Οι συστάσεις του Γ. Καλούδη επίκαιρες και στην εποχή μας!

➤  Γράφει ο  ΣΠΥΡΟΣ  ΕΡΓΟΛΑΒΟΣ, Φιλόλογος-Συγγραφέας

  Στις 17 Ιουνίου 1910, πριν 104 χρόνια, έφτασε στα Γιάννινα ο νέος Μητροπολίτης Γερβάσιος. Τις λεπτομέρειες της λαμπρής υποδοχής, μας τις δίνει η εφημερίδα "ΗΠΕΙΡΟΣ" (27.6.1910). Από τον τόπο της άφιξης μέχρι τη Μητρόπολη τον συνόδευε πλήθος κόσμου φωνάζοντας "άξιος". Μετά τη δοξολογία για την ενθρόνιση και την ανάγνωση του Πατριαρχικού Γράμματος του διορισμού του ως Μητροπολίτη Ιωαννίνων, ο Γεώργιος Καλούδης, Γυμνασιάρχης τότε της Ζωσιμαίας Σχολής, με μια σύντομη, αλλά μεστή από περιεχόμενο προσφώνηση προς το νέο Μητροπολίτη, εξέθεσε την κατάσταση που επικρατεί στην πόλη και του τόνισε το χρέος του να σταθεί αντάξιος του υψηλού λειτουργήματός του.
Η προσφώνηση του Γεώργιου Καλούδη είναι η ακόλουθη:
"Σεβασμιώτατε,
"Ουδέποτε ίσως ουδεμία επαρχία μετά πλείονος ανυπομονησίας ανέμενε την άφιξιν νέου Αυτής Μητροπολίτου ή νυν η ημετέρα· μετά τοσαύτης λοιπόν μείζονος χαράς και αγαλλιάσεως χαιρετίζομεν σήμερον την εν τω μέσω του ποιμνίου παρουσίαν Σου και δικαίως. Διότι και τα καθόλου πράγματα και η ιδιαιτέρα της επαρχίας κατάστασις απαιτούσι την στιβαράν χείρα δεινού οιακοστρόφου.
Σεβασμιώτατε, Δεν ελλείπουσι παρ’ ημίν άνδρες τα δέοντα και γνώναι και ειπείν δυνάμενοι, ο δε λαός καθόλου είναι ικανώς οξύς και αντιλαμβάνεται και κρίνει ορθώς και τα πρόσωπα και τα πράγματα. Αλλά νυν λείπει ο ανήρ ο έχων την θέλησιν και δύναμιν να συγκεντρώση περι εαυτόν τα χρηστά στοιχεία, αφού ανεύρη ταύτα, ο ανήρ, όστις βαθείαν έχων συναίσθησιν των εαυτού καθηκόντων φράττει τα ώτα ουδ’ ευήκοα παρέχει ταύτα εις τα κηλήματα (=θέλγητρα) των σειρήνων, ο ανήρ εκείνος όστις καταφρονών των χαμερπών και ιδιοτελών επιτηδείων ανέχεται την πικράν και φιλαπεχθήμονα φωνήν της αληθείας και ειλικρινείας.
Συ, λοιπόν, Σεβασμιώτατε, φάνηθι ο τοιούτος, καυτηρίασον δε αμειλίκτως παν έλκος και κατάφερε βαρύν τον πέλεκυν της δικαιοσύνης επί τους τυχόν εν τοις κοινοτικοίς η ευαγέσι καθιδρύμασιν ακολασταίνοντας. Οι τοιούτοι ευτυχώς παρ’ ημίν δεν είναι ούτε πολλοί ούτε ισχυροί, μη λοιπόν πτοηθής κοάσματα (=φωνές όμοιες των βατράχων) βατράχων αβλαβή, αλλά πεπεισμένος ότι το πλείστον του Λαού Σου ακολουθεί, προχώρει ευθαρσώς. Και άλλα δε ζητήματα φλέγοντα θα απαιτήσωσι την ήδη λίαν καλώς και ενταύθα γνωστήν γενομένην δραστηριότητά Σου και την ισχύν της θελήσεώς Σου. Ας αναφέρω μόνον την διοίκησιν των μονών και την κατάστασιν του κλήρου. Ώστε το έργον Σου είναι βαρύ, ομολογώ· αλλά δεν είναι και σμικρόν να αντιγραφή το σεπτόν Σου όνομα εις την χορείαν των μεγαλωνύμων της Ηπείρου ευεργετών.
Σεβασμιώτατε· και οι καιροί είναι χαλεποί, περί ων ουδεμία ανάγκη προς άμεινον εμού γιγνώσκοντα να μακρηγορήσω. Αλλά και ο Σωτήρ περιεβλήθη στέφανον εξ ακανθών, ο Σταυρός Εκείνου υπήρξεν η σωτηρία της ανθρωπότητος. Βεβαίως νυν δεν απαιτούνται τοιαύται θυσίαι, όπως δε πάντες, πολλάκις εν τη εκπληρώσει των καθηκόντων Σου και θα ταραχθής και θα αγρυπνήσης και θα αδημονήσης. Αλλ’ εγκαρτέρησον. Το ποίμνιον θα ακούη την φωνήν Σου και θα περιστοιχίζη τον αγαθόν αυτού ποιμένα. Συ μόνον απόφευγε τας ψευδείς επιδείξεις εργασίας ανυπάρκτου τας τοιούτον βλαπτούσας, εργάζου δε ησυχή και αθορύβως, όχι το "ιδείν" αλλά το "είναι" έστω το έμβλημά Σου.
Αλλά και τόλμα συνετώς εν τη υπερασπίσει των δικαίων της Εκκλησίας και του Έθνους. Εν τω συνταγματικώ ημών κράτει θριαμβεύει επί τέλους το δίκαιον και θα εννοηθή το αληθές συμφέρον. Επί τούτοις, Σεβασμιώτατε, σύμπασα η επαρχία Σου προσφωνούσα Σε ευσεβάστως και ενθέρμως δι’ εμού αποδέχεται τας πατρικάς ευχάς και ευλογίας Σου".
Αυτά είπε, στη σύντομη προσφώνησή του, το 1910 – εποχή που είχαμε ακόμα τουρκοκρατία – ο Γυμνασιάρχης Γεώργιος Καλούδης προς το νέο Μητροπολίτη Ιωαννίνων Γερβάσιο. Λίγα λόγια, όμως, λόγια βγαλμένα μέσα απ’ την ψυχή της μεγάλης εκείνης πνευματικής προσωπικότητας της πόλης μας, με τα οποία:
α) Επισημαίνει στο νέο Μητροπολίτη την τραγική κατάσταση στην οποία βρίσκονται "τα κοινοτικά" της πόλης. Υπήρχε τότε η Ορθόδοξη η Ελληνική Κοινότητα Ιωαννίνων στην οποία προήδρευε, με βάση τα προνόμια που είχε παραχωρήσει στην Εκκλησία ο σουλτάνος, ο Μητροπολίτης. Υπήρχαν παράλληλα δυο φατρίες, η Κόσσα και η Βλιώρα, που εναλλάξ διαχειρίζονταν μέσα από την Εφοροεπιτροπεία – το Διοικητικό Όργανο της Κοινότητας – τα "ευαγή ιδρύματα", δηλαδή τα Κληροδοτήματα των Εθνικών μας Ευεργετών. Εξίσου τραγική με τα "Κοινοτικά" και η κατάσταση αυτών των Ιδρυμάτων, όπως αυτή προκύπτει από αξιόπιστες πηγές.
Δυστυχώς όμως· πέρασαν, από τότε, 104 ολόκληρα χρόνια και η κατάσταση αυτή, αν κρίνουμε από τις δυο συνεντεύξεις που έδωσε σε τοπικό τηλεοπτικό κανάλι ο Αρχιεπίσκοπος, είναι ακόμα πιο τραγική. Τα Ιδρύματα αυτά, είπε ο Αρχιεπίσκοπος, βρίσκονται "υπό κατάρρευση" και δεν μπορούν να λειτουργήσουν. Απέφυγε όμως να πει τους πραγματικούς λόγους στους οποίους οφείλεται αυτή η "κατάρρευση". Και να λάβετε υπόψη ότι αυτά δημιουργήθηκαν με τους μόχθους και τις θυσίες μιας ολόκληρης ζωής των Ευεργετών μας. Εδώ βρισκόμαστε μπροστά σε ένα "έγκλημα καθοσιώσεως", σε μια "ιεροσυλία", που δεν μπορεί να σας αφήσει ασυγκίνητο.
β) Συνιστά στο Μητροπολίτη Γερβάσιο "να καταφρονήσει τους χαμερπείς και ιδιοτελείς οι οποίοι ακολασταίνουν στα κοινοτικά και στα ευαγή ιδρύματα, να αποφεύγει τις ψεύτικες επιδείξεις και να έχει ως έμβλημα το είναι και όχι το ιδείν". Νομίζουμε πως αυτές οι συστάσεις είναι επίκαιρες στη σημερινή εποχή· και τούτο γιατί η τραγική κατάσταση στην οποία βρίσκεται η Μητρόπολη και τα Ιδρύματά της, έχει οπωσδήποτε και τα αίτιά της. Και αυτά τα αίτια οφείλετε να τα αναζητήσετε. Προπαντός δε να λάβετε υπόψη τη σύσταση του λαμπρού εκείνου Γυμνασιάρχη προς το Μητροπολίτη "να έχη την θέλησιν και την δύναμιν να συγκεντρώση περί εαυτόν τα χρηστά στοιχεία, να προχωρήση ευθαρσώς και να είναι πεπεισμένος ότι το πλείστον του Λαού Σου ακολουθεί".
Και πάνω απ’ όλα τον προτρέπει "να τολμήση συνετώς" γιατί, όπως του επισημαίνει, "εν τω συνταγματικώ ημών κράτει θριαμβεύει επί τέλους το δίκαιον". Αυτό το τελευταίο είναι το πιο άξιο προσοχής. Γιατί, σε ό,τι αφορά τα Κληροδοτήματα που διαχειρίζεται χωρίς να δικαιούται ο Μητροπολίτης Ιωαννίνων, δεν ισχύουν – δυστυχώς, όπως θα έπρεπε – το Σύνταγμα και οι νόμοι που συμφωνούν με αυτό, δε γίνονται σεβαστές οι ιερές βουλήσεις των Ευεργετών μας, που είναι μάλιστα και συνταγματικά κατοχυρωμένες, αλλά ισχύουν τα φιρμάνια του σουλτάνου και τα αντισυνταγματικά διατάγματα των τριών φασιστικών καθεστώτων. Και το σπουδαιότερο απ’ όλα: Δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα σ’ αυτά τα Ιδρύματα κανένας ουσιαστικός έλεγχος από τα αρμόδια Ελεγκτικά Όργανα της Πολιτείας, όπως οι Ευεργέτες ορίζουν με τις διαθήκες τους, και όπως το Σύνταγμα και οι νόμοι που συμφωνούν με αυτό υπαγορεύουν. Εδώ βασικά βρίσκεται η αιτία του κακού.