Νέος κανονισμός εγκρίθηκε χθες από το Ευρωπ. Κοινοβούλιο

Με αμερόληπτα κριτήρια η κατανομή κρατικής διαφήμισης…

• Είναι γεγονός αναμφισβήτητο ότι τα τελευταία χρόνια η ελευθερία του Τύπου περνάει μεγάλη κρίση και στη χώρας μας. Σ’ αυτό έχει συμβάλλει σε μεγάλο ποσοστό και η ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας! Μια είδηση μπορεί πλέον να διαδίδεται με εξαιρετικά μεγάλη ταχύτητα, όμως ποιος μπορεί να πιστοποιήσει την εγκυρότητά της και να προστατεύσει τους χρήστες του διαδικτύου; 

Μέσα σ’ αυτό το δυσχερές κλίμα λοιπόν, ο έντυπος Τύπος που ακολουθεί ασθμαίνοντας την ψηφιακή πληροφόρηση, προσπαθεί να κρατηθεί όρθιος! Και ειδικά ο περιφερειακός Τύπος, ο οποίος, μέσω του Συνδέσμου Ημερησίων Περιφερειακών Εφημερίδων, ζητά να μπουν αυστηροί κανόνες και να υπάρχει διαφάνεια. Εξάλλου, μόλις πριν λίγες μέρες σε εκδήλωση του ΣΗΠΕ στην Αθήνα ο Πρόεδρός του Γιώργος Μιχαλόπουλος συνόψισε την εικόνα του έντυπου Τύπου λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «αν υπάρχει ακόμη μέλλον στον έντυπο Τύπο, ειδικά της περιφέρειας, αυτό ανήκει στις σοβαρές επιχειρήσεις που κάνουν τη δουλειά τους με επαγγελματισμό, συνέπεια και υπευθυνότητα». 

Νέος κανονισμός της Ε.Ε.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει πάντως ο νέος κανονισμός για την ελευθερία του Τύπου, ο οποίος εγκρίθηκε χθες από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με 464 ψήφους υπέρ, 92 κατά και 65 αποχές και ορίζει ότι τα κράτη μέλη υποχρεούνται να προστατεύουν την ανεξαρτησία των μέσων ενημέρωσης και ότι θα απαγορεύονται όλες οι μορφές παρεμβάσεων σε συντακτικής φύσης αποφάσεις.

Οι νέοι κανόνες απαγορεύουν στις αρχές να πιέζουν δημοσιογράφους και συντάκτες να αποκαλύπτουν τις πηγές τους, όπως για παράδειγμα με την προσωπική τους κράτηση, με την επιβολή κυρώσεων, με έρευνες στα γραφεία τους ή με την εγκατάσταση παρεμβατικού λογισμικού παρακολούθησης στις ηλεκτρονικές συσκευές τους.

Το Κοινοβούλιο, όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή του, εξασφάλισε σημαντικές εγγυήσεις όσον αφορά τη χρήση λογισμικού κατασκοπείας, η οποία στο εξής θα επιτρέπεται μόνο κατά περίπτωση και μόνο εφόσον υπάρχει άδεια από δικαστική αρχή η οποία ερευνά σοβαρά εγκλήματα που τιμωρούνται με φυλάκιση. Ακόμη και σε αυτές τις περιπτώσεις, οι παρακολουθούμενοι θα πρέπει να ενημερώνονται σχετικά με τη συνεχιζόμενη παρακολούθησή τους και θα μπορούν να προσφεύγουν στα δικαστήρια εναντίον της.

 Δίκαιη κατανομή της κρατικής διαφήμισης

Πολύ σημαντικό είναι ότι στο εξής, όλα τα ΜΜΕ θα πρέπει να δημοσιοποιούν τα έσοδά τους από κρατική διαφήμιση και κρατική χρηματοδότηση, συμπεριλαμβανομένων των χρημάτων που προέρχονται από χώρες εκτός Ε.Ε.. 

Κάθε δημόσια χρηματοδότηση σε μέσα ενημέρωσης ή διαδικτυακές πλατφόρμες θα πρέπει να δίνεται με βάση δημόσια, αναλογικά και αμερόληπτα κριτήρια. Επίσης θα πρέπει να δημοσιεύονται αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με το πού κατευθύνεται η κρατική διαφήμιση κάθε χώρας της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του συνολικού ετήσιου ποσού και του ποσού που δίνεται σε κάθε μέσο ενημέρωσης.

 Ανεξαρτησία των δημόσιων ΜΜΕ

Επίσης για να μη χρησιμοποιούνται τα δημόσια μέσα ενημέρωσης για πολιτικούς σκοπούς, οι πρόεδροι και τα μέλη των Διοικητικών Συμβουλίων τους θα πρέπει να επιλέγονται με διαφανείς και αμερόληπτες διαδικασίες και για επαρκώς μεγάλες θητείες. 

Δεν θα επιτρέπεται η απόλυσή τους πριν από τη λήξη της σύμβασής τους, εκτός αν δεν πληρούν πλέον τα επαγγελματικά κριτήρια.

Τα δημόσια μέσα ενημέρωσης πρέπει να χρηματοδοτούνται με διαφανή και αντικειμενικό τρόπο και η χρηματοδότησή τους θα πρέπει να είναι βιώσιμη και προβλέψιμη.

Το ιδιοκτησιακό καθεστώς 

Για να μπορεί το κοινό να γνωρίζει ποιος ελέγχει τα μέσα ενημέρωσης και ποια συμφέροντα μπορούν να επηρεάζουν τα ρεπορτάζ τους, όλα τα μέσα που καλύπτουν θέματα της ειδησεογραφίας και της επικαιρότητας θα πρέπει να δημοσιεύουν πληροφορίες σχετικά με τους ιδιοκτήτες τους σε μια εθνική βάση δεδομένων, ακόμη και αν ανήκουν άμεσα ή έμμεσα στο κράτος. 

Ο κανόνας αυτός ισχύει για όλα τα μέσα, ανεξάρτητα από το μέγεθός τους. 

Προστασία από τις μεγάλες πλατφόρμες

Παράλληλα, οι ευρωβουλευτές εξασφάλισαν ότι θα συμπεριληφθεί ένας μηχανισμός που θα αποτρέπει τις πολύ μεγάλες διαδικτυακές πλατφόρμες, όπως το Facebook, το X (πρώην Twitter) και το Instagram, από το να περιορίζουν ή να διαγράφουν αυθαίρετα περιεχόμενο που προέρχεται από ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης. 

Σε πρώτο στάδιο, οι πλατφόρμες θα πρέπει να διακρίνουν ποια μέσα ενημέρωσης είναι ανεξάρτητα και ποια όχι. Κάθε φορά που μια πλατφόρμα προτίθεται να διαγράψει ή να περιορίσει το περιεχόμενό ενός μέσου ενημέρωσης, το μέσο θα πρέπει να ειδοποιείται σχετικά και να έχει τη δυνατότητα να απαντήσει εντός 24 ωρών. 

Μόνο αφού απαντήσει, ή αν δεν απαντήσει μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα, η πλατφόρμα θα μπορεί να διαγράψει ή να περιορίσει το εν λόγω περιεχόμενο, εφόσον αυτό εξακολουθεί να μην πληροί τις προϋποθέσεις της.

Τα μέσα ενημέρωσης θα μπορούν να προσφεύγουν σε όργανο εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών και να ζητούν γνωμοδότηση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Υπηρεσιών Μέσων Ενημέρωσης. Πρόκειται για έναν νέο φορέα που ιδρύεται με τον κανονισμό για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και στον οποίο θα συμμετέχουν οι ρυθμιστικές αρχές των κρατών μελών.