να διαπιστωθεί. Όμως από ότι φαίνεται οι παραχωρήσεις του θα κυμανθούν από ένα θάψιμο του ζητήματος της Βορείου Ηπείρου μέχρι και δημιουργία / επίσημη αναγνώριση από τη χώρα μας ζητήματος «Τσαμουριάς» και άλλων παραχωρήσεων στο ζήτημα αυτό. Δυστυχώς, για τους λόγους που προαναφέρθηκαν, το δεύτερο είναι και το πιο πιθανό.
Ένα είναι σίγουρο. Τα πρώτα συλλαλητήρια για την Ήπειρο διεξήχθησαν πολύ νωρίτερα από αυτά για τη Μακεδονία. Όποιες συζητήσεις κι αν κάνουν οι κ.κ. Κοτζιάς - Τσίπρας, όποιες επιζήμιες συμφωνίες κι αν συνάψουν – θεωρώντας την προάσπιση των εθνικών συμφερόντων βάρος στη «φιλία των λαών» και την «πρόοδο στην περιοχή» – θα είμαστε παρόντες και θα εξαντλήσουμε κάθε μέσο δημοκρατικού αγώνα εναντίον τους. Σήμερα αγωνιζόμαστε για την ελευθερία και ακεραιότητα της Μακεδονίας και τη μακεδονική κληρονομιά, αύριο είμαστε έτοιμοι να αγωνιστούμε εκ νέου για την Ήπειρο.

* Ο Μιχάλης Κ. Ντιναλέξης είναι Αντιπρόεδρος ΟΝΝΕΔ Η.Β.