Προστασία περιβάλλοντος από τα αστικά απόβλητα…

 ➤  Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΑΚΡΗ*

 Κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί την ύπαρξη των απορροφητικών βόθρων στο Λεκανοπέδιο Ιωαννίνων και την επιβάρυνση από τα αστικά απόβλητα που δέχονται ο υπόγειος υδροφόρος ορίζοντας και οι επιφανειακοί φυσικοί μας αποδέκτες, η Λίμνη Παμβώτιδα, η τάφρος Λαψίστας και οι Καταβόθρες.
Βέβαια, η λειτουργία του βιολογικού καθαρισμού στην πόλη μας από το 1985, σε συνδυασμό με την επέκταση του αποχετευτικού δικτύου έχει μειώσει σε ένα βαθμό την επιβάρυνση αυτή. Ιδιαίτερη όμως μέριμνα πρέπει να δοθεί για την αποχέτευση των όμορων οικισμών των Ιωαννίνων εντός του Λεκανοπεδίου που είναι αδύνατον να συνδεθούν στο αποχετευτικό τους δίκτυο, καθώς και των υπολοίπων οικισμών του Νομού όπου δεν υπάρχουν δίκτυα αποχέτευσης και μονάδες επεξεργασίας λυμάτων.
Πράγματι συναντάμε πάρα πολλές περιοχές χωρίς δίκτυο αποχέτευσης και οι κάτοικοι αναγκάζονται να καταφεύγουν σε δαπανηρές αλλά και επιβλαβείς λύσεις για το περιβάλλον.
Η πλέον διαδεδομένη (παράνομη) λύση που εφαρμόζεται είναι η αποθήκευση των λυμάτων στον λεγόμενο απορροφητικό βόθρο. Αποτέλεσμα αυτού του γεγονότος είναι τα υγρά απόβλητα να διαποτίζουν το έδαφος και σταδιακά να ρυπαίνουν τα επιφανειακά και υπόγεια νερά της περιοχής. Με τον τρόπο αυτό τα λύματα οδηγούνται χωρίς καμία επεξεργασία στο περιβάλλον μεταφέροντας όλες τις επιβαρυντικές για την υγεία μας ουσίες στους φυσικούς υγρούς αποδέκτες.
Με την πανάρχαια σε ισχύ ακόμη Υπουργική Απόφαση Αριθ. Ειβ 221/65 (Περί διαθέσεως λυμάτων και βιομηχανικών αποβλήτων) ορίζεται (ευτυχώς) ότι η διάθεση των λυμάτων των κατοικιών, ιδρυμάτων, εργοστασίων ή άλλων εγκαταστάσεων μιας περιοχής, πρέπει να γίνεται υποχρεωτικά σε αποχετευτικό δίκτυο ή αν δεν υπάρχει δίκτυο, σε σύστημα σηπτικής δεξαμενής και απορροφητικού βόθρου ή δεξαμενής καθιζήσεως Imhoff ή τέλος σε στεγανή δεξαμενή αποθήκευσης.
Η στεγανή δεξαμενή (στεγανός βόθρος) είναι μια λύση, όμως όποτε γεμίσει, πρέπει ένα ειδικό βυτιοφόρο όχημα να απορροφήσει τα λύματα και να τα μεταφέρει σε κατάλληλους χώρους προς επεξεργασία. Θεωρητικά είναι η καλύτερη λύση για το περιβάλλον γιατί αποτελεί την απόλυτα υγιεινή διαδικασία, με πολλά όμως μειονεκτήματα, πρακτικά και οικονομικά, διότι ανά τακτά χρονικά διαστήματα απαιτείται εκκένωση του βόθρου.
Η λύση του συστήματος σηπτικής δεξαμενής και απορροφητικού  βόθρου είναι μία λύση, όπου πριν από τον απορροφητικό βόθρο πρέπει να προηγείται μία κατάλληλα διαμορφωμένη στεγανή δεξαμενή (σηπτική), ένας χώρος δηλαδή όπου τα λύματα θα εισέρχονται, θα ρέουν κατάλληλα και θα βρίσκονται σε κατάσταση αναερόβιας διαδικασίας με επιθυμητό αποτέλεσμα τη μείωση των ρυπαντικών φορτίων τους σε ποσοστό έως 50%  καταλήγοντας μετά στον απορροφητικό βόθρο.
Ως βασικό πλεονέκτημα της λύσης της σηπτικής δεξαμενής είναι ότι απαιτείται μερική εκκένωση μόνο των 2/3 της συγκρατημένης λάσπης σε αραιά χρονικά διαστήματα, σε αντίθεση με τη χρήση μόνο του απορροφητικού βόθρου, όπου σε δεδομένη στιγμή το παρακείμενο υπέδαφος αυτού θα κορεστεί και θα μειωθεί η απορροφητικότητα του, ο βόθρος θα γεμίσει από την σταδιακά συσσωρευμένη λάσπη, άρα θα απαιτείται πολύ συχνότερο άδειασμα, ίσως και αντικατάσταση αυτού με άλλον καινούργιο βόθρο και με υπαρκτά έντονα πάντα τα περιβαλλοντικά προβλήματα. Οι βόθροι που αναφέραμε και χρησιμοποιούμε παρουσιάζουν σημαντικά προβλήματα.
Τη λύση σε όλα αυτά τα προβλήματα μπορούν να προσφέρουν οι μικρές αυτόνομες μονάδες βιολογικού καθαρισμού. Είναι ολοκληρωμένα συστήματα (compact) που σε κατάλληλες μικρές δεξαμενές διενεργείται όλη τη διαδικασία επεξεργασίας των αστικών αποβλήτων.
Στις μικρές μονάδες βιολογικού καθαρισμού συγκεντρώνονται τα λύματα των μεμονωμένων  κατοικιών και γενικότερα των ανθρωπογενών δραστηριοτήτων, όπου διενεργείται η διαδικασία αναερόβιας και αερόβιας διαδικασίας και μείωσης των αστικών ρυπαντικών φορτίων σε πολύ χαμηλά ποσοστά αποδεκτά για το περιβάλλον.
Οι μικρές μονάδες βιολογικού καθαρισμού έχουν σημαντικά πλεονεκτήματα, έχουν  μηδαμινό κόστος λειτουργίας, έχουν χαμηλό κόστος προμήθειας, δεν απαιτούν συχνό άδειασμα από βυτιοφόρο και προσφέρουν την ποσότητα του νερού απαλλαγμένο από τις επιβλαβείς ουσίες ώστε να μπορούμε να αρδεύουμε τον κήπο μας, τα δένδρα μας και γενικά να εμπλουτίζεται ο υπόγειος υδροφόρος ορίζοντας.
Με δεδομένο ότι ο κάθε πολίτης πρέπει να αναλάβει την ευθύνη του ανεξαρτήτως  την πεπαλαιωμένη νομοθεσία επί του θέματος, για τις μεμονωμένες κατοικίες και τις άλλες αστικές δραστηριότητες, πρέπει να υιοθετήσει τέτοιες πρωτοβουλίες που να περιφρουρούν το περιβάλλον μέσα στο οποίο ζει. Όφελος προκύπτει όχι μόνο για το περιβάλλον, αλλά και για την τσέπη μας. Επομένως, είναι μία επιλογή που πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη μας όταν το αποχετευτικό δίκτυο δεν επεκτείνεται μέχρι και την πόρτα μας.
Ο καθαρισμός των αστικών υγρών αποβλήτων μηδενίζει τον κίνδυνο από ασθένειες και βοηθάει στη διατήρηση της ποιότητας του περιβάλλοντος.
Σχετική παραπομπή:
Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής - Ειδική Γραμματεία Υδάτων (Κείμενο Κατευθυντήριων Γραμμών για τη διαχείριση Λυμάτων Μικρών Οικισμών)
http://www.ypeka.gr/LinkClick.aspx?fileticket=0yUWZWCWi3s%3d&tabid=251&language=el-GR και www.prosperhellas.gr.

* Ο Δημήτρης Μακρής είναι Πολιτικός Μηχανικός Τ.Ε. Συγκοινωνιακών – Υδραυλικών Έργων Υποδομής.