Αναμνήσεις ενός πολεμιστή του αγώνα του 1912-1913…

on .

Σε λίγες μέρες τα Γιάννινα γιορτάζουν την εκατοστή έκτη (106) επέτειο απελευθέρωσής τους από τον τουρκικό ζυγό.
Η πόλη των θρύλων και των παραδόσεων, το πανεπιστήμιο του δούλου έθνους που έστειλε τους δασκάλους του σε όλα τα μέρη της Ελλάδας διατηρώντας τη γλώσσα μας, τη θρησκεία μας την ιστορία μας στους 5 αιώνες σκλαβιάς, η πρώτη πόλη της Ηπείρου, η έδρα του διαβόητου Αλή Πασά, σκύβει ευλαβικά στο παρελθόν για να μας θυμίσει κάτι από τα παλιά τα χρόνια και να το παραδώσει ολοζώντανο και αληθινό. Η μέρα αυτή αποτελεί σταθμό στην υπόθεση της ελευθερίας και θρίαμβο για την Ελλάδα.
Ο Γιαννιώτικος λαός και όλοι οι Ηπειρώτες με δίκαιη υπερηφάνεια φέρνουν στη μνήμη τους το Ελληνικό θαύμα, το θαύμα μιας πρωτάκουστης νίκης· της ενσωμάτωσης της Ηπείρου στη μητέρα Ελλάδα, γιατί υπήρχε ο κίνδυνος η Ήπειρος να μην αποτελεί τμήμα της χώρας μας.
Είναι μια ένδοξη σελίδα των βαλκανικών πολέμων και της νεώτερης ιστορίας μας η απελευθέρωση των Γιαννίνων, γιατί ο Ελλ. Στρατός κατάφερε να εκπορθήσει το Μπιζάνι, που με τη βοήθεια Γερμανών τεχνικών είχε μεταβληθεί σε άπαρτο φρούριο. Εδώ αξίζει να αναφερθεί ότι στο κάλεσμα της φωνής της πατρίδας έτρεξαν απ’ όλα τα μέρη της γης εθελοντές. Εκτός των ομογενών μας εθελοντών πολεμούσαν τα σώματα Βορειοηπειρωτών με το Σπυρομήλιο απ’ τη Χειμάρρα, εθελοντές από την Κύπρο με επικεφαλής το βουλευτή και Δήμαρχο της Λεμμεσού Χριστόδουλο Σιώζο, που άφησε τα κόκκαλά του στην Ήπειρο, εθελοντές από Ν. Υόρκη, Νότια Αφρική και εθελοντές Κρητικοί ενός εκ των οποίων είχαν την τύχη να έχω μια βιογραφία με αναμνήσεις του από τις μάχες στο πεδίο της Ηπείρου.
Την παραθέτω με την ορθογραφία του πολεμιστή:
«Ο υπογεγραμμένος Στέφανος Γεωργ. Μαστραχάς κάτοικος Αθηνών οδός Αναστ. Τσόχα 32 εγεννήθηκα εν τω χωρίω Γέργερη Ηρακλείου Κρήτης την 22 Νοεμβρίου 1886 όπου έλαβον την στοιχειώδη εκπαίδευσιν κατά Σεπτέμβριον του έτους 1902 ενεγράφην εις το ελληνικόν σχολείον Πόμπιας όπου μετά τριετή φοίτησιν έλαβον το απολυτήριον Γυμνασίου τον Ιούνιον του 1908… Στις 12 Οκτωβρίου 1912 εκλήθην ως έφεδρος δεκανεύς εις τας τάξεις του στρατού κατά την κήρυξιν του Βαλκανοτουρκικού πολέμου και ετοποθετήθην εις το Σύνταγμα Κρητών, το οποίον εξεστράτευσεν εις την Ήπειρον όπου έλαβα μέρος και επολέμησα εις όλας τας μάχας από τα πέντε πηγάδια (Πεστά, Αετορράχες, Πολιορκία Ιωαννίνων)… επροχωρήσαμε προς Σκλίβανη όπου εστρατοπεδεύσαμεν επ’ ολίγον χρονικόν διάστημα κατόπιν εκάμαμε την μάχην των Πεστών και Αετορράχης μετά την κατάληψιν των οποίων το Σύνταγμα των Κρητών επροχώρησε και κατέλαβε το Θεριακίσι και την Μανωλιάσαν όπου παρέμεινεν αρκετόν χρονικό διάστημα μεθ’ ο αντικατεστάθημεν από το 15ο πεζικόν Σύνταγμα υπό τον Συν/χην Γεωρ. Πολυμενάκο, εμείς δε, ήτοι το Σύνταγμα Κρητών διετάχθη να καταλάβη τον τομέα Αετορράχην – Κατσανοχωρίων όπου εμείναμε μέχρι της 7ης Ιανουαρίου 1913, οπότε εγένετο η μεγάλη επίθεσις κατά του οχυρού του Μπιζανίου.
Το 2ο Τάγμα εις το οποίον υπηρετούσα ωρίσθη ως Τάγμα επιθέσεως εγώ δε διοικούσα την 1ην διμοιρίαν του 5ου λόχου, ον διοικούσε ο γενναίος λοχαγός Παύλος Λαμπίρης. Από βαθείας πρωίας το ορεινό πυροβολικό του Ταβουλάρη ως και το πεδινό και τα βαρέα πυροβόλα της Κανέτας, ως και το πεδινό από Θεριακίσι έβαλλον κατά των τουρκικών θέσεων ακαταπαύστως και εξηνάγκασαν τους τούρκους εις υποχώρησιν, ότε το πεζικόν μας ώρμησε κεραυνοβόλως και έτρεψε τους τούρκους εις άτακτον φυγήν προς τα οχυρά του Μπιζανίου, εγώ δε με το τρίτον περίπου της διμοιρίας περί τους 10 άνδρας απέκοψα την υποχώρησιν των τούρκων εις την πρώτην χαράδραν του Μπιζανίου και συνέλαβον 27 τούρκους αιχμαλώτους ους παρέδωσα εις τρεις άνδρας εκ των μετ’ εμού και τους ωδήγησαν εις τα μετώπισθεν εγώ δε με τους υπολοίπους 7 κατεδίωξα τρεις άλλους οι οποίοι επεχείρησαν να διαφύγωσι προς τα οχυρά οι δύο των οποίων επέταξαν τα όπλα τους αλλ’ ο τρίτος εκρύβη όπισθεν βράχου και επυροβόλει κατά των ανδρών και επέτυχε να φονεύση δια σφαίρας εις το κεφάλι τον στρατιώτην Κωνστ. Κονσταντόν εκ Καλαμπάκας όστις είχεν έλθει εθελουσίως εξ Αμερικής και ο οποίος προέβλεψεν τον θάνατόν του από ένα όνειρο το οποίον μου διηγήθη την πρωίαν της επιθέσεως ότι τον εφιλούσε η μεγάλη κόρη του Μαριγούλα.
Ο ίδιος τούρκος εξηκολούθη να πυροβολή καθ’ ημών και επέτυχε να φονεύση και τον γενναιότερον άνδρα της διμοιρίας μου Νικ. Καντηράκη από τον Καλλικράτη Σφακίων δια σφαίρας ντουμ – ντουμ εις την κοιλίαν.
Οι εναπομείναντες μετ’ εμού 4 άνδρες προφυλαχθέντες όπισθεν βράχων και θάμνων επυροβολήσαμε κατ’ αυτού τον ετραυματίσαμεν δια 4 σφαιρών θανασίμως και τον απετελείωσεν έτερον πρωτοπαλλήκαρόν μου ο Γεώργ. Πατραμάνης από τα Λειβάδια Μυλοποτάμου εγώ δε ετραυματίσθην ελαφρώς δια σφαίρας εις τον αριστερόν μηρόν υπό του ιδίου Αλβανού».
Πέρασαν από τότε 106 χρόνια. Σήμερα άλλοι καιροί, άλλοι άνθρωποι, άλλα προβλήματα. Το χθες όλο και ξεμακραίνει, ξεθωριάζει με τον καιρό, γίνεται ιστορικό παρελθόν.
Όμως η Ήπειρος, τα Γιάννινα, τα πολιτισμένα Γιάννινα, κάθε χρόνο γιορτάζουν με συγκίνηση και υπερηφάνεια την εθνική τους επέτειο.
Ζήτω η 21η Φεβρουαρίου 1913.