Σημαντικά ευρήματα φέρνει στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη

Η ΓΗ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ… ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΙ ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΤΗΣ

Με γοργούς ρυθμούς προχωρούν τα έργα (μέσω ΕΣΠΑ) στη Δωδώνη • Νέες ανακαλύψεις σε Καστρίτσα, Μεγ. Γαρδίκι
Κ. ΣΟΥΕΡΕΦ: Ως τα τέλη του ’15 παραδίδουμε τους χώρους…

• Πολύτιμους «θησαυρούς», παρακαταθήκη και κληρονομιά του σπουδαίου της παρελθόντος, κρύβει η Ήπειρος σε όλο το μήκος και το πλάτος της, τους οποίους σιγά – σιγά φέρνει ξανά στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη.
Μνημεία και αρχαιολογικοί χώροι, καθώς ερευνώνται και αναδεικνύονται «μιλούν» και αποκαλύπτουν στους επιστήμονες τα μοναδικά τους μυστικά, δίνοντας σαφή στοιχεία για την ιστορία της περιοχής και τους ανθρώπους που πέρασαν απ’ αυτήν ή έζησαν εδώ, τουλάχιστον τις τελευταίες δύο χιλιετίες.
Όσον αφορά στην ευρύτερη περιοχή  των  Ιωαννίνων οι επιστήμονες της ΙΒ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων με την πολύτιμη βοήθεια του ΕΣΠΑ εργάζονται εντατικά στην Δωδώνη, όπου η αναστήλωση του αρχαίου Θεάτρου προχωράει πλέον με πιο γρήγορους ρυθμούς, ενώ  οι έρευνες φέρνουν στο φως πολύτιμα ευρήματα σε όλο τον αρχαιολογικό χώρο, αλλά και στην ακρόπολη της Καστρίτσας και στο Μεγάλο Γαρδίκι.
Εργασίες που σύμφωνα με τον προϊστάμενο της Εφορείας Κωνσταντίνο Σουέρεφ θα έχουν ολοκληρωθεί ως τα τέλη του 2015. Ως τότε, οι χώροι αυτοί θα έχουν μεταμορφωθεί, στην κυριολεξία, προσκαλώντας τους επισκέπτες να τους περιηγηθούν και να γνωρίσουν από πρώτο χέρι την πλούσια ιστορία της περιοχής μας. Κι όλα αυτά από μία ομάδα μόλις δέκα αρχαιολόγων, οι οποίοι δεν κάνουν μόνο έρευνα, αλλά ασχολούνται με ελέγχους οικοδομικών αδειών, μελέτες, διοικητικό έργο και φυσικά έχουν και την εποπτεία στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων!

Προχωρά το Θέατρο
Με πιο γρήγορους ρυθμούς προχωρούν πλέον οι εργασίες αναστήλωσης του αρχαίου Θεάτρου Δωδώνης, ενός έργου ιδιαίτερα σημαντικού, με προϋπολογισμό 2.538.000 ευρώ. Πώς «ξεκόλλησαν» αυτές;
Όπως λέει στον «Π.Λ.» ο Κών/νος Σουέρεφ, ο οποίος βρίσκεται στο «τιμόνι» της ΙΒ’ Εφορείας Αρχαιοτήτων τα τελευταία τρία περίπου χρόνια, «οι εργασίες που ξεκίνησαν από την πρώτη κερκίδα του κάτω διαζώματος ήταν αρχικά… πειραματικές για να δούμε με πιο τρόπο θα γίνει καλύτερα η αποκατάστασή της. Τώρα πια έχουμε την εμπειρία, βαδίζουμε πιο γρήγορα και φτάσαμε στην πέμπτη κερκίδα του ίδιου διαζώματος».
Σημαντικό ρόλο παίζει βέβαια και το γεγονός ότι η οικονομική διαχείριση των εργασιών έχει περάσει πλέον στην ίδια την Εφορεία απ’ το Ταμείο Διαχείρισης, στην αρμοδιότητα του οποίου ανήκε μέχρι πρόσφατα! Ολόκληρο το κάτω διάζωμα του Θεάτρου θα έχει αποκατασταθεί ως τα τέλη του 2015, όπως προβλέπει η δέσμευση που έχει αναλάβει η Εφορεία από το ΕΣΠΑ, ενώ με το νέο Πρόγραμμα θα ξεκινήσει η συντήρηση του άνω διαζώματος, προκειμένου να προχωρήσει η αναστήλωσή του. «Στόχος μας είναι να σωθεί το Θέατρο από την φθορά του χρόνου και της φύσης», επισημαίνει ο κ. Σουέρεφ.
Παράλληλα, καθώς προχωρούν οι εργασίες στο Θέατρο, οι επιστήμονες είναι σε θέση πια να διαπιστώνουν με σαφήνεια και την προεργασία που έκαναν οι αρχαίοι κατασκευαστές του, πάνω στον βράχο όπου κτίστηκε, αξιοποιώντας το κοίλο του βράχου αλλά και το υλικό του για να φτιάξουν τα έδρανα.

Μαντείο, Ιερό, Πρυτανείο…
Η Δωδώνη όμως δεν είναι μόνο το αρχαίο της Θέατρο.
Στον ίδιο χώρο, εντός τείχους, μάλιστα, λειτουργούσε ήδη από την δεύτερη χιλιετία π.χ. ένα Μαντείο, το αρχαιότερο σ’ ολόκληρη την Ελλάδα, απ’ το οποίο έπαιρναν χρησμούς άρχοντες αλλά και απλοί πολίτες απ’ όλο τον τότε γνωστό κόσμο, υπήρχε ένα Ιερό, Βουλευτήριο, Πρυτανείο και φυσικά το Στάδιο, καθώς και μία Ακρόπολη που επίσης προστατεύονταν από τείχος!
Εργασίες αποκατάστασης και ανάδειξης (με συνολικό προϋπολογισμό 1.000.000 ευρώ) γίνονται και σε αυτούς τους χώρους και τα αποτελέσματα είναι θεαματικά. Μια μοναδική παρακαταθήκη αποτελούν, σύμφωνα με τον κ. Σουέρεφ, τα εκατοντάδες μολύβδινα ελάσματα πάνω στα οποία υπάρχουν ερωτήματα για χρησμούς από το Μαντείο, που χρονολογούνται από τον 6ο π.χ. έως τον 3ο μ.χ. αιώνα, ενώ ένα νέο στοιχείο που έρχεται αυτή την περίοδο στο φως είναι τα βάθρα στο Πρυτανείο πάνω στα οποία στέκονταν στα αρχαία χρόνια ανδριάντες.
Ταυτόχρονα, οι αρχαιολόγοι έφτασαν πρόσφατα και σε μία έκπληξη, καθώς ανακάλυψαν την επίσημη κύρια είσοδο που οδηγούσε στο Ιερό και στο Πρυτανείο, μέσω μίας εξαιρετικής κλίμακας (σκάλας), ενώ σώζεται και τμήμα της στοάς που περιέβαλλε το συγκεκριμένο κτίριο.
Σε ένα χρόνο περίπου τα μνημεία και τα ευρήματα αυτά, πιθανώς και άλλα, θα έχουν αποκαλυφθεί σε όλο τους το μεγαλείο!

Ευρήματα στην Καστρίτσα
Η Ακρόπολη της Καστρίτσας άκμασε ιδιαίτερα την εποχή της Ηπειρωτικής Συμμαχίας, δηλαδή μετά τα μέσα του 3ου αι. π.Χ., όταν οι Μολοσσοί με βασιλιά τον περίφημο Πύρρο, έφθασαν στο απόγειο της δύναμής τους απλώνοντας την κυριαρχία τους σε όλη την Ήπειρο.
Σήμερα στο σημείο αυτό η ΙΒ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων εκτελεί ένα πολύ σημαντικό έργο, αυτό της προστασίας και ανάδειξης του χώρου, ο προϋπολογισμός του οποίου ανέρχεται σε 1.200.000 ευρώ, με τα κονδύλια να αντλούνται από το ΕΣΠΑ. Κι εδώ τα ευρήματα που έρχονται στο φως από τα συνεργεία είναι σημαντικά.
Ιδιαίτερη μνεία  κάνει ο Κων/νος  Σουέρεφ στην αποκάλυψη του τείχους της αρχαίας πόλης στην νοτιοανατολική πλευρά της Ακρόπολης σε εντυπωσιακό ύψος και με το ένα σκέλος του να θυμίζει το σχήμα λόγχης ή πρώρας καραβιού!
Παράλληλα, όπως λέει, έχουν εντοπιστεί σε πλάτωμα, στο ύψος του ομώνυμου Μοναστηριού, ένας αρχαίος δρόμος και τα σπίτια αρχαίου οικισμού. «Ο χώρος αυτός, που ήταν κόμβος αρχαίων διαδρομών, χρησιμοποιήθηκε όχι μόνο στα αρχαία αλλά και στα Ρωμαϊκά χρόνια, ακόμα και στην εποχή των Βαλκανικών Πολέμων από τους Οθωμανούς που είχαν εκεί θέσεις μάχης. Είναι ο μεγαλύτερος γνωστός οχυρωμένος χώρος στο Λεκανοπέδιο Ιωαννίνων κι έχει να δώσει πολλά ακόμη στην έρευνα», αναφέρει ο Προϊστάμενος της ΙΒ’ Εφορείας Αρχαιοτήτων.

Το Μεγάλο Γαρδίκι
Η Ακρόπολη του Μεγάλου Γαρδικίου πάνω από την Ελεούσα ανήκε στην αρχαία Πασσαρώνα, πρωτεύουσα των Μολοσσών, πριν την μεταφέρει ο Πύρρος στην Αμβρακία (Άρτα).
Η πόλη αυτή ήταν και η πρώτη που κατέστρεψαν οι Ρωμαίοι όταν εισέβαλαν στο Λεκανοπέδιο. Είναι σίγουρο ότι επικοινωνούσε με την Ακρόπολη της Καστρίτσας, με την οποία εξάλλου υπάρχει οπτική επαφή.
Αυτή την περίοδο εκτελούνται κι εδώ μέσω ΕΣΠΑ εργασίες προστασίας και ανάδειξης του αρχαιολογικού χώρου της Ακρόπολης, ο προϋπολογισμός των οποίων ανέρχεται σε 500.000 ευρώ. Και σ’ αυτή την περιοχή έχουν εντοπιστεί νέες αρχαιότητες που οδήγησαν σε ανασκαφική έρευνα, σύμφωνα με τον Κων/νο Σουέρεφ.
Υπάρχουν, όπως λέει, κατοικίες, αλλά και διάφορες δομές όπως δεξαμενές για νερό, που αξιοποιήθηκαν και στα μεταγενέστερα χρόνια, καθώς και το Ιερό του Αρείου Διός στους βόρειους πρόποδες του λόφου. Οι εργασίες βρίσκονται σε καλό σημείο και το 2015 τα έργα αυτά θα παραδοθούν στο κοινό.

«Να γνωρίσει ο κόσμος…»
Στόχος όλης αυτής της προσπάθειας της ΙΒ’ Εφορείας είναι να φέρει μικρούς και μεγάλους πολίτες αλλά και τους επισκέπτες σε άμεση επαφή με την ιστορία και τον πολιτισμό της περιοχής μας, σύμφωνα με τον Προϊστάμενό της.
Πέρα από τα πολύ σημαντικά κονδύλια του ΕΣΠΑ, μία πολύ καλή ευκαιρία για να αναβαθμιστεί το αρχαιολογικό και πολιτιστικό «προϊόν» ολόκληρης της Ηπείρου, είναι η διασύνδεση των αρχαίων Θεάτρων αλλά και των χώρων και των μνημείων της που ξεκίνησε με πρωτοβουλία του Σωματείου «ΔΙΑΖΩΜΑ» και τώρα έχει περάσει σε φάση υλοποίησης από την Περιφέρεια, τους Δήμους, τις Εφορείες Αρχαιοτήτων κλπ..
«Η περιοχή μας αναβαθμίζεται με έναν τελείως διαφορετικό τρόπο και ξεφεύγει απ’ τον τουρισμό που είχαμε συνηθίσει. Στην διασύνδεση πέρα απ’ τα μνημεία εντάσσεται και η τοπική κοινωνία και οικονομία. Θα δεχόμαστε σε λίγο πιο πολλούς συνειδητοποιημένους επισκέπτες, οι οποίοι θα χαίρονται να πηγαίνουν στα Γίτανα, την Κασσώπη, τη Νικόπολη, τη Δωδώνη», τονίζει ο κ. Σουέρεφ.
Εξάλλου, η διασύνδεση των Θεάτρων και των αρχαιολογικών χώρων θα είναι και ψηφιακή, γεγονός που θα παίξει σημαντικό ρόλο στην αύξηση της επισκεψιμότητας και της ποιότητας των επισκεπτών τους.

Το διευρυμένο ωράριο έφερε στηΔωδώνη πιο πολλούς επισκέπτες!

• Ευεργετικά αποτελέσματα στους δείκτες επισκεψιμότητας του αρχαιολογικού χώρου της Δωδώνης είχε φέτος η διεύρυνση του ωραρίου του, με την πρόσληψη έξτρα προσωπικού, η οποία αναμένεται να ισχύσει έως τα τέλη του Νοεμβρίου. Είναι χαρακτηριστικό ως προς αυτό το γεγονός ότι τον φετινό Αύγουστο αυξήθηκαν κατά 1.000 άτομα οι επισκέπτες του χώρου σε σχέση με τον περσινό αντίστοιχο μήνα! Όλοι αυτοί προσήλθαν και περιηγήθηκαν στην Δωδώνη απογευματινές ώρες! Τον χειμώνα που η ημέρα είναι πιο μικρή, ο χώρος θα λειτουργεί από τις 8 το πρωί έως τις 3 το μεσημέρι.

Έργα και δράσεις στο Αρχαιολογικό Μουσείο

• Πέρα από τα έργα ανάδειξης, αναστήλωσης και προστασίας στους αρχαιολογικούς χώρους της περιοχής ευθύνης της, η ΙΒ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων έχει φροντίσει τα τελευταία χρόνια για την ανακαίνιση και τον εκσυγχρονισμό του Αρχαιολογικού Μουσείου Ιωαννίνων, το οποίο αποτελεί ένα από τα πιο σύγχρονα μουσεία της Ελλάδας.  Στις βασικές προτεραιότητές του περιλαμβάνονται εκτός από τη συλλογή, τη συντήρηση, την έρευνα και την φύλαξη των αντικειμένων, η ανάπτυξη σύγχρονων πολιτιστικών υποδομών σχετικών με την ψυχαγωγία και την εκπαίδευση των επισκεπτών του.
Σήμερα υλοποιείται στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ  έργο με τίτλο «Πολιτιστικές υποδομές στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων» με προϋπολογισμό 150.000,00 ευρώ. Οι δράσεις του, οι οποίες θα ολοκληρωθούν έως τον ερχόμενο  Δεκέμβριο, συμπεριλαμβάνουν σύστημα αυτόματης ακουστικής και πολυμεσικής ξενάγησης (tablets/χρήση τεχνολογίας NFC), καθώς και την επανέκδοση και το σχεδιασμό εκπαιδευτικών προγραμμάτων που απευθύνονται σε μαθητές των τελευταίων τάξεων του δημοτικού, σε παιδιά προσχολικής και  πρωτοσχολικής  ηλικίας, κλπ..