Μέτρα προστασίας δανειοληπτών από τις εισπρακτικές εταιρίες

Σε πέντε άξονες κινούνται οι ρυθμίσεις του Νομοσχεδίου του Υπουργείου Οικονομικών, το οποίο παρουσιάστηκε στο Υπουργικό Συμβούλιο και τις επόμενες μέρες θα τεθεί προς διαβούλευση. 

Πιο συγκεκριμένα:

- Θεσπίζονται υποχρεώσεις διαφάνειας, ενημέρωσης και σεβασμού των δικαιωμάτων των οφειλετών για τους servicers (εταιρίες διαχείρισης)

- Διευρύνεται η προστασία για τους πραγματικά ευάλωτους.

- Εκσυγχρονίζονται και βελτιώνονται οι ρυθμίσεις για τον εξωδικαστικό μηχανισμό.

- Εισάγονται ρυθμίσεις που ενισχύουν τον ανταγωνισμό, όπως η χορήγηση δανείων από μη τραπεζικούς φορείς.

- Επεκτείνονται οι συναλλαγές μέσω του συστήματος άμεσων πληρωμών (IRIS).

Οι υποχρεώσεις των servicers

Αναμφίβολα από τις πιο σημαντικές πτυχές του Νομοσχεδίου είναι η διαφάνεια στις σχέσεις των δανειοληπτών με τα funds και την ψυχολογική – εκτός από την οικονομική - πίεση, που υφίστανται, θεσπίζοντας μάλιστα πιο αυστηρό πλαίσιο, με στόχο την προστασία των ευάλωτων συμπολιτών μας. Μάλιστα, σε περίπτωση παραβίασης των υποχρεώσεων που ορίζει ο νόμος, θα τους επιβάλλονται πρόστιμα έως 500.000 ευρώ, ενώ οι ποινές φτάνουν μέχρι ανάκληση της άδειας λειτουργίας.

Το Νομοσχέδιο επιβάλλει την υποχρέωση στους servicers να παρέχουν μέσω ειδικής ψηφιακής πλατφόρμας προσωποποιημένη και αναλυτική ενημέρωση προς τους οφειλέτες, για το ύψος της οφειλής, το ιστορικό των πληρωμών, τις δόσεις, το επιτόκιο της ρύθμισης κ.λπ. Ο οφειλέτης θα μπορεί να βλέπει τα στοιχεία αυτά εισερχόμενος με χρήση του κωδικού του σε ειδική εφαρμογή στις ιστοσελίδες των servicers (κατ’ αναλογία με το webbanking των τραπεζών). Το σύστημα προσωποποιημένης πληροφόρησης θα πρέπει να τεθεί σε λειτουργία το αργότερο έως τις 31 Μαρτίου 2024. Έως τότε οι servicers υποχρεούνται να παρέχουν εγγράφως τις πληροφορίες αυτές (ύψος οφειλής, δόσεις, επιτόκιο κ.λπ.) σε κάθε δανειολήπτη μετά από αίτησή του σε προθεσμία 30 ημέρων.

Επιπλέον υποχρεώσεις που τίθενται για τους servicers σύμφωνα με τις ρυθμίσεις της Κοινοτικής Οδηγίας είναι:

1. Να προστατεύουν τα προσωπικά στοιχεία και την ιδιωτική ζωή των δανειοληπτών (σύμφωνα με τη νομοθεσία για την προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και της ιδιωτικής ζωής στον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών).

2. Να επικοινωνούν με τους δανειολήπτες με τρόπο που δεν συνιστά παρενόχληση, καταναγκασμό ή αθέμιτη επιρροή, και να σέβονται.

3. Να γνωστοποιούν στον δανειολήπτη εγγράφως, σε γλώσσα σαφή και κατανοητή, μετά από οποιαδήποτε μεταβίβαση πίστωσης και πάντα πριν από την πρώτη είσπραξη οφειλών, αλλά και όποτε ζητείται από τον δανειολήπτη, μεταξύ άλλων τα εξής:

• πληροφορίες σχετικά με τα ποσά που οφείλει ο δανειολήπτης κατά τη στιγμή της γνωστοποίησης, με αναλυτική καταγραφή των ποσών που οφείλονται ως κεφάλαιο, τόκοι, προμήθειες και άλλες επιτρεπόμενες χρεώσεις

• την ονομασία, τη διεύθυνση και τα στοιχεία επικοινωνίας του αγοραστή των πιστώσεων καθώς και των αρμόδιων αρχών στις οποίες ο δανειολήπτης μπορεί να υποβάλει καταγγελία.

4. Να καθιερώσουν διαφανείς, άμεσες και δωρεάν διαδικασίες για τη διαχείριση των καταγγελιών των δανειοληπτών.

5. Να εφαρμόζουν μηχανισμούς εσωτερικού ελέγχου, που να διασφαλίζουν:

- Σεβασμό των δικαιωμάτων των δανειοληπτών.

- Συμμόρφωση με τους κανόνες για την προστασία των δανειοληπτών και την αντιμετώπισή τους με δίκαιο και επιμελή τρόπο, μεταξύ άλλων με το να λαμβάνεται υπόψη η οικονομική κατάστασή τους, και η ανάγκη παραπομπής τους σε υπηρεσίες παροχής συμβουλών.

- Καταγραφή και διεκπεραίωση των καταγγελιών των δανειοληπτών.

- Εφαρμογή του Κώδικα Δεοντολογίας της Τράπεζας της Ελλάδος.

- Ορίζεται επίσης ρητά ότι στις περιπτώσεις μεταβίβασης απαιτήσεων ή ανάθεσης διαχείρισης, δεν χειροτερεύει η θέση του οφειλέτη και του εγγυητή και δεν επιτρέπεται η μονομερής τροποποίηση της σύμβασης και του επιτοκίου.

Αλλαγές στον εξωδικαστικό 

Με το εν λόγω Νομοσχέδιο του Υπουργείου Οικονομικών βελτιώνονται και οι ρυθμίσεις για τον εξωδικαστικό μηχανισμό. 

Μεταξύ άλλων, βελτιώνεται ο αλγόριθμος από τον οποίο προκύπτει το ύψος της διαγραφής οφειλών -άρα και το ύψος της οφειλής που ρυθμίζεται μέσω του εξωδικαστικού- για το σύνολο των οφειλετών που έχουν δάνεια με εμπράγματη εξασφάλιση και όχι μόνο τους ευάλωτους.

Καθίστανται υποχρεωτικές για τις τράπεζες, οι ρυθμίσεις που θα προκύπτουν από τον αλγόριθμο του εξωδικαστικού μηχανισμού, για όσους κάνουν αίτηση και πληρούν τα κριτήρια του «ευάλωτου δανειολήπτη». Αν οι τράπεζες διαφωνούν με τον χαρακτηρισμό θα πρέπει να προσφύγουν στα δικαστήρια κατά του μηχανισμού και όχι κατά του δανειολήπτη. Μέχρι να υπάρχει απόφαση, ο δανειολήπτης θα πληρώνει τη δόση που προκύπτει από τη ρύθμιση. 

Επίσης ορίζεται σε 3% σταθερό για 3 έτη το επιτόκιο των ρυθμίσεων. Έτσι οι δανειολήπτες θωρακίζονται από το περιβάλλον των υψηλών επιτοκίων που ισχύει διεθνώς. 

Ακόμη επεκτείνεται η δυνατότητα ένταξης στον εξωδικαστικό στα πρόσωπα που «κληρονόμησαν» οφειλές προς το Δημόσιο και Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, που έχουν βεβαιωθεί σε βάρος επιχειρήσεων που έχουν κλείσει, μέσω της συμπλήρωσης της διάταξης και της άμεσης έκδοσης της σχετικής υπουργικής απόφασης.