Ο καρκίνος του μαστού στην περίοδο της πανδημίας...

 Ο Οκτώβριος έχει καθιερωθεί ως μήνας πρόληψης και ενημέρωσης για τον καρκίνο του μαστού. Στην φετινή ενημέρωση είναι επιβεβλημένη η αναφορά στις αρνητικές επιπτώσεις της πανδημίας COVID-19 στην αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού.

Πραγματικά, η πανδημία επηρέασε δραματικά τη δουλειά όλων όσων εμπλεκόμαστε στην μάχη κατά του καρκίνου.
Η ξαφνική αλλά αναγκαία επιφόρτιση των νοσοκομείων με την αντιμετώπιση της πανδημίας διασάλευσε, παγκοσμίως και σε σημαντικό βαθμό, την λειτουργία των κλινικών μονάδων που εξειδικεύονται στην αντιμετώπιση του καρκίνου, συμπεριλαμβανομένου και του καρκίνου του μαστού. Δυο ήταν πρακτικά οι σοβαρές επιπτώσεις. Η μία, βραχυπρόθεσμη, ήταν ότι σε παγκόσμια κλίμακα η έρευνα για τον καρκίνο του μαστού σταμάτησε γιατί τα κονδύλια και το ερευνητικό δυναμικό μεταφέρθηκαν εξολοκλήρου στην έρευνα της ασθένειας COVID-19, ενώ τα επιστημονικά συνέδρια και ημερίδες ακυρώθηκαν. Ταυτόχρονα όμως, εξαιτίας των υποχρεωτικών προφυλακτικών μέτρων, οι ακτινολογικές μονάδες των νοσοκομείων μείωσαν σημαντικά τον αριθμό των πραγματοποιηθεισών μαστογραφιών ανά ημέρα ενώ πάρα πολλές γυναίκες ανέβαλαν, από φόβο, τον ετήσιο προληπτικό έλεγχο με μαστογραφία.
Παντού υπήρξε μια μεγάλη μείωση (κατά 86%) των επισκέψεων στα εξωτερικά ιατρεία. Από την αρχή της πανδημίας και μέχρι σήμερα, αίθουσες χειρουργείων μετατράπηκαν σε μονάδες ασθενών COVID-19, ενώ νοσηλευτικό και ιατρικό προσωπικό των χειρουργείων χρησιμοποιήθηκε για την στελέχωση των μονάδων αυτών, επηρεάζοντας την ομαλή λειτουργία των χειρουργείων.
Ήδη άρχισαν να φαίνονται τα αποτελέσματα των παραπάνω. Αφορούν στις μακροπρόθεσμες συνέπειες της πανδημίας και συσχετίζονται κυρίως με την καθυστερημένη διάγνωση του καρκίνου του μαστού και όχι τόσο με την καθυστερημένη θεραπεία του. Και αυτό γιατί οι ανά την υφήλιο χειρουργικές και ογκολογικές εταιρείες εξέδωσαν άμεσα κατευθυντήριες οδηγίες προκειμένου οι καθυστερήσεις λόγω της παρατεταμένης αναμονής για το χειρουργείο (που πολλές φορές μετριέται σε μήνες), να αντισταθμιστούν με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή. Παράλληλα υπήρξαν συστάσεις για την διαβάθμιση του επείγοντος, ξεχωριστά για κάθε ασθενή που διαγιγνωσκόταν με καρκίνο. Σημειωτέον ότι οι περισσότερες (όχι όλες) περιπτώσεις καρκίνου μαστού χαρακτηρίστηκαν ως ημι-επείγουσες με την έννοια ότι αναμονές χειρουργείου αρκετών εβδομάδων είναι από βιολογικής άποψης αποδεκτές (αν και από ψυχολογικής άποψης είναι σίγουρα μη παραδεκτές).
Όμως, αντίθετα από τις καθυστερήσεις στην θεραπεία, οι καθυστερήσεις που υπήρξαν στις διαγνώσεις είχαν σοβαρά αποτελέσματα. Παρατηρήθηκε παγκοσμίως 30% μείωση των αναμενομένων διαγνώσεων καρκίνου μαστού. Αυτό σημαίνει ότι έπεται ένα κύμα, όχι από νέες περιπτώσεις ασθενών COVID-19 αυτή την φορά, αλλά ασθενών με καρκίνο μαστού και μάλιστα προχωρημένου σταδίου λόγω της καθυστέρησης στην διάγνωση. Αυτό όχι μόνο θα επιβαρύνει με επιπλέον έξοδα το σύστημα υγείας κάθε χώρας (αφού περισσότεροι ασθενείς θα χρειαστούν χημειοθεραπεία), αλλά το κυριότερο είναι ότι θα επηρεάσει αρνητικά την καταπληκτική πρόοδο που είχε επιτευχθεί τα τελευταία 40 χρόνια στην επιβίωση των γυναικών που πάσχουν από καρκίνο μαστού. Η πρόοδος αυτή οφειλόταν κυρίως στην πρόληψη που γίνεται με την ανά τακτά χρονικά διαστήματα μαστογραφία και τη κλινική εξέταση των μαστών που προσφέρουν την δυνατότητα πρώιμης διάγνωσης του καρκίνου. Αυτό στις περισσότερες περιπτώσεις, συνεπάγεται την άριστη πρόγνωση (κοντά στο 100% επιβίωση), την αποφυγή μαστεκτομής και την απομάκρυνση του ενδεχόμενου χορήγησης χημειοθεραπείας.
Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές το κύμα πλησιάζει αλλά η λειτουργία των νοσοκομείων -ειδικά αυτών που έχουν αναλάβει τον εμβολιασμό των πολιτών και την νοσηλεία COVID-19 ασθενών- εξακολουθεί να μην έχει ακόμα επιστρέψει πλήρως στα προ-COVID επίπεδα. Είθε οι γνώσεις που αποκομίσαμε από τις πικρές εμπειρίες των δύο τελευταίων χρόνων, να επιτρέψουν την εφαρμογή μέτρων που θα διασφαλίσουν την ομαλή λειτουργία των εξειδικευμένων μονάδων καρκίνου και θα μειώσουν στο μέγιστο δυνατό τις αθέλητες «παράπλευρες απώλειες» του «λοιμού».