Μια ενθύμιση του θρυλικού ελληνισμού Μικράς Ασίας...

Η Μικρασιατική καταστροφή το 1922 υπήρξε η μεγαλύτερη συμφορά σ’ ολόκληρη την ιστορία για τους Έλληνες. Αυτό το γεγονός αφαίρεσε τον έναν πνεύμονα από τη χώρα μας και από τότε είναι αναγκασμένη να ζει με τον άλλο πνεύμονα και με τις πληγές που έχει αφήσει χαραγμένες πάνω της. Και οι συνέπειες αυτής της ιστορικής ήττας έχουν άμεση σχέση ως τα σήμερα με την επεκτατική πολιτική του Τούρκικου κράτους σε βάρος της Ελλάδας και της Κύπρου.
Γι’ αυτό και οφείλουμε οι Έλληνες να γνωρίζουμε πολύ καλά όσα έχουμε υποστεί το ‘22 ώστε να κατανοούμε την πολιτική του Ερντογάν σήμερα και να αντιστεκόμαστε ως χώρα σε όλα τα επαναστατικά σχέδια της Τουρκίας. Οπωσδήποτε όμως η στάση της Ελλάδας και των Ελλήνων θα πρέπει να διαμορφώνεται στη βάση των εθνικών μας δικαιωμάτων και με αναφορά πάντα στο διεθνές δίκαιο. Και επισημαίνω αυτό, γιατί βλέπουμε ότι διάφοροι είτε από πατριδοκαπηλεία είτε από λαϊκισμό γλιστράνε στην αγκαλιά της Μεγάλης Ιδέας. Εκτιμώ πως ο κάθε μεγαλοϊδεατισμός οδηγεί σε πρακτικές επικίνδυνες για τα εθνικά μας συμφέροντα.
Στις παραπάνω σκέψεις με οδήγησαν κάποια «έγγραφα» από απόγονο Μικρασιάτη, τα οποία είναι ενδεικτικά τάξεων του πατέρα – μαθητή κατά το έτος 1916, 1921 και 1922. Πρόκειται για μαθητή που φοιτούσε στην «Αστική Ελληνική Σχολή της εν Ικονίω Μαλακόπης». Με εντυπωσίασαν τα μαθήματα που διδάσκονταν τότε σε σχολεία της Καππαδοκίας, αλλά και οι σχολικές χρονιές. Όπως μπορείτε να δείτε στην φωτοτυπία διδάσκονταν τα μαθήματα: θρησκευτικά, Ελληνικά (Ξενοφών, Ισοκράτης, Λουκιανός...), Μαθηματικά, Φυσική Ιστορία, Ιστορικά (Αρχαία Ελληνική, Ρωμαϊκή, Βυζαντινή, Μεσαιωνική και Νεότερη Ιστορία), πολιτική Γεωγραφία, Γαλλικά και Τουρκικά.
Τα μαθήματα και το περιεχόμενό τους φανερώνουν ότι στα σχολεία της Μικράς Ασίας, εντός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, είχαν θριαμβεύσει οι σύγχρονες νεωτεριστικές αντιλήψεις. Τούτο από πολλά χρόνια νωρίτερα είχε καθιερωθεί στα εκεί ελληνικά σχολεία. Ο Λόγιος Κ. Κούμας έγραφε προ του 1800: «Αφήνομεν τας χώρας ταύτας της Μακεδονίας, Ηπείρου και Θεσσαλίας και μεταβαίνομεν εις τα βορειοτέρας και τα παράλια της Μικράς Ασίας δια να ίδωμεν εκεί τα βήματα της παιδείας και της προόδου».
Αλλά και τα σχολικά έτη ενδεικτικών έχουν σημασία. Το τελευταίο χορηγείται στον μαθητή της Ζ’ τάξεως Ηλία Λαζάρου Αράβογλου στις 29 Ιουνίου 1922. Δηλαδή δύο μήνες ακριβώς πριν από την καταστροφή του ελληνισμού της Μ. Ασίας.
Πήραν μαζί τους τα ενδεικτικά του σχολείου οι Μικρασιάτες γιατί, όπως διηγιόταν ο πατέρας – μαθητής αργότερα στο παιδί του, πίστευαν ότι θα ξαναγύριζαν στον τόπο τους και θα χρησιμοποιούσαν τα σχολικά έγγραφα ως στοιχείο μόνιμης κατοικίας. Γι’ αυτό και έπαιρναν και το κλειδί του σπιτιού. Η Διδώ Σωτηρίου σημειώνει κάπου: «οι μανάδες, φεύγοντας από τη Μ. Ασία, πήραν και τα κλειδία του σπιτιού, γιατί πίστευαν ότι όποιος έχει το κλειδί κρατάει και το σπίτι του!» Το ίδιο θυμάται και ο καθηγητής του Π/μίου Θεσ/κης Αλ. Συμεωνίδης που γράφει: «Κλείδωσε η μητέρα το σπίτι και μπήκαμε στη βάρκα που μας περίμενε....»!
Ύστερα από τόσα χρόνια από την Μικρασιατική καταστροφή κρατιούνται στα σεντούκια τα αποδεικτικά των σχολείων και τα κλειδιά του σπιτιού για να θυμίζουν τις πατρογονικές πατρίδες στις νέες γενεές του λαμπρού αυτού ελληνικού κόσμου, που έχουν χρέος «να κρατάνε την αγάπη προς την παράδοση και προς τα εφέστικα ενθυμήματα της ελληνικής ιστορίας τους».
Και να μην ξεχνάμε ότι σ’ εκείνη τη γενοκτονία του ελληνισμού της Μικράς Ασίας «Έθνη Χριστιανικά» της Ευρώπης αδιαφόρησαν και άκουγαν με απάθεια τις φωνές των ατιμαζομένων γυναικών, τους θρήνους των παιδιών και τους βόγγους των σφαζομένων ανδρών. Ο φιλέλληνας πρόξενος της Αμερικής βλέποντας τη σφαγή της Σμύρνης γράφει! «Ώκτειρα, τη στιγμή εκείνη τον εαυτό μου, ότι ανήκω στο ανθρώπινο γένος».
Δυστυχώς είμαστε καταδικασμένοι από τη Γεωγραφία να είμαστε γείτονες με τους διώκτες των Ελλήνων. Εμείς όμως και γνωρίζουμε και οφείλουμε να αντιστεκόμαστε σ’ όλες τις επιβολές με πίστη στην ειρήνη και στην αξιοπρέπεια του Γένους μας. Και μας παρηγορεί ο Καβάφης με τούτους τους στίχους: «Ω γη της Ιωνίας, σένα αγαπούν ακόμη, σένα οι ψυχές των ενθυμούνται ακόμη».
ΧΑΡΗΣ ΛΕΟΝΤΑΡΗΣ