Η Μεγάλη Τετάρτη…

Από τον Όρθρο της Μεγάλης Πέμπτης, που ψέλνεται το βράδυ της Μεγάλης Τετάρτης, έχουμε μια διαφορετική διάρθρωση των ιερών ακολουθιών, χωρίς να διασπάται η ιστορική και βιωματική ενότητα με τις προηγούμενες ημέρες.
Ο Κύριος κατά την ημέρα αυτή θέλησε να συμμετάσχει για τελευταία φορά στο πασχάλιο δείπνο. Σύμφωνα με τις παραγγελίες, τις οποίες έδωσε στους μαθητές, ετοιμάσθηκε από αυτούς το δείπνο σε κάποιο σπίτι των Ιεροσολύμων. Όταν ήλθε η ώρα του δεί

πνου, ο Κύριος έβαλε νερό στο νιπτήρα και άρχισε να νίπτει τα πόδια των μαθητών, για να τους διδάξει την ταπεινοφροσύνη και ότι ο αληθινά πρώτος πρέπει να είναι διάκονος όλων.
Στη συνέχεια ο Κύριος παρέδωσε στους μαθητές του το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, λέγοντας το «Λάβετε, φάγετε…» και «Πίετε εξ αυτού πάντες…». Η Θεία Κοινωνία δόθηκε εις «νήψιν ψυχής», «εις άφεσιν αμαρτιών, εις συγχώρησιν πλημμελημάτων, εις πνεύματος Αγίου κοινωνίαν», «εις διόρθωσιν βίου και ασφάλειαν, εις αύξησιν αρετής και τελειότητος, εις πλήρωσιν εντολών». Με τη Θεία Κοινωνία οι πιστοί ενώνονται με το Χριστό, γίνονται μαζί του «σύσσωμοι» και «σύναιμοι», «χριστοφόροι» και «θεοφόροι», εγκεντρίζονται στην άμπελο την αληθινή και γίνονται «κοινωνοί θείας φύσεως».
Mετά το Δείπνο ο Κύριος δίδαξε την καινή εντολή της αγάπης, ενθάρρυνε τους μαθητές του και διετύπωσε την περίφημη αρχιερατική προσευχή. Ο Κύριος προσευχήθηκε στον ουράνιο πατέρα Του, «ίνα πάντες εν ώσιν».
Τα αναγνώσματα από την έξοδο και τον Ιώβ ομιλούν για τις προϋποθέσεις της επικοινωνίας του ανθρώπου με το Θεό, ενώ το ανάγνωσμα από τον Ησαΐα έχει άριστη εφαρμογή στον Κύριο, ο οποίος ετοιμάζεται να δεχθεί μαστιγώσεις και ραπίσματα. Η αποστολική περικοπή αναφέρεται στην τέλεση του Μυστικού Δείπνου και στην επάξια συμμετοχή των πιστών σ’ αυτό.
Πρόκειται για το κατεξοχήν Μυστήριο της Εκκλησίας, της εν Χριστώ Ενώσεως του Θεού και του ανθρώπου. Μέσα στο ίδιο πνεύμα κινείται και η ευαγγελική περικοπή με κείμενα των τριών ευαγγελιστών Ματθαίου, Λουκά και Ιωάννη. Στόχος της είναι να ανακεφαλαιώσει τα συμβάντα με κορυφαία στιγμή την παράδοση της Θείας Ευχαριστίας.
Δύο αμνούς περιλαμβάνουν τα Τίμια Δώρα. Ο ένας προς κοινωνίαν των πιστών εκείνη την ημέρα και ο άλλος, προαγιαζόμενος και αποξηρούμενος, θα δώσει τον «πολύτιμο Μαργαρίτη», με τον οποίο για ένα ολόκληρο χρόνο θα αντιμετωπισθούν οι έκτακτες περιστάσεις Μεταλήψεως «εξάφεσιν αμαρτιών και ζωήν αιώνιον». Αντί χερουβικού και κοινωνικού ψέλνεται εκείνη την ημέρα το τροπάριο «Του Δείπνου Σου του μυστικού», για να προετοιμασθεί καλύτερα η ψυχή «εις απόλαυσιν» «Ξενίας Δεσποτικής και αθανάτου Τραπέζης».

Το συναξάρι
της ημέρας
Τη Αγία καί Μεγάλη Πέμπτη, οι τα πάντα καλώς διαταξάμενοι θείοι Πατέρες, αλληλοδιαδόχως έκ τε των θείων Αποστόλων, καί τών ιερών Ευαγγελίων, παραδεδώκασιν ημίν τέσσαρά τινα εορτάζειν· τον Ιερόν Νιπτήρα, τον Μυστικόν Δείπνον -δηλαδή την παράδοσιν των καθ’ ημάς φρικτών Μυστηρίων- την υπερφυά Προσευχήν, και την Προδοσίαν αυτήν.
Στίχοι:  Νίπτει μαθητών εσπέρας Θεός πόδας,

Ού πους πατών ήν εις Εδέμ δείλης πάλαι.
Τη αφάτω Σου ευσπλαχνία, Χριστέ ο Θεός ημών, ελέησον ημάς. Αμήν.

Αντιπροσωπευτικός
ύμνος της ημέρας
Κείμενο
Μυσταγωγών σου, Κύριε, τούς μαθητάς, εδίδασκες λέγων·
ω φίλοι, οράτε, μηδείς υμάς χωρίσει μου φόβος· ει γάρ πάσχω,
αλλ’ υπέρ του κόσμου· μή ουν σκανδαλίζεσθε εν εμοί, ου γάρ ήλθον
διακονηθήναι, αλλά διακονήσαι, και δούναι την ψυχήν μου, λύτρον
υπέρ του Κόσμου. Ει ουν υμείς φίλοι μου εστέ, εμέ μιμείσθε·
ο θέλων πρώτος είναι, έστω έσχατος· ο δεσπότης, ως ο διάκονος.
Μείνατε εν εμοί, ίνα βότρυν φέρητε· εγώ γάρ ειμί της ζωής η άμπελος.
Μετάφραση
«Οδηγώντας (τις πριν απ’ το Πάθος μέρες), Κύριε, τους μαθητές τους δίδασκες λέγοντας·  Φίλοι μου, προσέξτε, κανένας φόβος να μη σας χωρίσει από μένα·  γιατί αν υποφέρω, υποφέρω για χάρη του κόσμου· (γιαυτό) μη λοιπόν, σκανδαλίζεσθε με όσα θα συμβούν σε μένα, γιατί δεν ήρθα να υπηρετηθώ, αλλά να υπηρετήσω και να δώσω την ψυχή μου λύτρο για χάρη του κόσμου. Εάν, λοιπόν, σεις είστε φίλοι μου, εμένα να μιμηθείτε· εκείνος που θέλει να είναι πρώτος, ας είναι τελευταίος· ο κυρίαρχος ως ο υπηρέτης· μείνετε μαζί μου, για να φέρετε καρπό· γιατί εγώ είμαι το αμπέλι (η πηγή) της ζωής».