Γιατί η παρακμή;

Οι σταθερές πεποιθήσεις των λαών διαιωνίζονται πολλούς αιώνες και πάνω σ’ αυτές βασίζεται ο πολιτισμός τους. Από την άλλη πλευρά, οι προσωρινές και μεταβαλλόμενες ιδέες που εμφανίζονται κάθε εποχή, αν και τις περισσότερες φορές πηγάζουν από γενικές και θεμελιώδεις αξίες και αντιλήψεις,  πεθαίνουν με την εποχή τους.
Η υποστολή ή και εξαφάνιση των σταθερών αξιών και πεποιθήσεων σηματοδοτεί παρακμή. Η μέρα, που σε μια κοινωνία πεθαίνει μια μεγάλη πεποίθηση, είναι η μέρα που αρχίζει η αμφισβήτηση της ύπαρξής της.
Η χώρα μας βρίσκεται, κατά καθολική εκτίμηση, σε γενική παρακμή. Ποιες λοιπόν κυρίαρχες πεποιθήσεις μας αμφισβητούνται; Ποιες μεγάλες ιδέες πεθαίνουν;
Μια κυρίαρχη πεποίθηση, που αμφισβητείται στη ουσία και όχι στα λόγια, είναι η δημοκρατία. Πρέπει να τονίσω ότι εννοώ τη δημοκρατία που λειτουργεί με τις αρχές που την ενέπνευσαν, δηλαδή την ισοπολιτεία και την ελευθερία του λόγου και των επιλογών, και όχι με την «απραγματοποίητη» που δεσπόζει σε παγκόσμια κλίμακα. Η διαφθορά, η μυστικότητα, η ανυπαρξία κοινωνικού συμβολαίου, η αβεβαιότητα και η έλλειψη ασφάλειας του πολίτη, διαδραμάτισαν και διαδραματίζουν ρόλο στη έλλειψη κύρους αυτού που συνηθίζεται να λέγεται δημοκρατία.
Η άλλη κυρίαρχη πεποίθηση που αμφισβητείται, είναι αυτή της εθνικής ομοψυχίας. Αν ανατρέξει κανείς στις κρίσιμες στιγμές του λαού μας, από την αρχαιότητα μέχρι το πρόσφατο παρελθόν, θα διαπιστώσει τη συλλογική έκφραση σε υπέρτατο βαθμό. Οι κρίσιμες στιγμές λειτούργησαν ως φορέας μεγαλείου.
Οι ανικανότητες, οι πολιτικές σκοπιμότητες, οι κομπλεξικές συμπεριφορές, οι ιδεοληψίες και το περιορισμένο αίσθημα ευθύνης, διευκόλυναν το δρόμο προς την αποδόμηση του κοινωνικού ιστού της κοινωνίας μας και την μετατροπή της χώρας σε υποδοχέα των αποβλήτων της παγκοσμιοποίησης.
Τέλος, η πεποίθηση ότι η χώρα μας είναι ασφαλής έχει προ πολλού αμφισβητηθεί. Η πρόσφατη είδηση ότι το επίσημο κράτος διαπραγματεύεται με τους πρόσφυγες το πώς θα διαχειριστεί τα του οίκου του (!) και η εδώ και χρόνια κρατούσα ανασφάλεια στα ίδια τα σπίτια μας, ολοκληρώνουν το αίσθημα αβεβαιότητας...
Στις παραπάνω σταθερές πεποιθήσεις, που αν δεν πεθαίνουν είναι πάντως βαριά ασθενείς, συμβάλλουν στην παρακμή και οι ιδέες που γέννησε η εποχή μας και το Style της εξουσίας.
Ο άκρατος καταναλωτισμός, η εισαγόμενη υποκουλτούρα και το εφήμερο, κυριάρχησαν εδώ και χρόνια και μόνο η βαθειά οικονομική κρίση ανέστειλε τη δριμύτητά τους. Το αποτέλεσμά τους το βιώνουμε, τόσο υλικά όσο και ψυχολογικά. Οι πιο πολλοί αισθάνονται ταπεινωμένοι, όχι γιατί δεν έχουν τα προς το ζην, αλλά γιατί δεν έχουν τη δυνατότητα απόλαυσης του περιττού!
Το τελευταίο είναι η παρακμή της δημόσιας κυρίως ευπρέπειας... Η γραβάτα, εκπρόσωπός της, αμφισβητήθηκε από την εξουσία και όπως ήταν φυσικό αποσύρθηκε. Άλλη μια συνήθεια που κυριάρχησε από την ίδρυση του ελληνικού κράτους μας άφησε για πόσο (;) χρόνους...
Συμπέρασμα: Η παρακμή είναι δικό μας έργο και μπορούμε, ανατρέποντας τις συνθήκες που τη γέννησαν, να την αντιστρέψουμε...

✴✴✴
* Ο Καθηγητής κ. Χρήστος Β. Μασσαλάς είναι πρώην Πρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. E-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.