Ο ανθός της φιλανθρωπίας…

on .

Έχουν ανοίξει εξαιτίας της «Κιβωτού του Κόσμου» πολλές συζητήσεις για το περιεχόμενο της συγκεκριμένης δομής. Οι περισσότεροι βέβαια των σχολιαστών επικεντρώνουν το ενδιαφέρον τους στο να αποδείξουν ότι υπάρχει τεράστιο σκάνδαλο, ηθικό και οικονομικό και ότι η συμπεριφορά των υπευθύνων για την προστασία των φιλοξενουμένων παιδιών είναι προβληματική και ανήθικη. Αποτέλεσμα αυτής της δημοσιογραφικής ανακάλυψης είναι να επικεντρώνεται η ανάλυση μόνο στην κακοποίηση των παιδιών.

Και όμως, υπάρχουν και άλλα ζητήματα, πολύ σημαντικά, τα οποία οφείλουμε να δούμε σήμερα ως πολίτες και προπαντός ως κράτος. Καταρχήν προσωπικά βιώνω μια κατάσταση αμφιβολίας για το κατά πόσο αληθεύουν όλα όσα ακούγονται σε βάρος των ανθρώπων της Κιβωτού, αφού για είκοσι και πλέον χρόνια ολόκληρη η κοινωνία στήριζε και επαινούσε τις υπηρεσίες της δομής για την φροντίδα προς τα ταλαιπωρημένα παιδιά.

Αυτό το βλέπαμε όλοι μας και αποτελούσε ένα ξεχωριστό πρότυπο προσφοράς και μίμησης. Γι’ αυτό και πολλοί συνάνθρωποί μας συνέβαλλαν στο έργο της Κιβωτού με ποικίλες δράσεις. Ύστερα όμως από τις αποκαλύψεις βρισκόμαστε σε αμηχανία, αφού οι κατηγορίες αναιρούν την ως τα τώρα εικόνα της δομής και περιμένουμε τη δικαστική διαλεύκανση για να αποδεχτούμε την αλήθεια των επικριτών.

Αλλά με αφορμή τα καταγγελλόμενα σε βάρος της Κιβωτού θεωρώ σκόπιμο να εντρυφήσουμε βαθύτερα στο ζήτημα της φιλανθρωπίας και στον τρόπο που το Κράτος υπηρετεί την προστασία στα δυστυχισμένα παιδιά. Γιατί, όπως η Κιβωτός, υπάρχουν και άλλα ιδρύματα που λειτουργούν και έχουν αναλάβει την φιλανθρωπία.

Ας ξανασκεφτούμε, λοιπόν, για το τι σημαίνει φιλανθρωπία (φιλώ + άνθρωπο) και πώς η κοινωνία εκδηλώνει το φιλανθρωπικό έργο. Οι πλείστοι των συμπολιτών θεωρούν ότι φιλανθρωπία σημαίνει ελεημοσύνη προς τον πάσχοντα συνάνθρωπο. Και μ’ αυτή την προσέγγιση απλώνουν το χέρι τους για να εκφράσουν τον πόνο τους και έτσι να επιτελέσουν το ηθικό τους καθήκον. Σ’ αυτήν την πρακτική προσχωρούν πολλοί είτε ως άτομα είτε ως συλλογικοί φορείς και οργανώνουν την προσφορά της βοήθειας.

Αλλά η φιλανθρωπία έχει βαθύτερο περιεχόμενο και αποκαλύπτει την πραγματική αγάπη και το ανιδιοτελές ενδιαφέρον για τον συνάνθρωπο που πάσχει. Πρόκειται για την ωραιότερη έκφραση του ανθρώπου και δείχνει την ουσία της Αρετής. Είναι η συμπεριφορά που φανερώνει την ανώτερη ηθική ποιότητα και τον ολοκληρωμένο ανθρωπισμό.

Μ’ αυτό το περιεχόμενο η φιλανθρωπία δεν μπορεί να αφήνεται σε κανέναν ως ατομική πράξη, αλλά θα πρέπει να υπάρχουν κανόνες που να προστατεύουν όσους δέχονται την προσφορά και να ελέγχουν όσους διαχειρίζονται το φιλανθρωπικό έργο. Γιατί στην ανθρώπινη συμπεριφορά συναντάμε συχνά «εκτροπές» όταν απουσιάζει το «λόγον διδόναι». Άλλωστε η φιλανθρωπία είναι το άνθος της ανθρωπιάς και δεν πρέπει να μαραίνεται από ανθρώπινες αδυναμίες.

Φιλανθρωπία αληθινή έδειξαν οι Ηπειρώτες Ευεργέτες, οι οποίοι διέθεσαν για τους συμπατριώτες τις περιουσίες τους χωρίς να περιμένουν επαίνους και υστεροφημίες. Επομένως μπορούμε εμείς σήμερα να ξαναδούμε τα Κληροδοτήματα και τις διαθήκες των Ευεργετών μας για να στοχαστούμε καλύτερα στην αξία της ευποιΐας.

Μήπως και τα προβλήματα της Κιβωτού δείχνουν και την παντελή απουσία του Κράτους; Η Πολιτεία δυστυχώς παραμένει απράγμων θεατής και αποφεύγει κάθε παρέμβαση είτε για αξιολόγηση του προσφερομένου έργου είτε για έλεγχο της διαχείρισης των δομών. Και είναι λογικό κάποιοι ιδιώτες με θολό ηθικό απόβαρο να μην μπορούν να αντισταθούν σε ανθρώπινες αδυναμίες.

Άρα η ευθύνη για τα προβλήματα των Ιδρυμάτων ανήκει αποκλειστικά στην απούσα Πολιτεία. Όλες οι κυβερνήσεις είναι υπόλογες για τα δράματα που διαχρονικά βίωσαν και βιώνουν τα παιδιά στην οδύσσεια της ζωής. Γιατί, αν η οργανωμένη Πολιτεία αποφεύγει να προστατεύει τα παιδιά από τις Λαιστρυγόνες και τους Κύκλωπες, τότε η πορεία τους θα είναι σκοτεινή και αβέβαιη.