Έχουμε ανάγκη από δια-δημοτικό πολιτισμό!

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ

   Γράφει ο ΠΑΥΛΟΣ ΑΘ. ΠΑΛΟΥΚΑΣ,επίτ. Σχολικός Σύμβουλος Δ.Ε.

* Η πολυσήμαντος πρόθεση «διά», μάλιστα κατά τα τελευταία χρόνια και σε πολλούς τομείς της ζωής και του πολιτισμού μας (Η/Υ, παιδεία, θρησκεία κ.α.), χρησιμοποιείται πολύ στον γραπτό αλλά και στον προφορικό μας λόγο. Έτσι λ.χ. μιλάμε στη θρησκεία για δια-θρησκειακές σχέσεις, στην εκπαίδευση / παιδεία για δια-θεματικότητα και δια-θεματική προσέγγιση των μαθημάτων, στην ηλεκτρονική τεχνολογία (Η/Υ) για δια-δίκτυο (ίντερνετ), στην επιικοινωνία μας για δια-προσωπικές σχέσεις, στον πολιτισμό για δια-πολιτισμικότητα κ.ο.κ. Η πρόθεση, λοιπόν, «διά» στην ουσία διασυνδέει κάποια αντικείμενα γνώσης, πολιτισμού κ.ά.
Αν για όλα αυτά και άλλα παίζει ένα ουσιαστικό ρόλο η χρήση της πρόθεσης «διά», γιατί να μη χρησιμοποιηθεί και στον δημοτικό χώρο (στην τοπική αυτοδιοίκηση), όπου, όσο ποτέ άλλοτε, έχουμε ανάγκη από την ύπαρξη ενός δια-δημοτικού πολιτισμού; Τι εννοούμε, θα το πούμε μέσα σε γενικές γραμμές.
Πριν από ένα μήνα εγκαταστάθηκαν οι νέες Δημοτικές Αρχές, δηλαδή τα όργανα της τοπικής αυτοδιοίκησης. Σε κάθε Δήμο έχουμε μεν το Δημοτικό Συμβούλιο, έχουμε όμως και το υπαλληλικό/εργατικό προσωπικό, που χωρίς αυτό δεν μπορεί να λειτουργήσει καμιά υπηρεσία του Δήμου. Ο εγκέφαλος βέβαια είναι ο Δήμαρχος και οι σύμβουλοί του, που μέσα από τις συμφωνίες ή διαφωνίες τους θα αποφασίζουν για την πραγματοποίηση κάποιου έργου· οι αντιθέσεις δημιουργούν την σύνθεση. Σ’ αυτό θα συντελέσουν και οι εργαζόμενοι στη δημόσια διοίκηση.
Όλοι μαζί, Δημοτικό συμβούλιο και συνεργάτες / υπάλληλοι, επικοινωνούν με τον λαό με τον καλό τον λόγο αλλά και με το έργο που του προσφέρουν και του βελτιώνουν τη ζωή. Ό,τι κι αν γίνεται ή παράγεται μέσα από τον Δήμο, δεν πρέπει να είναι απλώς απόρροια επιβολής κάποιων νομικών διατάξεων, πολύ δε περισσότερο ιδιοτελών κινήτρων και συμφεροντολογικών βλέψεων. Ο ρόλος των εργαζομένων στη δημοτική/δημόσια διοίκηση δεν πρέπει να φαίνεται αλλ’ ούτε και να εννοείται στην ουσία ως κάτι το απρόσωπο και αυστηρά γραφειοκρατικό. Μια τέτοια στάση θέτει εκποδών την αγάπη και την ανθρωπιά, την δικαιική και ειρηνική επικοινωνιακή σχέση λαού και δημοτικών αρχόντων και υπαλλήλων. Τελικά διασπά τη συνοχή της κοινωνίας. Γι’ αυτό τα πάντα πρέπει να έχουν τη σφραγίδα της έμπρακτης αγάπης, της πρόθυμης βοήθειας, για τους πολίτες του Δήμου. Εξάλλου, δήμος ίσον λαός. Να ασκούν τον ρόλο τους οι του Δήμου και οι περί αυτόν με ευγένεια, ευχαρίστηση και καλοσύνη, με ευρύτητα και όχι αγκυλωτική ή κομματική στενότητα πνεύματος.
Το θέμα είναι περισσότερο ηθικοκοινωνικό και πρέπει να έχουν όχι απλά επαγγελματική συνείδηση αλλά να διέπονται από την ηθική του επαγγέλματος. Υπηρετώντας τον λαό, υπηρετούν πρόσωπα και όχι άτομα. Υπάρχει τεράστια διαφορά μεταξύ προσώπου και ατόμου, αν εμβαθύνει κανείς σ’ αυτή τη σχέση. Όπως πάλι και η ανθρώπινη κοινωνία δεν είναι μάζα αλλά κοινωνία προσώπων.
Να κοσμούνται οι δημοτικοί άρχοντες από αρετές (δικαιοσύνης κ.ά.) και να βιώνουν τις γνωστές διαχρονικές και πανανθρώπινες αξίες που πηγάζουν από την ορθόδοξη πίστη και τον ελληνικό πολιτισμό. Τότε θα είναι ολοκληρωμένες προσωπικότητες και θα εμπνέουν τον λαό αποσπώντας την εμπιστοσύνη του. Θα συνειδητοποιούν την προσκαιρότητα και παροδικότητα του αξιώματος, όπως την επισημαίνουν και οι αρχαίοι Έλληνες διά στόματος του Αθηναίου τραγικού ποιητή Αγάθωνα (445;-401;):
«Τόν ἄρχοντα  τριῶν δεῖ μεμνῆσθαι·
πρῶτον μέν ὃτι ἀνθρώπων ἄρχει,
δεύτερον ὃτι κατά νόμους ἄρχει,
τρίτον ὃτι οὐκ ἀεί ἄρχει»
(Στοβαῖος, Μστ’, 24).
Αλλά και η θυμοσοφία του λαού, επηρεασμένη και αυτή από την χριστιανική του πίστη, λέει για τα αξιώματα και τις περιούσιες: «Σήμερον εμού, αύριον ετέρου και ουδέποτε τινός».
Πρέπει, ακριβώς, με αυτά που είπαμε, να τους διακρίνει η τιμιότητα, η ειλικρίνεια κ.λπ. αλλά και να μην τους λείπει η ευθύτητα, η τολμηρότητα και η υπευθυνότητα στις αποφάσεις και στα έργα τους. Να εξηγηθούμε, όμως, για να μην παρεξηγηθούμε.
Μ’ αυτές τις ηθικοκοινωνικές και πολιτιστικές επισημάνσεις μας δεν συνιστούμε την περιθωριοποίηση του νόμου της πολιτείας. Τουναντίον, ακολουθείται από τις Αρχές απαρέγκλιτα ο δρόμος που υπαγορεύει ο αδήριτος νόμος. Εμείς θέλουμε να τονίσουμε ότι, παράλληλα με την τήρηση του νόμου ας μην παραβλέπουμε και την ανθρωπιστική παράμετρο και ας μην πάμε κόντρα στην καρδιά του ανθρώπου, που έχει τη δική της λογική, όπως έλεγε πολύ εύστοχα και ο διάσημος Γάλλος φυσικομαθηματικός Βλ. Πασκάλ.
Ισοζύγιο, λοιπόν, σημαίνει καταξίωση και επιτυχία, ευημερία του λαού και του τόπου που διοικεί ο κάθε Δήμαρχος και οι περί αυτόν. «Οἱ καιροί», σήμερα, «οὐ μενετοί» (Θουκυδ. 1,142).
Προσοχή, δημοτικοί μας άρχοντες, στις τοπικές κοινωνίες με όλα τα οικονομικά και ηθικοκοινωνικά προβλήματα. Τα προβλήματα τεχνικής, υδροηλεκτρικής, οδικής και συγκοινωνιακής υποδομής των χωριών μας, και προπαντός προβλήματα ανασφάλειας των ολίγων εναπομεινάντων κατοίκων των χωριών μας και καταρήμαξης (με κλοπές) πολιτιστικών αντικειμένων (εκκλησιαστικών εικόνων, λαϊκού πολιτισμού κ.ά.) από σπίτια, εκκλησίες και μοναστήρια. Να τους στηρίζετε τουλάχιστον ηθικά και να τους παρέχετε ασφάλεια διαμονής στον γεννήτορα τόπο τους, για να μη νιώθουν σαν πρόσφυγες σ’ αυτόν.
Στα χωριά ειδικότερα αλλά και στις ευρύτερες κοινωνίες γενικότερα, πρέπει να εγκύψετε για ν’ αφουγκραστείτε τα προβλήματά τους. Θα διαπιστώσετε ακόμη αντιπαλότητες στα χωριά, με συνέπεια τη χαλάρωση του κοινωνικού ιστού. Δεν λείπει βέβαια και το φαινόμενο της αντιπαλότητας μεταξύ Δήμων/Δημάρχων, ενώ θα έπρεπε να διέπονται από συνεργατικό πνεύμα, που σημαίνει ότι έχουμε ανάγκη από ένα δια – δημοτικό πολιτισμό, από μια σωστή δια-πολιτισμική επικοινωνία. Οι άνθρωποι παντού, όπου κι αν επιβιώνουν, έχουν τις ίδιες ανάγκες και τις ίδιες απαιτήσεις. Αν και προς αυτήν την κατεύθυνση στρέψετε το ενδιαφέρον και τη φροντίδα, τότε θα είναι μεγάλη και επωφελής η προσφορά σας.
Και ένα τελευταίο και ουσιαστικό και από ηθικοκοινωνικής και από πολιτιστικής απόψεως. Μην ξεχνάτε την συνεργασία όχι μόνο με την Περιφέρεια αλλά και με την τοπική Εκκλησία και τους εκπροσώπους της. Αυτή θα είναι πολλαπλά ωφέλιμη. Ας αφήσουν κάποιοι τις προκαταλήψεις και τις επιφυλάξεις. Η Εκκλησία είναι θεσμός θεϊκός και κοινωνικός και προσφέρει πολλά στον άνθρωπο / πολίτη και της Εκκλησίας και του Δήμου.
Όλες οι πιο πάνω σκέψεις είναι αγαθοί προβληματισμοί ενός απλού πολίτη, που πονάει τον τόπο του και την κοινωνία, και δεν αποτελούν «μαθήματα» δημοκρατίας και πολιτισμού προς τους Δημοτικούς άρχοντες. Προς Θεού! Η αποδοχή ή η απόρριψη αυτών των απλοϊκών σκέψεων και προβληματισμών είναι θέμα και δικαίωμα επιλογής του καθενός μας. Εμείς πάντως ευχόμαστε καλή επιτυχία στο έργο σας…