Με χθεσινή του απόφαση χαρακτηρίζεται Προστατευόμενο Τοπίο 

«Δίχτυ προστασίας» πάνω από τον Αώο απλώνει το Υπουργείο Περιβάλλοντος!

Επόμενο βήμα η ένταξη του ποταμού στο Εθνικό Πάρκο Βορ. Πίνδου

• Ικανοποίηση εκφράζουν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις • Στον «πάγο» τα σχέδια για μικρά υδροηλεκτρικά…

 

• Ένα μοναδικό χαρακτηριστικό διαθέτει ο Αώος, ο ποταμός που διασχίζει τμήματα δύο χωρών, της Ελλάδας και της Αλβανίας, καθώς είναι από τους ελάχιστους πλέον της Ευρώπης που η ροή τους δεν διακόπτεται από φράγματα. 

Αυτό το χαρακτηριστικό όλα δείχνουν ότι θα διατηρηθεί, καθώς μετά τη γειτονική χώρα - η οποία την περασμένη άνοιξη ίδρυσε Εθνικό Πάρκο στο δικό της τμήμα - έγινε χθες και από ελληνικής πλευράς ένα σημαντικό πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση της προστασίας του, με τον χαρακτηρισμό από το υπουργείο Περιβάλλοντος της λεκάνης απορροής του Αώου ως Προστατευόμενου Φυσικού Σχηματισμού και Προστατευόμενου Τοπίου. Θα πρέπει ωστόσο να ακολουθήσουν και άλλες αποφάσεις, με βασικότερη την ένταξη της περιοχής στο Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου. Μ’ αυτό τον τρόπο θα ανοίξει ο δρόμος για τη δημιουργία του πρώτου Διασυνοριακού Εθνικού Πάρκου Άγριου Ποταμού στην Ευρώπη, Αώος/Vjosa, με οφέλη και για τις δύο χώρες. Την ικανοποίησή τους για τη θετική αυτή εξέλιξη εξέφρασαν χθες οι εκπρόσωποι των περιβαλλοντικών οργανώσεων, που πρωταγωνιστούν στην προσπάθεια να απλωθεί ένα δίχτυ προστασίας για τον Αώο.

 

Αναμενόμενη απόφαση

Από τον πρώην υφυπουργό Περιβάλλοντος Γιώργο Αμυρά είχε προαναγγελθεί η απόφαση για χαρακτηρισμό της περιοχής του Αώου ως Προστατευόμενου Τοπίου. Μέσω αυτής καλύπτεται το τμήμα εκείνο που μέχρι σήμερα βρισκόταν εκτός προστασίας, από τα όρια του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου έως τα σύνορα της Ελλάδας με την Αλβανία, η οποία τον περασμένο Μάρτιο χαρακτήρισε το αλβανικό  τμήμα του ποταμού ως Εθνικό Πάρκο.

Αυτό, όπως επισημαίνουν οι εμπλεκόμενες περιβαλλοντικές οργανώσεις, είναι το πρώτο βήμα. Θα πρέπει στη συνέχεια να εξασφαλιστεί η θεσμική προστασία της περιοχής με έκδοση σχετικής απόφασης του υπ. Περιβάλλοντος, με την οποία θα τεθούν ειδικοί όροι και περιορισμοί για την άσκηση δραστηριοτήτων εντός της. 

Στόχος η διασφάλιση της ελεύθερης ροής τόσο του Αώου, όσο και των κύριων ποταμών και παραποτάμων του υδρογραφικού δικτύου του. Κάτι τέτοιο θα σημάνει «φρένο» στα σχέδια για μικρά υδροηλεκτρικά έργα, εξέλιξη που δεν θα αρέσει καθόλου στον Δήμο Κόνιτσας. Υπενθυμίζεται ότι πρόσφατα ο απερχόμενος Δήμαρχος Νικόλαος Εξάρχου είχε δηλώσει ότι οι επενδύσεις σε μικρά υδροηλεκτρικά, είναι εκείνες που θα συμβάλλουν στην ανάπτυξη της περιοχής δημιουργώντας θέσεις εργασίας και παραγωγική δραστηριότητα.

ΣΤΟΠ στα Μικρά Υ/Η!

Tην ανάγκη να μπουν στον «πάγο» τα μικρά υδροηλεκτρικά έργα που σχεδιάζονται σήμερα μέσα στη λεκάνη απορροής του Αώου και ιδιαίτερα στον ποταμό Σαραντάπορο, επισημαίνει σε δήλωσή της με αφορμή την απόφαση του ΥΠΕΝ η Αλεξάνδρα Παππά, Υπεύθυνη Προγραμμάτων για το Νερό του MedINA. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, «χρειάζεται τώρα αυτή η γενναία απόφαση του ΥΠΕΝ να αποκλείσει συγκεκριμένες περιοχές από τη χωροθέτηση δεκάδων Μικρών Υδροηλεκτρικών, που σχεδιάζονται σήμερα στη λεκάνη απορροής του ποταμού Αώου και δη στην υπολεκάνη του ποταμού Σαραντάπορου, που δεν καλυπτόταν μέχρι σήμερα από κανένα καθεστώς προστασίας». Προσθέτει δε πως «από εδώ και πέρα, η Ελλάδα μαζί με την Αλβανία έχουν έναν πρωτοποριακό ρόλο να παίξουν στη νέα προσέγγιση για την προστασία των εσωτερικών υδάτων παγκοσμίως, κατά την οποία οι ελεύθερης ροής ποταμοί τοποθετούνται στο επίκεντρο».

Δίχτυ προστασίας

Από την πλευρά του ο Πρόεδρος της «Πίνδου Περιβαλλοντικής», Ιωάννης Βραζιτούλης, χαρακτηρίζει την απόφαση του υπουργείου Περιβάλλοντος για τον Αώο ως μία πρώτη ουσιαστική εξέλιξη, προσθέτοντας πως ο ποταμός «αποκτά ένα σημαντικό δίχτυ προστασίας σε περιοχές που μέχρι σήμερα ήταν απροστάτευτες». Όπως επισημαίνει, «με τις τεκμηριωμένες επιστημονικές θέσεις του Μετσόβιου Κέντρου Διεπιστημονικής Έρευνας του ΕΜΠ, του Τμήματος Βιολογικών Εφαρμογών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και άλλων επιστημόνων, αλλά και τη συμβολή των κινημάτων των πολιτών, όπως του ‘Protect Aoos’, που εδώ και πολλά χρόνια αγωνίζονται για την προστασία του ποταμού, η Πολιτεία αναγνωρίζει την ταυτότητα ενός οικοσυστήματος και τη δυναμική ενός τοπίου, που συνδέεται με τη γειτονική χώρα».

 Τέθηκαν οι βάσεις…

Η Ιόλη Χριστοπούλου, Διευθύντρια πολιτικής στο Green Tank αναφέρει πως την απόφαση για τον χαρακτηρισμό του Αώου ως Προστατευόμενου Φυσικού Σχηματισμού συμπληρώθηκε ένα κομμάτι στο παζλ της προστασίας του ποταμού εντός της ελληνικής επικράτειας. «Η πολιτεία αξιοποίησε τις επιστημονικά τεκμηριωμένες προτάσεις και αφουγκράστηκε τις τοπικές κοινωνίες, οι οποίες, γνωρίζοντας την οικολογική αξία του ποταμού, συνδέουν την αναπτυξιακή τους προοπτική με τη διατήρησή του. Έτσι, έχουν τεθεί οι βάσεις για ένα ισχυρό ενιαίο καθεστώς προστασίας και ένα σχέδιο βιώσιμης ανάπτυξης για την ευρύτερη περιοχή», σημειώνει με έμφαση. 

Διασυνοριακό Πάρκο

Την απόφαση της ελληνικής Κυβέρνησης χαιρετίζει η Annette Spangenberg, Επικεφαλής του τμήματος Προστασίας Περιβάλλοντος του EuroNatur, κάνοντας λόγο για ένα ορόσημο για την πλήρη προστασία του Αώου και της Vjosa. Όπως τονίζει, «τώρα, η Ελλάδα και η Αλβανία θα πρέπει να επιδιώξουν στενή συνεργασία για τη δημιουργία ενός διασυνοριακού Εθνικού Πάρκου Άγριου Ποταμού, ώστε να διασφαλιστεί πλήρως η οικολογική ακεραιότητα της κοινής λεκάνης απορροής του ποταμού Αώου/Vjosa».

Ο Ulrich Eichelmann, Ιδρυτής του οργανισμού Riverwatch χαρακτηρίζει την εξέλιξη ως ένα ελπιδοφόρο βήμα, συμπληρώνοντας όμως πως «ο στόχος είναι να προστατευθεί ολόκληρο το ελεύθερης ροής δίκτυο του Αώου, συμπεριλαμβανομένων των παραποτάμων του, όπως ο Σαραντάπορος και τα ρέματά του, ως Εθνικό Πάρκο». Όπως αναφέρει, «ένα διασυνοριακό Εθνικό Πάρκο Άγριου Ποταμού Αώου/Vjosa θα προστατεύσει ένα ολόκληρο σύστημα ποταμών. Αυτό θα είναι μοναδικό όχι μόνο για την Ευρώπη, αλλά και για ολόκληρο τον κόσμο».

Η Αλβανική πλευρά

Θετικές είναι οι αντιδράσεις για την απόφαση του ΥΠΕΝ από πλευράς της Αλβανίας. Σύμφωνα με τον Olsi Nika, Διευθυντή της οργάνωσης EcoAlbania, «η προσπάθεια αυτή συμπίπτει με την πρόσφατη απόφαση της αλβανικής κυβέρνησης να ανακηρύξει την Vjosa και τους κύριους ελεύθερους παραποτάμους της σε Εθνικό Πάρκο της Αλβανίας. Καθώς τα ποτάμια δεν γνωρίζουν σύνορα, αυτό αποτελεί μια πραγματική ελπίδα για μια κοινή, μακροπρόθεσμη και αποτελεσματική διαχείριση του πρώτου Εθνικού Πάρκου Άγριου Ποταμού της Ευρώπης».

Τέλος, ο Andrej Sovinc, Διεθνής Συντονιστής του Εθνικού Πάρκου Άγριου Ποταμού Vjosa, επισημαίνει πως «η Ελλάδα έχει κάνει το πρώτο βήμα, συντασσόμενη με έναν αυξανόμενο αριθμό ευρωπαϊκών χωρών, συμπεριλαμβανομένης της Αλβανίας, που βλέπουν τη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος -ενός ποταμού χωρίς τεχνητά εμπόδια- τόσο ως προσπάθεια διατήρησης της φύσης, αλλά και ως αναπτυξιακή ευκαιρία για τις τοπικές κοινότητες και στις δύο πλευρές των συνόρων».