Πώς γιορτάστηκε το Πάσχα στην Ήπειρο και τη γειτονική Αλβανία

• Με λαμπρότητα γιορτάστηκε το Πάσχα σε όλη την Ήπειρο αλλά και στη γειτονική Αλβανία, στην οποία επέστρεψαν για τις γιορτές χιλιάδες απόδημοι, με τη μεγάλη τους πλειοψηφία να είναι ομογενείς. 

Εκτός από τις λειτουργίες της Ανάστασης που τελέστηκαν στα Γιάννενα, στις άλλες μεγάλες πόλεις της Ηπείρου, στα Τίρανα, την Κορυτσά, το Αργυρόκαστρο κ.α., ξεχωριστή θέση μέσα στο γιορτινό τετραήμερο είχαν και ορισμένα ιδιαίτερα έθιμα που εξακολουθούν να αναβιώνουν στην περιοχή μας και κυρίως στην Θεσπρωτία και την Πρέβεζα.

Σε όλη την Αλβανία…

Το μήνυμα της Ανάστασης σκορπίστηκε και σ’ ολόκληρη τη γειτονική Αλβανία. Στον εορτάζοντα καθεδρικό ναό «Ανάσταση» Τιράνων, προεξήρχε ο Μητροπολίτης Αμαντίας Αναστάσιος, πλαισιούμενος από τον Επίσκοπο Βίλιδος Άστιο και κληρικούς. Ο ναός κυριολεκτικά ήταν πλημμυρισμένος από κόσμο. Το ίδιο συνέβη και στους μητροπολιτικούς ναούς της «Ανάστασης» στην Κορυτσά, στο Αργυρόκαστρο, στο μητροπολιτικό  ναό του Αγίου Γεωργίου Φίερι, και στο μητροπολιτικό ναό αγίου Νικολάου Ελμπασάν. 

Στο πασχάλιο μήνυμά του, που διαβάστηκε σ' όλους τους ναούς της χώρας,  ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος επισήμανε ότι «η βίωση της Ανάστασης έρχεται μέσα από τον Σταυρό, μέσα από τα πάθη. Μέσα από αυτή τη διαδρομή, χαλυβδώνεται η αντοχή μας και αποφεύγεται η βύθιση στην κατάθλιψη και την απελπισία. Το Χριστός Ανέστη έρχεται ως επινίκιος ύμνος της ορθοδοξίας, ο οποίος εμπεριέχει το ουσιαστικό νόημα της πίστης μας: τη θυσία του Θεανθρώπου και τον Λόγο του Θεού».

Μπότια στην Πρέβεζα

Το έθιμο με τα μπότια, το οποίο κρατάει από την εποχή της Τουρκοκρατίας, αναβίωσε και φέτος το Μεγάλο Σάββατο στην Πρέβεζα. Με το που σήμανε η καμπάνα του Αγίου Χαραλάμπους την πρώτη Ανάσταση, λίγο μετά τις 10 π.μ.,πολίτες πέταξαν στο πλακόστρωτο της κεντρικής αγοράς δεκάδες πήλινα μπότια και τα έσπασαν. Το έθιμο παρακολούθησε πλήθος κόσμου, Πρεβεζιάνοι και επισκέπτες. Στην εκδήλωση έλαβε μέρος και η Φιλαρμονική του Δήμου Πρέβεζας, ενώ στους παριστάμενους μοιράστηκε νηστίσιμο γλυκό ως κέρασμα!

Κλαρίνα στο κοιμητήριο

Το ταφικό έθιμο στο Γηρομέρι Φιλιατών, τη Δευτέρα του Πάσχα αναβίωσαν και φέτος οι κάτοικοι του χωριού. Μετά τη θεία λειτουργία στον κοιμητηριακό ναό της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα, και τα τρισάγια στο νεκροταφείο, ακολούθησαν "τρισάγια" με λαούτα πάνω από τα μνήματα των νεκρών.

Οι κάτοικοι έκαναν ένα άλλου είδους "τρισάγιο", καθώς με κλαρίνο τραγουδούν πάνω από τους τάφους των νεκρών, συγγενών τους και προσφιλών τους προσώπων, τραγούδια, που τους ήταν αγαπημένα και τους εύφραναν, κατά τη διάρκεια του επίγειου βίου τους. Έτσι δημιουργούν μια ιδιότυπη... επικοινωνία μαζί τους, μέσα από την οποία ανασαλεύτηκε η αναστάσιμη ελπίδα, ότι η ζωή νικάει το θάνατο.

Το μοναδικό αυτό ταφικό έθιμο στην Ελλάδα, που συνεχίζεται από γενεά σε γενεά, έχει τις ρίζες του στις αρχές του 18ου αιώνα, κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Όπως αναφέρουν Γηρομεριώτες «δεν πρόκειται να το σταματήσουμε, γιατί αποτελεί κομμάτι της ιστορίας και της παράδοσης του τόπου μας, αλλά και κομμάτι της ψυχής μας».

Καβαλάρηδες του αη Γιώργη

Τόσο στη Ν. Σελεύκεια, όσο και στα Σύβοτα, αλλά και στην Πέρδικα Ηγουμενίτσας, καθώς και στο Καρβουνάρι Παραμυθιάς,  εορτάστηκε για μια ακόμη χρονιά ο αη Γιώργης με λιτανείες εικόνων, που κρατούσαν καβαλάρηδες σε άλογα. 

Στη Νέα Σελεύκεια την παραμονή της εορτής, έγινε λιτανεία της εικόνας του αγίου Γεωργίου στους δρόμους του χωριού, προεξάρχοντος του Μητροπολίτη Παραμυθίας Σεραπίωνος, όπου προηγήθηκαν καβαλάρηδες με άλογα. Πρόκειται για παμπάλαιο έθιμο, που έχουν μεταφέρει από τα Μικρασιατικά παράλια οι πρόσφυγες κάτοικοι. 

Ανήμερα της εορτής στα Σύβοτα η εικόνα από το κέντρο του χωριού μεταφέρθηκε στο παρεκκλήσι του αγίου Γεωργίου, μεταξύ Συβότων και Πλαταριάς, όπου έγινε η λιτανεία της. Το έθιμο με τους καβαλάρηδες του αγίου Γεωργίου τηρήθηκε και στην Πέρδικα Θεσπρωτίας, όπου επίσης έχει ρίζες στο βάθος του χρόνου.  Το ίδιο συνέβη και στο Καρβουνάρι Παραμυθιάς, όπου την παραμονή της εορτής του αγίου Γεωργίου καβαλάρηδες περιφέραν την εικόνα του στους δρόμους του χωριού.

ΗΛΙΑΣ ΜΑΚΟΣ