Δημόσια και Ιδιωτικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα...

ΓΝΩΜΟδοτήσεις...

Γράφει ο XPHΣTOΣ B. MAΣΣAΛAΣ* πρώην Πρύτανης Πανεπ. Ιωαννίνων

*  Η προσφορά της δημόσιας εκπαίδευσης, σε παγκόσμιο επίπεδο, στο άνοιγμα των οριζόντων και την αξιοποίηση των δυνατοτήτων του ανθρώπου, ήταν και συνεχίζει να παραμένει ανεκτίμητη.
Η εποχή μας είναι εποχή έντασης της γνώσης και κατά συνέπεια τα κράτη που θα επιβιώσουν πρέπει να είναι εκπαιδευμένα και οι πολίτες τους να αξιοποιούν με έξυπνο τρόπο τη γνώση. Το ερώτημα που εγείρεται είναι: ανταποκρίνεται με πληρότητα η δημόσια εκπαίδευση στο νέο ανταγωνιστικό περιβάλλον;
Όπως είναι γνωστό, το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι οι δημόσιοι πάροχοι εκπαίδευσης υποφέρουν από τα ίδια προβλήματα που μαστίζουν τους μονοπωλιακούς παρόχους οποιουδήποτε πράγματος: χαμηλή ποιότητα λόγω έλλειψης ανταγωνισμού και αύξηση της αδράνειας από τη συσσώρευση και κεφαλαιοποίηση των «κεκτημένων».
Η αριστερά και κάποιοι συντηρητικοί απορρίπτουν τα ιδιωτικά σχολεία γιατί θεωρούν ότι αυτά γεννούν την ανισότητα. Δεν αναγνωρίζουν το ρόλο που αυτά διαδραματίζουν στη βελτίωση των εκπαιδευτικών προτύπων σε όλο τον κόσμο.
Η πρόθεσή μου είναι να επιχειρηματολογήσω τόσο για τα ιδιωτικά όσο και τα δημόσια σχολεία. Άλλωστε η βιοποικιλότητα είναι προτιμότερη από το μονοπώλιο (N.Ferguson: Ο μεγάλος εκφυλισμός, 2013). Ένα μείγμα δημόσιων και ιδιωτικών σχολείων (και γενικά εκπαιδευτικών ιδρυμάτων) με ουσιαστικό και υγιή ανταγωνισμό, ευνοεί τη δημιουργία περιβάλλοντος αριστείας.
Στην πατρίδα μας η δημόσια εκπαίδευση έχει ιστορία και ανεκτίμητη προσφορά. Στις μέρες μας όμως η λυκειακή εκπαίδευση έχει πάψει να ανταποκρίνεται στο ρόλο της και η ανώτατη εκπαίδευση περνάει με ευκολία από το ένα στο άλλο επίπεδο υποβάθμισης. Αντίθετα, η ιδιωτική μέση και στοιχειώδης εκπαίδευση έχει θετική πορεία και δεν έχει τίποτε να ζηλέψει από αντίστοιχες «έμπειρων» κοινωνιών.
Σε όλο τον κόσμο οι έξυπνες χώρες ενισχύουν τον ανταγωνισμό του ιδιωτικού με το δημόσιο τομέα και στην εκπαίδευση με σκοπό να τονώσουν τις δυνατότητες και δεξιότητες του ανθρώπινου δυναμικού τους.
Το παράδειγμα της Αμερικής είναι χαρακτηριστικό: τα πανεπιστήμια που λειτουργούν σε περιβάλλον ανταγωνισμού μεγαλουργούν, ενώ τα λύκεια που λειτουργούν σε ένα μονοπωλιακό σύστημα βρίσκονται, στο πλαίσιο του PISA, σε πολύ κακή κατάσταση. Ο Ferguson τονίζει με έμφαση: θα ήταν άραγε Harvard το Harvard  αν κάποια στιγμή είχε εθνικοποιηθεί, είτε από την πολιτεία της Μασαχουσέτης είτε από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση;
Οι πολέμιοι της ιδιωτικής εκπαίδευσης πρέπει να κατανοήσουν ότι: η μέτριας ποιότητας δημόσια εκπαίδευση είναι το κίνητρο για την εμφάνιση ιδιωτικής εκπαίδευσης ποιότητας, πρότυπο αναφοράς για αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα.
Μια λογική πρόταση είναι η συνύπαρξη των δύο τομέων της εκπαίδευσης, υπό το βλέμμα ενός αυστηρού συστήματος αξιολόγησης της πορείας τους. Τον 20ο αιώνα η επανάσταση στην  εκπαίδευση συμπορεύτηκε με τη δημοκρατία και την απαίτηση των λαών για την έλευση της εποχής των φώτων. Τον 21ο αιώνα η επανάσταση στην εκπαίδευση θα προέλθει από την αριστεία στην οποία η ιδιωτική εκπαίδευση έχει ρόλο.
Μπορούμε το ρόλο αυτό να τον παραγνωρίσουμε; Μπορούμε να τον αρνηθούμε;

✴✴✴
* Ο Καθηγητής κ. Χρήστος Β. Μασσαλάς είναι πρώην Πρύτανης
του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. E-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.