Ένα Μουσείο που μας ταξιδεύει στην Ακαδημία του Πλάτωνα!

Τις τελευταίες ημέρες του Νοεμβρίου διαβάσαμε στον αθηναϊκό τύπο μια ευχάριστη φιλολογική είδηση: Στη θέση που είναι γνωστή στην Αθήνα ως Ακαδημία Πλάτωνος, οικοδομήθηκε και άρχισε να λειτουργεί Μουσείο αφιερωμένο στο μεγάλο φιλόσοφο Πλάτωνα (428-347 π.Χ.). Σε μικρή απόσταση από το ιστορικό κέντρο της Αθήνας, δυτικά λίγο μετά την οδό Πειραιώς και τις γραμμές του τρένου στην οδό Κων/πόλεως βρίσκεται ο χώρος ο γνωστός με το όνομα Ακαδημία Πλάτωνος. Ονομάζεται έτσι, γιατί εκεί πριν από εικοσιπέντε αιώνες ίδρυσε ο Πλάτων ο γίγαντας της παγκόσμιας φιλοσοφίας τη φιλοσοφική του σχολή, δηλαδή το πρώτο Πανεπιστήμιο στον κόσμο με το όνομα Ακαδημία.
Όσοι το είδαν ομολογούν ότι ο Πλάτωνας στο ίδιο του το σπίτι έγινε τρισδιάστατος και μας προσφέρει άφθονη ψηφιακή τροφή και σκέψη. Το εσωτερικό του είναι ντυμένο όλο με ξύλο και εξοπλισμένο με την τελευταία λέξη της τεχνολογίας. Εξωτερικά είναι κατασκευασμένο από μέταλλο και βαμμένο σε λαδί χρώμα. Περιλαμβάνει περί τις δεκαεφτά ψηφιακές εφαρμογές και αποτελείται από τρεις βασικές αίθουσες.
Η πρώτη αίθουσα είναι αφιερωμένη στον Πλάτωνα ως ιστορικό πρόσωπο. Η δεύτερη αίθουσα στις θεωρίες του, όπως παρουσιάστηκαν στους πλατωνικούς διαλόγους στους οποίους σχεδόν πάντα πρωταγωνιστεί ο Σωκράτης και η τρίτη αίθουσα είναι αφιερωμένη στον τρόπο που προσλαμβάνουμε σήμερα το πλατωνικό έργο, στις μελέτες και τις ερμηνείες του.
Με τη βοήθεια των πολυμέσων ο επισκέπτης «ταξιδεύει» στο εσωτερικό της Ακαδημίας και τους κήπους της την εποχή του Πλάτωνα, σε μία εντυπωσιακή τρισδιάστατη αναπαράσταση ή γνωρίζεται με την Αξιοθέα, μία από τις δύο γυναίκς που λέγεται ότι φοίτησαν στην Ακαδημία με ανδρική περιβολή. Οι προβολές καθιστούν την περιήγηση ακόμα πιο ευχάριστη.
Αξιοθέα: ήταν μία μαθήτρια του Πλάτωνα και κατόπιν του Σπευσίππου, από τον Φλιούντα της Νεμέας της Πελοποννήσου. Γοητεύτηκε τόσο από την ανάγνωση των έργων του Πλάτωνα, ώστε ήλθε στην Αθήνα και μεταμφιεσμένη σε άνδρα άκουε στην Ακαδημία τα μαθήματα του Πλάτωνα. Μετά τον θάνατό του το 347, παρακολουθούσε τα μαθήματα του Σευσίππου που διαδέχθηκε τον Πλάτωνα στην Ακαδημία.
Σεύσιππος: Αθηναίος φιλόσοφος (αποθανών το έτος 339 π.Χ.). Ήταν γαμπρός του Πλάτωνα και διάδοχός του στην Ακαδημία. Από το 347 μέχρι το 339 που απεβίωσε ήταν διευθυντής της Ακαδημίας. Όμως εγκατέλειψε την πλατωνική ιδεολογία και διαμόρφωσε το πλατωνικό σύστημα προς το μαθηματικώτερο.
Συνεχίζοντας την περιήγηση στο εσωτερικό του Μουσείου Πλάτωνα φθάνουμε στο μικρό αμφιθέατρο, όπου αναβιώνει το Πλατωνικό Συμπόσιο μπροστά στα μάτια του θεατή με τις μεγάλες μορφές της εποχής, όπως ο Σωκράτης, ο Αριστοφάνης και ο Αλκιβιάδης να συζητούν με τον Πλάτωνα για τα θεμελιώδη ζητήματα της ψυχής, της δικαιοσύνης και του έρωτα. Σε έναν άλλο, σκοτεινό χώρο, βιώνουμε την αλληγορία του σπηλαίου του Πλάτωνα όπου οι άνθρωποι ζουν φυλακισμένοι για μια ζωή, καταδικασμένοι να βλέπουν μόνον σκιές. Το Μουσείο λειτουργεί σαν κάψουλα του χρόνου με την πορεία των επισκεπτών να ξεκινάει από τα χρόνια του φιλοσόφου (4ος αιώνας π.Χ.) και να φθάνει στο σήμερα και το σύγχρονο πάρκο της περιοχής.
Η Ακαδημία ήταν προάστιο των αρχαίων Αθηνών. Το όνομα το πήρε από τον ήρωα της Αττικής Ακάδημο. Από το Δίπυλο ξεκινούσε μία πλατειά οδός που έφθανε στο προάστιο Ακαδημία. Από τις δύο πλευρές υπήρχαν τάφοι μεγάλων ανδρών, όπως Θρασυβούλου, Περικλέους, Χαβρίου, Φορμίωνος και άλλων, γι’ αυτό και ονομαζότανε «δημόσιο σήμα», δηλαδή δημόσιο νεκροταφείο.
Παράλληλα υπήρχαν φυτευμένες δώδεκα παραφυάδες ελιές από την ελιά της Αθηνάς που υπήρχε στην Ακρόπολη στο Ερέχθειο.
Ακάδημος: Ήρωας της Αττικής από τον οποίον πήρε το όνομα το προάστιο των αρχαίων Αθηνών Ακαδήμεια και κατόπιν Ακαδημία η φιλοσοφική Σχολή του Πλάτωνα και στην εποχή μας οι γνωστές Ακαδημίες. Σήμερα η Ακαδημία Πλάτωνα είναι περιοχή πλησίον του πρακτορείου λεωφορείων Ιωαννίνων.
Σύμφωνα με τη Μυθολογία ο Ακάδημος εφανέρωσε πού έκρυψε ο Θησέας την Ελένη στους Διόσκουρους, Κάστορα και Πολυδεύκη, υιούς του Δία και της Λήδας (κόρη = θυγατέρα, Κούρος = υιός). Η Λήδα ήταν σύζυγος του βασιλέως της Λακωνικής (περιοχή της Σπάρτης) Τυνδάρεω, γι’ αυτό οι Διόσκουροι ονομάζονταν και Τυνδαρίδες. Η θέση που έκρυψε ο Θησέας την Ελένη ήταν στις Αφίδνες κοντά στο σημερινό Καπανδρίτι.
Για τη μαρτυρία του αυτή ετιμήθηκε ο Ακάδημος από τους Τυνδαρίδες. Οι Λακεδαιμόνιοι, μάλιστα, κατά τις πολλές επιδρομές τους στην Αττική, μολονότι κατέστρεφαν και λεηλατούσαν την περιοχή, εσεβάστηκαν μόνον την περιοχή της Ακαδημίας, γιατί θυμότανε την ευγνωμοσύνη των προγόνων τους Τυνδαριδών προς τον Ακάδημο.
* * *
Η κατασκευή του Μουσείου Πλάτωνος στο χώρο που βρισκόταν στα αρχαία χρόνια η Ακαδημία Πλάτωνος έγινε στο πλαίσιο του έργου ΕΣΠΑ «Ακαδημία Πλάτωνος, η Πολιτεία και ο Πολίτης».
Ο αρχιτεκτονικός διαγωνισμός, η μουσειολογική μελέτη και η παραγωγή των εκθεμάτων εκπονήθηκαν από το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού. Περί τις εφτακόσιες χιλιάδες ευρώ εκόστισε μόνον ο εξοπλισμός του Μουσείου. Καταλαβαίνει τώρα κανείς το ύψος της δαπάνης ανέγερσης του κτιρίου.
Στην Ακαδημία Πλάτωνος έχει χωροθετηθεί και η ανέγερση του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών στο οποίο θα στεγαστούν εκατόν τριάντα χιλιάδες αρχαιολογικά ευρήματα από την περιοχή της πρωτεύουσας.
Είναι πραγματικά ανυπολόγιστες οι δυνατότητες που μας παρέχει η ψηφιακή εφαρμογή καθώς και η ηλεκτρονική χρήση και οι αναπλαστικές δυνατότητες να έχομε κάποια αμυδρή επικοινωνία με το παρελθόν. Πριν από τρία χρόνια εθαυμάσαμε το αναπλασμένο πρόσωπο της 11χρονης Μύρτιδας που έζησε στην Αθήνα της εποχής του Περικλή, γύρω στο 430 π.Χ. και πέθανε από τυφοειδή πυρετό, από τον οποίο εξάλλου πέθανε και ο ίδιος ο Περικλής και χιλιάδες άλλοι Αθηναίοι.
Έτσι, και στο θέμα που μας απασχολεί, «Το Μουσείο Πλάτωνος», βλέπουμε παραστάσεις, ολοζώντανες εικόνες που μας δίνουν την εντύπωση ότι ζούμε για λίγες στιγμές με τη βοήθεια των πολυμέσων στην εποχή του Πλάτωνα. Ο επισκέπτης «ταξιδεύει» στο εσωτερικό της Ακαδημίας και τους κήπους της την εποχή του Πλάτωνα. Σε μια εντυπωσιακή τρισδιάστατη αναπαράσταση ο Πλάτων διδάσκει ψηφιακά...