ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΗΓΕΤΕΣ

➤  Γράφει ο  ΣΠΥΡΟΣ  ΕΡΓΟΛΑΒΟΣ, φιλόλογος-συγγραφέας

 Η εποχή μας, με όσα συνέβησαν τα τελευταία χρόνια, και με όσα εξακολουθούν, με τον ίδιο και ίσως πιο έντονο ρυθμό και σήμερα, να συμβαίνουν μοιάζει με εποχές παλιότερες που ήταν και αυτές βυθισμένες στη σήψη και στην παρακμή. Εποχές που σημάδεψαν αρνητικά την πορεία του Έθνους μας, με συνέπειες που γίνονται αντιληπτές μέχρι σήμερα.
Δε νομίζω πως υπάρχει σήμερα, σε τούτο τον τόπο, άνθρωπος που διαθέτει τον κοινό νου και δεν είναι αποξενωμένος απ’ την πραγματικότητα, που να μην έχει συνειδητοποιήσει ήδη ότι η βαθιά και πολύπλευρη κρίση που περνάμε έχει φέρει τον τόπο και το λαό σε ένα τραγικό αδιέξοδο από το οποίο είναι πολύ δύσκολο – αν όχι αδύνατο – να απαλλαγούμε.
Και εύλογα έρχεται σε όλους μας το αδυσώπητο ερώτημα: Ποιοι είναι υπεύθυνοι γι’ αυτό το κατάντημα της πατρίδας μας; Δύσκολη, οπωσδήποτε, η απάντηση. Πάντως, αν ζούσε σήμερα ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, πιστεύω πως δε θα δυσκολευόταν να ξαναγράψει, αυτά που έγραψε στο διήγημά του "Αποκριάτικη Νυχτιά", πριν από ένα και πλέον αιώνα:
"Και τι πταίει η γλαύξ – γράφει – η θρηνούσα επί ερειπίων; Πταίουν οι πλάσαντες τα ερείπια. Και τα ερείπια τα έπλασαν οι ανίκανοι κυβερνήται της Ελλάδος".
Και συνεχίζει παρακάτω με την ίδια αιχμηρή γλώσσα:
"Αυτοί οι πολιτικοί εκατάστρεψαν το Έθνος, ανάθεμά τους".
Τι απομένει, λοιπόν, για τούτο το δύσμοιρο τόπο; Μια νέα "σεισάχθεια" μια "πνευματική επανάσταση", έλεγε παλιότερα, σε εποχή που δε διέφερε και πολύ από τη δική μας, ο Ι. Ν. Θεοδωρακόπουλος. Χρειαζόμαστε, μέσα στη μιζέρια, στην πολιτική και πνευματική φτώχεια που αντικρύζουμε γύρω μας, έλεγε τις προάλλες στην τηλεόραση ο γνωστός ακαδημαϊκός δάσκαλος και σοφός άνθρωπος Κων/νος Δεσποτόπουλος, αξιόλογους πολιτικούς ηγέτες, όπως ακριβώς τους οραματίστηκε στην αρχαιότητα ο Πλάτων, για να μπορέσουμε Λαός και ηγέτες μαζί, να συμπορευτούμε και να βγάλουμε τη χώρα από το τραγικό αδιέξοδο. Αυτό ακριβώς το τελευταίο έχει, ιδιαίτερα σήμερα, τη σημασία του. Και τούτο γιατί σε μια πολυκατοικία – δηλαδή στον ευρύτερο κοινωνικό χώρο – σαράβαλο, δεν μπορείς να έχεις, εύκολα, ρετιρέ – δηλαδή ηγέτες – πολυτελείας.
Ποια όμως είναι τα απαραίτητα προσόντα, όπως τα απαριθμεί ο Πλάτων μέσα στο έργο του, με τα οποία πρέπει να είναι οπλισμένος ένας πολιτικός ηγέτης σήμερα, ώστε να μπορέσει – πάντα με τη συμπόρευση του Λαού – να βγάλει τον τόπο από το τραγικό αδιέξοδο στο οποίο βρίσκεται;
Μας τα έδωσε, επιγραμματικά και βαθυστόχαστα, ο Κων/νος Δεσποτόπουλος, με την τηλεοπτική του συνέντευξη:
"Να είναι, είπε, προικισμένος με εξαίρετη παιδεία και πρακτική εμπειρία, να ενεργεί με γνώμονα τη σωφροσύνη και να αγαπάει την αλήθεια, να είναι προσηλωμένος στην ιδέα της δικαιοσύνης και να αντιμετωπίζει με ανδρεία τις ποικίλες αντιξοότητες, να ασκεί την πολιτική εξουσία με γνώμονα το συμφέρον της χώρας του, και όχι προς ικανοποίηση της προσωπικής του φιλοδοξίας, γιατί έτσι μονάχα μπορεί να απαλλαγεί από το σαράκι της "ύβρεως", της γνωστής σε όλους μας αλαζονείας της εξουσίας".
Στο άκουσμα όλων αυτών των απαραίτητων οπωσδήποτε για έναν αξιόλογο πολιτικό ηγέτη, προσόντων, σε εποχές κατ’ εξοχήν κρίσιμες, όπως άλλωστε είναι και η εποχή μας, ήταν επόμενο, άμεσα μάλιστα, να υποβληθεί το ερώτημα:
Και ποιος ηγέτης – για να φύγουμε από την εποχή του Πλάτωνα, και να έρθουμε στη νεότερη εποχή που σημάδεψε την πολιτική ιστορία του Νεοελληνικού μας Κράτους – διέθετε όλα αυτά τα προσόντα;
Άμεση και αρκούντως διαφωτιστική ήρθε η απάντηση από το σοφό δάσκαλο και σαφή γνώστη των πολιτικών μας πραγμάτων: Ο Ιωάννης Καποδίστριας είχε όλα σχεδόν τα προσόντα σε βαθμό μάλιστα ικανοποιητικό· προικισμένοι επίσης με τα περισσότερα των, κατά Πλάτωνα, προσόντων, πολιτικοί ηγέτες ήταν ο Χαρίλαος Τρικούπης και ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Και σ’ αυτούς τους τρεις πολιτικούς ηγέτες σταμάτησε – πιστεύω όχι τυχαία – η αναφορά.
Και το άλλο ερώτημα που ασφαλώς διατυπώνεται από τον καθένα μας: Ποια ήταν η συμπεριφορά που δείξαμε οι Νεοέλληνες απέναντι και στους τρεις αυτούς πολιτικούς ηγέτες; Τον Ιωάννη Καποδίστρια τον δολοφονήσαμε· στο πρόσωπό του οι δολοφόνοι πυροβόλησαν την Ευρωπαϊκή προοπτική της ερειπωμένης πατρίδας μας την οποία καταδίκασαν να μείνει, για καιρό στην άθλια μοίρα των κοτζαμπάσηδων, των κομματαρχών, του τοπικιστικού πνεύματος και των ανομολόγητων συμφερόντων. Το Χαρίλαο Τρικούπη δεν τον εκλέξαμε ούτε βουλευτή και "αντ’ αυτού" εκλέξαμε "τον Γουλιμήν".  
Εναντίον του Ελευθ. Βενιζέλου έγιναν δυο δολοφονικές απόπειρες, και, όταν με την πρωταγωνιστική παρουσία του στη διεθνή πολιτική σκηνή, πέτυχε το θρίαμβο των Σεβρών, με τον οποίο δημιουργήθηκε η Ελλάδα των δύο Ηπείρων και των πέντε θαλασσών, τον καταδικάσαμε με την ψήφο μας, καταδικάζοντας ταυτόχρονα και την ίδια την πατρίδα μας.
Και το επόμενο, εξίσου αδυσώπητο ερώτημα. Και έκτοτε; Αυτό ακριβώς που είναι γνωστό από τη νεότερη και τη σύγχρονη πολιτική ιστορία μας, και αυτό που, κατά τρόπο τραγικό, βιώνουμε σήμερα. Αυτό το σήμερα είναι που μας τρομάζει. Και δεν είναι μονάχα η κρίση – αυτή που βιώνουμε στις μέρες μας – η οποία προκαλεί στους "νουν έχοντας" το σχετικό τρόμο. Είναι βασικά οι αδύναμοι θεσμοί και η έλλειψη πολιτικών ηγετών με τα προσόντα που τους απέδωσε ο Πλάτων και μας τα θύμισε, πρόσφατα, ο Κων/νος Δεσποτόπουλος.