Το πρώτο Σύνταγμα του 1822 και η κατάργηση της δουλείας...

Η Ελληνική Επανάσταση εδραιώθηκε στην Πελοπόννησο με την άλωση της Τριπολιτσάς στις 23 Σεπετμβρίου 1821. Αμέσως μετά, ο Δημήτριος Υψηλάντης, ως εκπρόσωπος του αδελφού του Αλέξανδρου Υψηλάντη, με προκήρυξη κάλεσε το λαό να εκλέξει αντιπροσώπους για την Εθνοσυνέλευση. Έτσι, στις 20 Δεκεμβρίου 1821, στην Επίδαυρο άρχισε τις εργασίες της, η Πρώτη των Ελλήνων Εθνοσυνέλευση, η οποία ονομάστηκε «Εθνοσυνέλευσις της Επιδαύρου».
Την 1η Ιανουαρίου 1822 υποβλήθηκε στη Συνέλευση για συζήτηση και ψήφιση το προσωρινό πολίτευμα της Ελλάδος. Επροτάσσονταν όμως η διακήρυξη ενώπιον Θεού και ανθρώπων, η οποία έλεγε:
«Το Ελληνικόν Έθνος, το υπό την φρικώδη Οθωμανικήν δυναστείαν μη δυνάμενον να φέρη τον βαρύτατον και απαραδειγμάτιστον ζυγόν της τυραννίας, και αποσείσαν αυτόν με μεγάλας θυσίας, κηρύττει σήμερον διά των νομίμων παραστατών του, εις εθνικήν συνηγμένων συνέλευσιν, ενώπιον Θεού και ανθρώπων, την πολιτικήν αυτού ύπαρξιν και ανεξαρτησίαν».
Όταν ολοκληρώθηκαν οι εργασίες της Εθνοσυνέλευσης εκδόθηκε η ακόλουθος διακήρυξη της Εθνικής Συνελεύσεως: «Απόγονοι του σοφού και φιλανθρώπου Έθνους των Ελλήνων, σύγχρονοι των νυν πεφωτισμένων και ευνομουμένων λαών της Ευρώπης και θεαταί των καλών, τα οποία ούτοι υπό την αδιάρρηκτον των νόμων αιγίδα απολαμβάνουσιν, ήτο αδύνατον πλέον να υποφέρωμεν μέχρις αναλγησίας και ευηθείας την σκληράν του Οθωμανικού Κράτους μάστιγα, ήτις ήδη τέσσαρας περίπου αιώνας επάταξε τας κεφαλάς ημών και αντί του λόγου, την θέλησιν ως νόμον γνωρίζουσα, διώκει και διέταττε τα πάντα δεσποτικώς και αυτογνωμόνως.
Μετά μακράν δουλείαν ηναγκάσθημεν τέλος πάντων να λάβωμεν τα όπλα εις χείρας και να εκδικήσωμεν εαυτούς και την πατρίδα ημών από μίαν τοιαύτην φρικτήν και ως προς την αρχήν αυτής άδικον τυραννίαν, ήτις ουδεμίαν άλλην είχεν ομοίαν, ή καν δυναμένην οπωσούν μετ’ αυτής να παραβληθή δυναστείαν.
Ο κατά των Τούρκων πόλεμος ημών, μακράν του να στηρίζεται εις αρχάς τινάς δημαγωγικάς και στασιώδεις ή ιδιωφελείς μέρους τινός του σύμπαντος Ελληνικού Έθνους σκοπούς, είναι πόλεμος εθνικός, πόλεμος ιερός, πόλεμος του οποίου η μόνη αιτία είναι η ανάκτησις των δικαίων της προσωπικής ημών ελευθερίας, της ιδιοκτησίας και της τιμής, τα οποία ενώ την σήμερον όλοι οι ευνομούμενοι και γειτονικοί λαοί της Ευρώπης τα χαίρουσιν, από ημάς μόνον η σκληρά και απαραδειγμάτιστος των Οθωμανών τυραννία επροσπάθησε με βίαν να αφαιρέση και εντός του στήθους ημών να τα πνίξη. Είχομεν ημείς τάχα ολιγώτερον παρά τα λοιπά έθνη λόγον διά να στερώμεθα εκείνων των δικαίων, ή είμεθα φύσεως κατωτέρας κλπ., κλπ…».
Η διακήρυξη αυτή της Εθνοσυνέλευσης της Επιδαύρου δίνει αποστομωτική απάντηση σε όλους τους διαστρεβλωτές της Ελληνικής Ιστορίας. «Ο κατά των Τούρκων πόλεμος είναι πόλεμος ιερός, εθνικός, η μόνη αιτία είναι η ανάκτησις των δικαίων της προσωπικής ημών ελευθερίας…».
Οι Έλληνες του 1821, όταν ξεσηκώθηκαν για να αποτινάξουν το ζυγό της σκλαβιάς, ήταν πολύ ευαισθητοποιημένοι στο θέμα της δουλείας, να πωλούνται και να αγοράζονται άνθρωποι «σαν γίδες και αγελάδες». Δυστυχώς, ίσχυε ακόμη τότε στον «πολιτισμένο» κόσμο η αγοραπωλησία ανθρώπων…
Οι Έλληνες μόλις κατόρθωσαν να ψηφίσουν τον «Οργανικό Νόμο» ή «Προσωρινό Πολίτευμα της Ελλάδος» (= Το πρώτο Σύνταγμα της Ελλάδος) την 1η Ιανουαρίου 1822, είχαν ως πρώτο μέλημά τους την κατάργηση της δουλείας, της αγοραπωλησίας ανθρώπων, η οποία, δυστυχώς, υπήρχε ακόμη στην ελεύθερη Ευρώπη. Στην Αμερική την κατάργησε πολύ αργότερα, το 1863, ο Πρόεδρος Λίνκολν, τον οποίον και δολοφόνησαν οι δουλέμποροι…
Σύμφωνα με το Προσωρινό Πολίτευμα, δηλαδή το Σύνταγμα της επαναστατημένης Ελλάδας, η Διοίκηση αποτελείται από δύο σώματα: Το Βουλευτικό και το Εκτελεστικό. Στις 15 Ιανουαρίου 1822 διορίστηκε η πρώτη Επαναστατική Κυβέρνηση με Αρχιγραμματέα (Πρωθυπουργό) τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο. Μινίστρος (= υπουργός) των Εξωτερικών ο Θεόδωρος Νέγρης. Πρόεδρος του Βουλευτικού (της Βουλής) ο Δημήτριος Υψηλάντης.
Μία από τις πιο έγκαιρες, αλλά και αξιοπρόσεκτες σκέψεις της πρώτης Ελληνικής Κυβέρνησης είναι η παρακάτω (Αρχείο Ελληνικής Παλιγγενεσίας), για την κατάργηση της δουλείας:
Αριθ. 151
Προσωρινή Διοίκησις της Ελλάδος
Ο Αρχιγραμματεύς της Επικρατείας, Μινίστρος των Εξωτερικών υποθέσεων και Πρόεδρος του Συμβουλίου των Μινίστρων (του Υπουργικού Συμβουλίου) προς τον Μινίστρον του Πολέμου.
Γνωστοποιείται, κατ’ επιταγήν της Διοικήσεως, προς το Μινιστέριον του Πολέμου, ότι, επειδή η Διοίκησις αρχήν θεμελιώδη έχει την κατάργησιν της δουλείας:
α) Είναι απηγορευμένον άχρις εκδόσεως ειδικού Νόμου, να πωλώνται και να αγοράζωνται, καθ’ όλην την Ελληνικήν Επικράτειαν, άνθρωποι εκατέρων των γενών παντός έθνους.
β) Αν τυχόν ευρίσκωνται ή ακολούθως ευρεθώσιν αργυρώνητοι, από αυτήν την ώραν είναι ελεύθεροι και από τους ιδίους δεσπότας ακαταζήτητοι.
Το Μινιστέριον του Πολέμου να ενεργήση ταύτην την επιταγήν, εφ’ όσον ανήκει τω αυτού Μινιστερίω.
Εν Κορίνθω τη ΙΕ (15) Φεβρουαρίου 1822
Ο Αρχιγραμματεύς της Επικρατείας, Μινίστρος των Εξωτερικών υποθέσεων και Πρόεδρος του Συμβουλίου των Μινίστρων (Τ.Σ.) Θ. Νέγρης
Εις έλλειψιν Γεν. Γραμματέως Ιω. Βιζούλας
Το επόμενο έτος (1823) ψηφίστηκε ο Ειδικός Νόμος, ο οποίος επιβάλλει την κατάργηση της δουλείας.
«Νόμος της Επιδαύρου»
θ’.Εις την Ελληνικήν Επικράτειαν ούτε πωλείται, ούτε αγοράζεται άνθρωπος, αργυρώνητος δε παντός γένους και πάσης θρησκείας άμα πατήσας το Ελληνικόν έδαφος είναι ελεύθερος και από τον δεσπότην αυτού ακαταζήτητος…
Εν Άστρει, κατά μήνα μεσούντα Απρίλιον του χιλιοστού οκτακοσιοστού εικοστού τρίτου σωτηρίου έτους και τρίτου της ανεξαρτησίας των Ελλήνων.
Ο Πρόεδρος της Εθνικής Συνελεύσεως
Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης
Μία μακροχρόνια συνήθεια, όμως, που επικρατούσε τότε σε όλον τον κόσμο και δυστυχώς σε κάποια μέρη ακούγεται ακόμη έως σήμερα, δεν ήταν τόσο εύκολο να ξεριζωθεί (έστω και με την θέσπιση ειδικού Νόμου) την εποχή εκείνη.
Αυτό φαίνεται καθαρά από μία μακροσκελή αναφορά κάποιου Δημητρίου Γιαννακόπουλου προς τη Διοίκηση και ζητεί ικανοποίηση για την αδικία που του έκαμε ένας υπουργός γιατί του πήρε μια μαύρη σκλάβα. Επειδή η αναφορά είναι μακροσκελής θα περιοριστώ σε μια περίληψη, όσων γράφει στην αναφορά.
Ο Γιαννακόπουλος αναφέρει ότι ο υπουργός της Αστυνομίας (σήμερα προστασίας του πολίτη) του πήρε την αράπισσα και δεν θέλει να την επιστρέψει. Ο υπουργός απαντάει ότι δεν υπάρχουν σκλάβες σήμερα στην Ελλάδα και επομένως είναι ελεύθερη να πάει όπου θέλει και να ακολουθήσει όποιον θέλει. Αυτό το γνωρίζω και εγώ, λέει ο Γιαννακόπουλος. Όταν, όμως, την είχα ως δούλην, αρρώστησε και αναγκάστηκα να την υπηρετώ εγώ και την έσωσα. Εξόδεψα χρήματα για να γίνει καλά, εκτός από εκείνα που έδωσα για να την αγοράσω. Τότε τη ζήτησε ο υπουργός και πήγε γιατί προτίμησε τις ανέσεις του.
Και ερωτά ο αιτών: Πώς είναι δυνατό να πληροφορηθούμε την προτίμησή της, αφού είναι κλεισμένη στο σπίτι του;
Έτσι, εγώ μένω χωρίς υπηρέτρια, ενώ ο υπουργός έχει και άλλους υπηρέτες. Και τελειώνει: «Παρακαλώ την Σεβαστήν Διοίκησιν να διατάξη να μου επιστραφή η αράπισσα, διότι κοντά εις αυτό κινδυνεύω να υστερηθώ και τα παιδιά μου, όπου την έχουν συνηθισμένην και μένω με όλον το βαθύτατον σέβας».
1825, Σεπτεμβρίου 1 εν Ναυπλίω
Δημήτρ. Σ. Γιαννακόπουλος
Βλέπουμε ότι στα πρώτα βήματά της η Νέα Ελληνική Πολιτεία, το Νέο Ελληνικό Κράτος θεωρεί ότι το θέμα της κατάργησης της δουλείας είναι εκ των ουκ άνευ. Δεν ήταν δυνατό να διακηρύσσουν ότι αγωνίζονται για την αποτίναξη της δουλείας και να δέχονται την ύπαρξη του θεσμού της αγοραπωλησίας ανθρώπων. Θα ήταν η μεγαλύτερη αντίφαση…