Αναγκαία η συμμετοχή όλων στη διαχείριση του νερού!

Μετά την αρχική επίσκεψη, που πραγματοποιήθηκε τον Απρίλιο του 2015, το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS επιστρέφει στα Ιωάννινα, σε μια συνάντηση διαλόγου και συμμετοχής στην πόλη μας, για τη διαχείριση του αστικού νερού, στο πλαίσιο του προγράμματος «Υδάτινες Γέφυρες», ολοκληρώνοντας το πακέετο στοχευμένων δράσεων.
Στη συνάντηση θα συμμετάσχουν εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης, της ΔΕΥΑ Ιωαννίνων, της πανεπιστημιακής κοινότητας σύλλογοι, Περιβαλλοντικών  και οικολογικών κινήσεων, επαγγελματικών ενώσεων, φορέων αρμόδιων, ΜΜΕ και πολίτες των Ιωαννίνων που θα έχουν τη δυνατότητα να καταθέσουν τους προβληματισμούς, τις απόψεις και τις προτάσεις τους για τη διαχείριση του νερού.
Θετικά μηνύματα από τη δεύτερη επίσκεψη του προγράμματος «Υδάτινες Γέφυρες» στην πόλη μας δεν νομίζω να υπάρχουν, ώστε να μπουν σε τροχιά υλοποίησης συγκεκριμένα βήματα, αναγκαία, για την ορθολογική διαχείριση του ανεκτίμητου αυτού πόρου, του νερού.
Οι υποομάδες που δημιουργήθηκαν, με στόχο την αξιολόγηση της υπάρχουσας κατάστασης και την καταγραφή, ιεράρχηση, ανάλυση και αντιμετώπιση των ζητημάτων αιχμής σε σχέση με την διαχείριση του νερού, κατά την πρώτη αρχική συνάντηση δεν λειτούργησαν γιατί ποτέ έως και σήμερα δεν ξανασυναντήθηκαν.
Οι υποομάδες αυτές θα αποτελούσαν μια ενιαία βασική ομάδα εργασίας που θα αναλάμβανε την προώθηση των διαδικασιών διαβούλευσης για τη διαχείριση του νερού στα Ιωάννινα. Αυτό θα αποτελούσε μια συντονισμένη προσπάθεια ουσιαστικής διαβούλευσης με στόχο την καταγραφή των βασικών ζητημάτων και των δυνατοτήτων διαχείρισης του αστικού νερού στην πόλη και την ευρύτερη περιοχή μας.
Η Ήπειρος είναι πράγματι μια πλούσια σε υδατικά σώματα περιοχή, διαθέτει επάρκεια σε νερό,  η υπερκατανάλωση όμως και τα ελλιπή μέτρα προστασίας των υπαρχουσών πηγών και γεωτρήσεων, χρειάζονται άμεση αντιμετώπιση, μέσα από τη θέσπιση κανόνων ορθής διαχείρισης.  
Τα ιδιαίτερα υδατικά χαρακτηριστικά στην ευρύτερη περιοχή του Νομού μας και ολοκλήρου της Περιφέρειας Ηπείρου είναι διαφορετικά. Η ψευδαίσθηση αφθονίας που επικρατεί σε σχέση με το νερό, η υπερκατανάλωση και κακοδιαχείριση, η ολιγωρία στην υλοποίηση των Σχεδίων Διαχείρισης αποτελούν μεγάλο πρόβλημα.
Εκ των κυριότερων προβλημάτων της κάθε περιοχής είναι το πεπαλαιωμένο δίκτυο και η ελλειμματική επικοινωνία μεταξύ Δήμων και πολιτών, οι οποίοι  επανειλημμένως εκφράζουν τις ανησυχίες τους για την ποιότητα του νερού που προορίζεται για ύδρευση.
Οι συνεχείς προσπάθειες των τέως (Καποδιστριακών) και νυν (Καλλικρατικών) Δήμων για την ασφαλή κάλυψη των υδατικών αναγκών της κάθε περιοχής χωρίς την σύσταση υπηρεσιών ύδρευσης και αρμοδίων επιχειρήσεων ΔΕΥΑ για τη γενικότερη βελτίωση της ποιότητας ζωής έχει πολλά προβλήματα.
Τα βασικά βήματα που πρέπει άμεσα να υλοποιηθούν είναι δράσεις εκσυγχρονισμού της λειτουργίας των δικτύων ύδρευσης, εφαρμογή μεθόδων εντοπισμού απωλειών σε δίκτυα ύδρευσης, λεπτομερής οριοθέτηση ζωνών προστασίας σημείων υδροληψίας υπόγειου νερού, κατά περίπτωση απαγόρευση κατασκευής νέων έργων λήψης υπόγειων υδάτων (γεωτρήσεις, πηγάδια κλπ,) για νέες χρήσεις νερού κ.α.
Η εξασφάλιση καλής ποιότητας και επαρκούς ποσότητας νερού στους πολίτες είναι ευθύνη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Η αναγκαιότητα εντατικοποίησης των ποιοτικών και ποσοτικών ελέγχων στα νερά και στις πηγές υδροδότησης της πόλης, κωμοπόλεις, χωριά κλπ. και στη δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων τους μέσω του σάιτς των ΔΕΥΑ και υπηρεσιών των Δήμων, είναι επιτακτική.
Η επαναχρησιμοποίηση του νερού, δίνει δυνατότητες μείωσης της κατανάλωσης και εξοικονόμησης του πολύτιμου αυτού αγαθού. Ωστόσο, η αναφερομένη 191002/2013 τροποποίηση της ΚΥΑ 145116/2011 για την επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένων υγρών απόβλητων εκτιμάται ότι είναι σχεδόν πλήρως αδρανοποιημένη, χωρίς καμία δρομολόγηση και υλοποίηση για το επόμενο διάστημα.
Ο σκοπός της παρούσας απόφασης είναι: α) η προώθηση της αξιοποίησης των επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων και η μέσω αυτής εξοικονόμηση υδατικών πόρων, η οποία θα συμβάλλει σημαντικά στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων από: i) την προϊούσα λειψυδρία και ξηρασία στην περιοχή της Μεσογείου, καθώς και την αναμενόμενη επιδείνωση του προβλήματος λόγω της κλιματικής αλλαγής, ii) την έντονη ταπείνωση ή/και υφαλμύρινση των υπόγειων υδροφορέων ορισμένων περιοχών της χώρας από την υπεράντληση, την προϊούσα λειψυδρία και την είσοδο του θαλάσσιου μετώπου σε παραλιακές περιοχές και τη βελτίωση του υδατικού ισοζυγίου μέσω της τροφοδότησης των υπογείων υδροφορέων.
Επίσης, θα πρέπει να ενισχύεται και να προωθείται σε επίπεδο κατοικίας, η επαναχρησιμοποίηση του νερού από το νεροχύτη, την μπανιέρα και το νιπτήρα για χρήση στην λεκάνη της τουαλέτας, αντί για το καθαρό πόσιμο νερό, που χρησιμοποιείται σήμερα καθώς και απορροές από μη υδατοπερατές επιφάνειες όπως ταράτσες και μπαλκόνια, με στόχο τη μεγιστοποίηση της επαναχρησιμοποίησης. Στόχος είναι η μείωση αρχικά κατά 33% και σύντομα κατά 50% της κατανάλωσης φρέσκου νερού.
Η εκτενής παρουσίαση του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου, εστιάζοντας, κυρίως στην Οδηγία Πλαίσιο 2000/60, αποτελεί το «θεμέλιο λίθο» για τη διατήρηση και προστασία της ποσότητας και ποιότητας όλων των υδατικών σωμάτων.
Για του λογούς αυτούς και για την άρρηκτη διασύνδεση της διαφύλαξης των υδατικών πόρων, είναι αναγκαία η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση με την εκπαίδευση  και εμπλοκή των πολιτών. Η συμμετοχή όλων μας στη διαχείριση του νερού αποτελεί αναγκαιότητα αναγνωρισμένη.
Ειδάλλως, οι δρομολογούμενες ιδιωτικοποιήσεις για την βιώσιμη διαχείριση του νερού θα προωθηθούν από το Κράτος και ο στόχος αυτών είναι το κέρδος και όχι η αειφορία του πόρου.

* Ο Δημήτρης Μακρής είναι Πολιτικός Μηχανικός Τ.Ε. Συγκοινωνιακών – Υδραυλικών Έργων Υποδομής.