Η πραότητα ως πολιτική αρετή...

 Γράφει ο XPHΣTOΣ B. MAΣΣAΛAΣ* πρώην Πρύτανης Πανεπ. Ιωαννίνων

*  Από μια αναδρομή στο παρελθόν διαπιστώνουμε ότι η φαυλότητα της  εξουσίας και η εξασθένηση του κύρους των νόμων, συντέλεσαν στη διαμόρφωση των κυρίαρχων αξιών της ελληνικής κοινωνίας και των νοοτροπιών που διαμορφώθηκαν απέναντι στο κράτος και την εξουσία. Το αποτέλεσμα όλων αυτών αποτυπώνεται σήμερα  στη διόγκωση του δημόσιου τομέα, τη διαφθορά, τη δύσκαμπτη γραφειοκρατία, τα ελλείμματα και το χρέος και την έλλειψη εμπιστοσύνης των πολιτών στο κράτος.
Οι πολίτες αυτής της χώρας δεν έπαψαν να έχουν υπερβολικές προσδοκίες. Όπως χαρακτηριστικά τόνιζε ο Βενιαμίν ο Λέσβιος ( Στοιχεία Μεταφυσικής, 1920) γι’ αυτή τη νοοτροπία των Ελλήνων: Η φύση έχει θέσει όρια προσδοκίας, όχι όμως των Ελλήνων. Οι Έλληνες ούτε στο παρελθόν ούτε και τώρα υπόκεινται στους νόμους της φύσης.
Τις σημερινές προσδοκίες των πολιτών αυτής της χώρας ανέλαβε με εντολή τους να προσεγγίσει και, μάλιστα άμεσα, η σημερινή κυβέρνηση. Οι πολίτες κουρασμένοι από την υπέρμετρη φορολόγηση, την ανεργία και την εξαφάνιση του κοινωνικού κράτους, σε συνδυασμό με τα αισθήματα δυσαρέσκειας και ταπείνωσης από την υποτιμητική στάση των δανειστών και των εκπροσώπων τους, αναζήτησαν ρωγμή ελπίδας με βάση τη δύναμη της ψήφου τους. Ως εδώ όλα δικαιολογούνται.
Τώρα πρέπει να αντιμετωπιστεί το συνολικό πρόβλημα της χώρας, που περιλαμβάνει και τις προσδοκίες των πολιτών με βάση την πραγματικότητα. Όπως κάθε πρόβλημα έτσι και αυτό της χώρας  υπόκειται σε περιορισμούς και μάλιστα σε περιορισμούς-δεσμεύσεις απέναντι σε κράτη που ανήκουν στην ίδια με το δικό μας συνομοσπονδία της Ε.Ε. Κάτι που αποδέχτηκε η ελληνική κυβέρνηση.
Η αλήθεια είναι ότι πολλές από τις δεσμεύσεις που ανέλαβε η χώρα, ίσως να είναι υπερβολικές και πρέπει να βρεθεί τρόπος να μετριαστούν ή και να εξαλειφθούν, σε καμιά περίπτωση όμως δεν μπορούν να αγνοηθούν.
Στη σημερινή πραγματικότητα οι κυβερνώντες πρέπει να αναδείξουν την πραότητα ως διαπραγματευτική αρετή. Από τον ορισμό της, η πραότητα είναι αντίθετη της υπεροψίας και του αυταρχισμού και δεν πρέπει να συγχέεται με την μετριοφροσύνη ή την υποχωρητικότητα.
Για να είναι κανείς πράος, πρέπει να είναι απλός (όχι προκλητικά απλός). Η απλότητα είναι απαραίτητη προϋπόθεση της πραότητας ή καλύτερα μια προδιάθεση για την πραότητα. Ο περίπλοκος άνθρωπος βλέπει παντού συνωμοσίες, διαπλοκές και παγίδες. Και, κατά συνέπεια, είναι δύσπιστος απέναντι στους άλλους και ανασφαλής προς τον εαυτό του.
Στο σημερινό πολιτικό σύστημα κυριαρχούν οι αμφιλεγόμενες θέσεις, η δυσπιστία, η αλαζονεία και η επίδειξη ισχύος που έχουν διαμορφώσει ένα περιβάλλον ανασφάλειας και αποπροσανατολισμού, από την ουσιαστική προσέγγιση του προβλήματος της χώρας.
Οι κυβερνώντες έχουν υποχρέωση να αναδείξουν την πραότητα ως πολιτική  αρετή για: α) τη  δημιουργία διαπραγματευτικού περιβάλλοντος με βάση το επιχείρημα και β) την  καθοδήγηση των πολιτών στην ηρεμία και τη διαύγεια, ώστε να ανακτήσουν την αισιοδοξία τους υπό  πραγματικές και όχι εικονικές συνθήκες.

✴✴✴
* Ο Καθηγητής κ. Χρήστος Β. Μασσαλάς είναι πρώην Πρύτανης
του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. E-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.