Ο κυρίαρχος λαός…

- Γράφει ο  ΣΠΥΡΟΣ  ΕΡΓΟΛΑΒΟΣ,
Φιλόλογος-Συγγραφέας

Για μια ακόμα φορά, την τρίτη, κατά σειρά, μέσα σε λίγους μήνες, ο κυρίαρχος λαός δηλαδή εμείς οι Έλληνες πολίτες με την ψήφο μας το πιο ιερό πράγμα, μετά τον επιούσιο, σε μια Δημοκρατική Κοινωνία εκφράσαμε τη γνώμη μας και εκδηλώσαμε τη βούλησή μας γύρω από αυτούς που θέλουμε να αναλάβουν τα ηνία της χώρας μας κατά το προσεχές διάστημα. Έχουμε έτσι τη δυνατότητα, ως κυρίαρχος λαός, κάθε τόσο, να αίρουμε τα αδιέξοδα που δημιουργούνται στη Δημοκρατία μας, και να δίνουμε τη σχετική διέξοδο με την ψήφο μας. Δεν ξέρω, βέβαια, αν έχουμε αναλογιστεί κατά πόσο ο όρος κυρίαρχος λαός ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, και κατά πόσο, επίσης, έχουμε, κάθε φορά τη δυνατότητα, προσερχόμενοι στις κάλπες, να εξασφαλίζουμε τις αναγκαίες προϋποθέσεις ώστε να βγαίνουμε – αποτελεσματικά – από τα αδιέξοδα στα οποία, κάθε φορά, έχουμε περιέλθει.
Αν, βέβαια, το Πολίτευμά μας ήταν αυτό της άμεσης Δημοκρατίας, όπως συνέβαινε στην αρχαία Πόλη – Κράτος της Αθήνας του 5ου αιώνα, τότε τα πράγματα θα ήταν απλά και αποτελεσματικά. Εκεί, πράγματι, όπως αναφέρει ο Αριστοτέλης στην "Αθηναίων Πολιτεία", ο λαός – οι Αθηναίοι πολίτες δηλαδή – ήταν "των πάντων κύριος", και διοικούσε τα πάντα "ψηφίσμασι και νόμοις"· αυτό ακριβώς επιβεβαιώνεται και από το γεγονός ότι κάθε νόμος που ψηφιζόταν έφερε τη σφραγίδα της λαϊκής κυριαρχίας, με τη φράση:
"Έδοξε τη Βουλή και τω Δήμω".
Στα νεότερα χρόνια όμως, με τη δημιουργία των ανεξάρτητων κρατών, τα πράγματα, όχι μόνο στη χώρα μας, αλλά και σε όλες τις Δημοκρατίες, τα πράγματα άλλαξαν, με τη μετατροπή της αρχαίας, άμεσης Δημοκρατίας σε αντιπροσωπευτική.
Σε τι συνίσταται αυτή η αλλαγή;
Την εξηγεί ο Ρουσσώ στο "Κοινωνικό Συμβόλαιο".
"Ο αγγλικός λαός – γράφει – πιστεύει ότι είναι ελεύθερος, αλλά ξεγελιέται πολύ, γιατί ελεύθερος είναι μόνο στη διάρκεια της εκλογής των μελών του Κοινοβουλίου. Από τη στιγμή όμως που θα εκλέξει τους αντιπροσώπους του, δεν είναι τίποτα".
Αυτά που υποστηρίζει ο Ρουσσώ για τον αγγλικό λαό της εποχής του – η Αγγλία, όπως είναι γνωστό υπήρξε πρωτοπόρος στο θέμα της αντιπροσωπευτικής κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας – ισχύουν, αλλού περισσότερο, αλλού λιγότερο, σε όλες τις σημερινές Κοινοβουλευτικές Δημοκρατίες. Αν έλθουμε, μάλιστα, στη χώρα μας, θεωρητικά, με βάση το Σύνταγμα, καθώς οι βουλευτές "εκπροσωπούν το Λαό και το Έθνος", καθώς "εκφέρουν ψήφο και γνώμη κατά συνείδηση", και καθώς "θεμέλιο του Πολιτεύματος είναι η λαϊκή κυριαρχία", θα έλεγε κανείς ότι υπάρχουν οι απαραίτητες προϋποθέσεις για την ύπαρξη και τη λειτουργία ενός γνήσιου Κοινοβουλευτικού Πολιτεύματος, που καθιστούν πράγματι το λαό κυρίαρχο. Θεωρητικά όμως: Όπως λέει και μια  παροιμία "από τη θεωρία στην πράξη μεσολαβεί το πέλαγος".
Και αυτό συμβαίνει πρώτα, γιατί οι θεωρητικές επιταγές του Συντάγματος που προαναφέραμε, στην πράξη θυσιάζονται στο βωμό της κομματικής σκοπιμότητας. Όταν δημιουργείται κάποιο ζήτημα, τίθεται, όπως είναι γνωστό, θέμα κομματικής πειθαρχίας. Με δεδομένο δε ότι στη χώρα μας δεν ευτυχήσαμε να έχουμε κόμματα δημοκρατικά συγκροτημένα, αλλά κόμματα αρχηγικά, δηλαδή, κατά το Ροΐδη "ομάδες ανθρώπων που εκλέγουν έναν αρχηγό, με στόχο την κατάληψη και την άσκηση της εξουσίας" με ό,τι, βέβαια, αυτό συνεπάγεται, δεν μπορούμε, με ευκολία, να μιλήσουμε για γνήσιο Κοινοβουλευτικό Πολίτευμα. Η Κοινοβουλευτική Δημοκρατία γίνεται συχνά – όπως το ζήσαμε στα χρόνια της μεταπολίτευσης – πρωθυπουργική μονοκρατορία.
Συμβαίνει, έπειτα, με τα ισχύσαντα – ισχύοντα ακόμα – καλπονοθευτικά εκλογικά συστήματα της ενισχυμένης αναλογικής και των "μπόνους" που ανατρέπουν εκείνο το στοιχείο πάνω στο οποίο θεμελιώνεται μια γνήσια Κοινοβουλευτική Δημοκρατία, την αντιστοιχία δηλαδή ανάμεσα στη λαϊκή ετυμηγορία και την Κοινοβουλευτική εκπροσώπηση. Αυτή η ανατροπή αποτελεί πραγματική δυναμίτιδα στα θεμέλια της Δημοκρατίας, που απαξιώνει το πολιτικό μας σύστημα και προκαλεί, αν όχι την απέχθεια, οπωσδήποτε την αδιαφορία των πολιτών για την πολιτική. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι στις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές η αποχή των πολιτών ξεπέρασε το 45%. Αν ζούσε σήμερα ο Σόλων θα θέσπιζε το γνωστό νόμο "περί ατίμου" ή αν ζούσε ο Περικλής θα επαναλάμβανε τη γνωστή ρήση του "περί αχρείου".
Συμβαίνει τέλος γιατί τα μη δημοκρατικά συγκροτημένα κόμματα, είναι κόμματα χωρίς Προγράμματα. Άλλα υπόσχονται στο λαό προεκλογικά για να του υφαρπάξουν την ψήφο του, και άλλα κάνουν – συχνά τα εντελώς αντίθετα – μετεκλογικά. Κι αν αυτά συνέβαιναν παλιότερα που η χώρα μας δεν είχε ακόμα βυθιστεί στο σκοτεινό αδιέξοδο της κρίσης, αντιλαμβάνεται κανείς τι συμβαίνει τα τελευταία χρόνια που η Ελλάδα μαστίζεται από την κρίση. Και να θέλουν τα πολιτικά κόμματα να καταρτίσουν ένα πρόγραμμα, με βάση το οποίο, θα ζητήσουν την ψήφο του κυρίαρχου λαού, το πρόγραμμα αυτό θα είναι μια πραγματική φενάκη, ένα χοντροκομμένο ψέμα.
Πέντε κόμματα ψήφισαν στη Βουλή, προεκλογικά, το τρίτο Μνημόνιο· όποιο κόμμα και αν έπαιρνε την εξουσία αυτό θα εφάρμοζε· όλα τα άλλα που ειπώθηκαν προεκλογικά ήταν λόγια στον αέρα για τους αφελείς.
Στο αστερισμό του τρίτου Μνημονίου – της Συμφωνίας, όπως επικράτησε να τη λένε – ως λαός κινούμαστε ήδη, και θα κινούμαστε, ποιος ξέρει για πόσα χρόνια ακόμα.
Κατά πόσο τώρα είμαστε ένας "Λαός Κυρίαρχος" αυτό ο καθένας μας μπορεί να το κρίνει.