Η Ελληνική γλώσσα στα Πανεπιστήμια της Κίνας...

➤  Γράφει ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΔΕΜΟΣ

  Ελλάδα και Κίνα έχουν κάτι κοινό. Οι γλώσσες Ελληνική και Κινέζικη έχουν ιστορία συνεχούς παρουσίας τεσσάρων χιλιάδων ετών. Είναι οι μοναδικές γλώσσες που δεν μεταβλήθηκαν επί τέσσερις χιλιετίες. Η Κίνα ανέδειξε μεγάλο φιλόσοφο και διδάσκαλο τον Κομφούκιο, η Ελλάδα τον Σωκράτη.
Ο οργανισμός για την Διεθνοποίηση της Ελληνικής Γλώσσας (ΟΔΕΓ) μας πληροφορεί ότι σε πάνω από δέκα Πανεπιστήμια της Κίνας διδάσκεται η Ελληνική γλώσσα στις δύο μορφές της (Αρχαία και Νέα). Σε ορισμένα Πανεπιστήμια της Κίνας διδάσκονται αρχαία ελληνικά από Κινέζους καθηγητές, οι οποίοι έχουν σπουδάσει Κλασικές Σπουδές, δηλαδή παρακολούθησαν Αρχαία Ελληνικά και Λατινικά ή φιλοσοφία στη Δυτική Ευρώπη. Οι περισσότεροι από αυτούς χρησιμοποιούν για την διδασκαλία εγχειρίδια εκδόσεως του Πανεπιστημίου του Καίμπριτζ, που είναι πολύ δύσκολο για αρχαρίους.
Είναι αξιοπρόσεκτο και αξιοσημείωτο να αναφερθεί ότι πλήρεις σπουδές για τη Νέα Ελληνική πραγματοποιούνται στο Πανεπιστήμιο Διεθνών Σπουδών στη Σαγκάη. Κάθε τέσσερα χρόνια, το Τμήμα Ελληνικών σ’ αυτό το Πανεπιστήμιο δέχεται φοιτητές, οι οποίοι αποφοιτώντας είναι κάτοχοι πλήρως της Ελληνικής. Στα άλλα Πανεπιστήμια, η Ελληνική διδάσκεται ως μάθημα επιλογής για φοιτητές διαφόρων τμημάτων.
Για το θέμα αυτό είναι πολύ ενδιαφέροντα όσα δήλωσε σε αθηναϊκή εφημερίδα, πρίν λίγους μήνες, η Κινέζα καθηγήτρια Πανεπιστημίου Κχσιού Κάϊ η οποία έγινε πρέσβειρα της ελληνικής γλώσσας στη χώρα του Δράκου (Κίνα). Είναι καθηγήτρια Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο της πόλης Λουογιάνκ, πρέσβειρα του Ελληνισμού στην Κίνα, διερμηνέας ανώτερου βαθμού, μεταφράστρια ελληνικών βιβλίων.
Μιλάει άπταιστα ελληνικά και θυμάται πως το 2003 κάποιοι Έλληνες την «βάφτισαν» Νίκη, μεταφράζοντας στα ελληνικά το κινέζικο όνομά της Kάι: Επί 32 χρόνια είχε την θέση της προϊσταμένης και διερμηνέως στο τμήμα Ξένων Ασθενών του Ναυτικού Νοσοκομείου Σαγκάης. «Συνομιλούσαμε με τους ασθενείς και μετέφραζα στους γιατρούς την κατάστασή τους. Για τους ασθενείς ήταν σημαντικό να ακούν κάποιον στην γλώσσα τους. Με την δύναμή μου τους βοήθησαν. Σιγά – σιγά τους αγάπησα. Και όλοι με αγάπησαν πολύ. Μοιάζει ο χαρακτήρας τους με τον χαρακτήρα των Κινέζων. Έχει νοσταλγία, έχει συμπάθεια, έχει φιλοξενία». Το Ναυτικό Νοσοκομείο ήταν δεύτερο Πανεπιστήμιο. Εκεί έμαθα την ζωντανή γλώσσα.
Διηγείται την πρώτη της επαφή με τα ελληνικά, σαν να μιλάει για έναν άσβεστο έρωτα που ξεκίνησε, όταν αυτή ήταν «νούουμεμε», δηλαδή νεαρή κοπέλα: «όλα ξεκίνησαν πριν από σαράντα χρόνια. Σπούδαζα στο Πανεπιστήμιο Ξένων Γλωσσών στο Πεκίνο. Κάθε σπουδαστής είχε το δικαίωμα να επιλέξει την γλώσσα που ήθελε. Εγώ είχα ήδη μάθει ρωσικά».
Στη συνέχεια, το Πανεπιστήμιο της ζήτησε να μάθει ελληνικά, προκειμένου να καλύψει τις ανάγκες μιας ραδιοφωνικής εκπομπής, η οποία θα εξέπεμπε σε ξένες γλώσσες. «Όταν ξέρεις ρωσικά είναι πιο εύκολο να μάθεις ελληνικά. Τουλάχιστον αν είσαι Κινέζος, εξοικειώνεσαι με τα σύμφωνα». Μαθαίνω ελληνικά, την εποχή της πολιτιστικής επανάστασης στην Κίνα, πράγμα το οποίο εσήμαινε ότι διαβάζαμε και αναλύαμε μόνον τα έργα του Μάο Τσέ Τούνγκ, μεταφρασμένα στα ελληνικά. Ήταν αδύνατο να βρείς ελληνικό λεξικό, βιβλίο, περιοδικό ή εφημερίδα.
Η Κχσιού Καΐ δυσκολευόταν με τη Γραμματική και το λεξιλόγιο. Μια ημέρα, λέει, με ρώτησε ένας Έλληνας, «θα αργήσετε δεσποινίς;». Δεσποινίς; Τι είναι δεσποινίς; Δεν ήξερα. Εγώ ήξερα μόνον σύντροφος και συντρόφισσα. Μετά έμαθα. Με ρωτούσαν τι να μου φέρουν από την Ελλάδα. Ζητούσα μόνο βιβλία. Στην συνέχεια δοκιμάσθηκα στη μετάφραση. Ο κόσμος της Κίνας ξέρει τον Όμηρο, τον Αριστοτέλη, τον Πλάτωνα. Δεν ξέρει την σύγχρονη Ελλάδα. Σκέφθηκα να κάνω κάτι για να βοηθήσω.
Ξεκίνησα να μεταφράζω διηγήματα του Αντώνη Σαμαράκη, της Λιλής Ζωγράφου, αποκόμματα περιοδικών κ.α. Θαύμασα πολύ την βαθειά φιλοσοφία του Σωκράτη για την ανθρώπινη ζωή, την τρυφερότητα, την συμπάθειά του για τον απλό εργαζόμενο λαό και το πικρό και στυφό χιούμορ που κρύβεται στις γραμμές των έργων του.
Με μια λέξη, γοητεύθηκα βαθιά. Σιγά – σιγά, αισθάνθηκα ότι τα Ελληνικά μου δεν είναι αρκετά καλά για να εκτελέσω τόσο σημαντικό έργο. Πήγα με εξάμηνη υποτροφία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Εκεί γνώρισα τον Σολωμό, τον Σεφέρη, τον Ρίτσο. Γνώρισα τον Ελληνικό Λαό.
Στη μικρή πόλη Λούο Γιάνκ, στο κέντρο της Κίνας, στην επαρχία Χενάν, βρίσκεται το Πανεπιστήμιο Ξένων Γλωσσών. Εκεί διδάσκονται πάνω από είκοσι ξένες γλώσσες. Από το 2004 υπάρχει αίθουσα «Θουκιδίδης», με τις γαλανόλευκες κουρτίνες, στην οποία η Κχσιού Κάϊ διδάσκει ελληνικά σε Κινέζους Αξιωματικούς του  στρατού.
Μετά το μάθημα μαθαίνουν Ελληνικά τραγούδια. Η Κχσιού Κάϊ έγραψε το βιβλίο «Σιλά ιούπα» δηλαδή Ελληνική Γραμματική, μεταφρασμένη στα Κινέζικα. Έχει τίτλο «σίϊ πού», δηλαδή θα αρχίσουμε να βαδίζουμε μπροστά.
Και η Κχσιού Κάϊ συνεχίζει: Εκεί ξεκίνησαν οι δυσκολίες. Δίπλα από καθετί έπρεπε να βάζω παραδείγματα εύστοχα, για να καταλάβει ο Κινέζος τον κανόνα. Μεταφράζοντας βιβλία από τη μία γλώσσα στην άλλη έμαθα ακόμα καλύτερα.
Υποδέχεται τους αρχαρίους σε κάθε μάθημα με τρία Ε, δηλαδή Ελλάδα, Ελληνικός λαός, Ελληνική γλώσσα. Τους τοποθετεί γεωγραφικά, ιστορικά, πολιτισμικά. Ενθουσιάζονται και μαθαίνουν γρήγορα. Ξέρουν ότι βαθιά φιλία δένει τους δύο λαούς Ελλάδας και Κίνας…
Μόνον οι Έλληνες θεωρούν τα Αρχαία Ελληνικά νεκρή γλώσσα και πάνω από τριανταπέντε χρόνια τώρα συνεχώς την «απλοποιούν», μέχρι να την κάνουν αγνώριστη. Ευτυχώς «έξω» πάει καλά η γλώσσα των προγόνων μας. Έξω δοξάζεται ακόμα και στη μακρινή και πολυάνθρωπη Κίνα!...