Ευτυχώς οι κουτσουπιές ανθίσαν και φέτος…

Ένα πρωινό αντίκρισα τα δένδρα των οδών των Ιωαννίνων  καρατομημένα και δεν σας κρύβω ότι τρόμαξα. Δένδρα χωρίς κλαδιά στο χειμερινό τοπίο της πόλης μας είναι μεγαλύτερη μοναξιά. Ορφάνια θα έλεγα. Ξάνοιξαν τα μπαλκόνια, φάνηκαν καθαρά οι πολυκατοικίες και η πρασινούπολη μετατράπηκε δια μιας σε τσιμεντούπολη. Έβλεπες μόνο κτήρια. Ω της μελαγχολίας! Υπάρχει μεγαλύτερη θλίψη στους οδυνηρούς καιρούς που διάγουμε από την αποστέρηση της έσχατης ελπίδας αναψυχής; Της φυσικής ξεκούρασης των οφθαλμών, της ψυχής και του σώματος; Η πρώτη μου συνακόλουθη σκέψη ήταν τι θα γίνουμε το καλοκαίρι υπό το ηλιακόν καύμα! Χωρίς σκιά! Το θρόισμα αυτό είναι παραμυθητικό. Χωρίς τον ήχο των πλατάνων της Βορείου Ηπείρου; Χωρίς τις φουντωτές λεύκες και φασκομηλιές της Δωδώνης; Τα αλλοτινά Γιάννενα... Των παιδικών και φοιτητικών μας χρόνων, με την ξεγνοιασιά στο μέτωπο και την εμπιστοσύνη στην Πρόνοια του Θεού Δημιουργού που “σκέφτηκε” πόση ανάγκη έχουμε τα δέντρα, τη χλόη, το πράσινο. Χωρίς οξυγόνο; Πώς θα ζήσουμε στην ατμόσφαιρα καύσωνος, έτσι όπως εξελίσσεται το κλίμα στον πλανήτη μας;
Και θύμωσα με τους κλαδευτές. Δεν είναι καιρός για εκπτώσεις στο απαραίτητο. Πόσο να στερηθείς το ελάχιστο με την προσμονή της βελτιστοποίησης, αναλογίστηκα. Στο μεταξύ, μπορεί να αποβεί μοιραίο για την καθ’ όλου υγεία. Κάποιοι με παρηγόρησαν λέγοντάς μου πως ξέρουν αυτοί τι κάνουν, γεωπόνοι είναι, έχουν γνώση. Δεν αντιλέγω ότι ο ειδήμων είναι ο υπεύθυνος, αλλά στις μέρες μας χρειάζεται και γενικότερη θεώρηση και αντίληψη για τα πράγματα. Όταν παίρνονται αποφάσεις θα πρέπει να συνυπολογίζεται το όφελος και το κόστος και στο ψυχολογικό επίπεδο του πολίτη. Αφού γι' αυτόν δεν πασχίζουμε;
Μήπως και εδώ χρειάζεται ένα μέτρο; Βεβαίως “κλαδεύει και ο Κύριος της αμπέλου τα κλήματα, ίνα πλείονα καρπόν φέρη”, αλλά το κλάδεμα γίνεται με διάκριση. Έχει παιδαγωγικό και όχι εκδικητικό χαρακτήρα. Έτσι όπως και κάθε “τιμωρία”. Έτσι τουλάχιστον λέμε οι δάσκαλοι. Με αγάπη και στα δένδρα, όπως και στον άνθρωπο. Γιατί παρατράβηξε ο χειμώνας και οπωσδήποτε και η άνοιξη πρέπει να έρθει πανηγυρικά. Όχι με το ελάχιστο κλωναράκι, σαν από γλάστρα.
Το φυτικό και ζωικό βασίλειο δεν δόθηκε καθαυτό, αλλά για την ευτυχία, την έμπνευση, την ξεκούραση, την ανάταση του θνητού ανθρώπου, ο οποίος παρόλη τη θνητότητα πλάστηκε βασιλιάς της Κτίσεως. Όλα είναι υποπόδιον των ποδών του όχι για να καταπατούνται αλλά για να τα φροντίζει, τα αγαπά, τα περιποιείται προς ωφέλεια και άνοδο δική του. Δική μας. Εμείς είμαστε αυτοί. Ο καθένας και όλοι μαζί. Ενότητα κατά Θεόν, όπως όμορφα συχνά τονίζει και ο π. Αθανάσιος της Μονής Δουραχάνης. Για να Τον δοξάζουμε για τα δένδρα που μας χαρίζει. Για να χαιρόμαστε και να αισιοδοξούμε μέσα στις θλίψεις που ολοένα προστίθενται στην καθημερινότητα. Βία, άγχος, κρίση, Τρόικα, Δ.Ν.Τ., ΕΝΦΙΑ, ασφαλιστικό, συντάξεις, ανεργία και η συνακόλουθη αναίδεια, αγένεια, απαξίωση, ασυνέπεια, αδιαφορία, σκληροκαρδία... Γιατί της οικονομικής κρίσεως μύρια έπονται. Αλλά και της ηθικής τοιαύτης υπαρχούσης, πανωλεθρία ακολουθεί.
Εν τούτοις, όχι, δεν απόλλυται το παν. Σε κάθε κατάσταση ενυπάρχει ελπίδα. Το παράθυρο της αισιοδοξίας αν ανοίγουμε! Να μπαίνει φυσικό και ψυχικό οξυγόνο. Οι πνεύμονες του ανθρώπου έχουν ανάγκη από πολλή αναπνοή. Όχι με το καλαμάκι. Και η μεγαλύτερη αγωνιστικότητά μας, ιδίως των Ελλήνων, είναι η διασφάλιση αυτής της ελευθερίας. Η προάσπιση του ψυχικού, πνευματικού και υλικού περιβάλλοντος ανάπτυξης, ζωής και δημιουργίας. Σε όλες τις περιόδους της ιστορίας αυτός ο ασίγαστος πόθος της Ανεξαρτησίας κινητοποίησε τις δυνάμεις των προγόνων μας και διέσωσαν ό, τι εμείς παραλάβαμε. Αυτό, ίσως, το λησμονούμε στην πολυμέριμνη καθημερινότητα των πολλών διασπάσεων και του ατελείωτου και βομβαρδιστικού τρόπου πρόσληψης της πληροφορίας.
Και όσο απομακρυνόμαστε και από τον ησυχαστικό και λογοτεχνικό τρόπο των σοφών Ελλήνων πατέρων, παλαιοτέρων και νεοτέρων, τόσο το κενό της ψυχής δεν πληρούται. Τα τεχνολογικά ξυλοκέρατα δεν στέκονται ικανά να κορέσουν την πείνα του υπεραναπτυγμένου νοός του σύγχρονου ανθρώπου και η οντολογική μοναξιά προσαυξάνεται. Και δεν ξέρουμε τι φταίει, μέχρι να ξανασυναντηθούμε με ένα διήγημα του Κόντογλου, έναν στίχο του Ελύτη, την ελληνίδα γλώσσα του Παπαδιαμάντη, για να ξαναζωντανέψει η επιθυμία για το ωραίο. Γιατί, το κάλλος θα σώσει τον κόσμο, τελικά. Αυτό είναι και το αντίδοτο στη βία. Και η καταστροφή είναι συνώνυμο της ασχήμιας, αφού ο «κόσμος» είναι το στολίδι, εξ' ου και κόσμημα.
Γι’ αυτό συγχύστηκα που τα μαβιά δένδρα της οδού Δομπόλη ήταν στεναχωρημένα. Σταλμένα σε αιχμαλωσία ακούσια, όπως το Πανεπιστήμιό μου, που το νιώθω ατιμασμένο. Ο σκελετός ενός σώματος πλουτοφόρου γνώσεως και Παιδείας. Συλήθηκε από τα πνευματικά και υλικά του αγαθά και παραπετάχτηκε. Αν ήταν δυνατόν να μετακινηθεί θα είχε συμβεί κι αυτό! Όμως είναι κτήριο. Στημένο εκεί και παραμένει για να μας υπενθυμίζει πώς η αχαριστία μπορεί να μεταλλάξει τον ευεργετηθέντα! Ίσταται ως ένας Ευεργέτης στην οδό του Ευεργέτη, στην πόλη των Ευεργετών υπομένει καρτερικά τους εμπτυσμούς, τις ύβρεις, τα ραπίσματα και αυτόν τον ακάνθινο στέφανο με χρυσά γράμματα: “Ίδε το Πανεπιστήμιο των Ιωαννίνων”.
Πού είσαι Οδυσσέα Ελύτη που σε υποδεχτήκαμε τότε στην μεγάλη αίθουσα τελετών, να αντικρίσεις το σύγχρονο “ανάξιον εστί” του πανδαμάτορος ανθρώπου. Εσύ που μεταξύ τόσων πνευματικών Ελλήνων και ξένων καθηγητών, ομιλητών, υψηλών προσκεκλημένων και χιλιάδων φοιτητών που έμαθαν, ένιωσαν, αντρώθηκαν στις αίθουσες και στον όμορφο κήπο του προαυλίου, είχες τονίσει την ομορφιά της ελληνικότητας. Πού πήγες Ελύτη; Πού πήγε το Πανεπιστήμιό μας; Πού κρύφτηκε ο σεβασμός που οφείλαμε στα ατμοσφαιρικά σπουδαστήρια Αρχαιοελληνικής, Νεοελληνικής Γλώσσας, Ιστορίας και Αρχαιολογίας, στα οποία εισερχόσουν σας να έμπαινες σαν σε ιερό χώρο; Πού πήγε εκείνη η φοιτητική βιβλιοθήκη, το υπερώον- πηγή ιδεών; Πού πήγε το φοιτητικό εστιατόριο, ο τόπος συνάντησης, κοινωνίας -καλύτερα- προσώπων, προσφοράς και αλληλεπίδρασης με κείνο το κεντρικό κανάλι, της αναμονής, όπου εκβάλλαν τα φοιτητικά ποτάμια όλων των Σχολών; Οι κλαίουσες ιτιές στην αυλή; Απέσβετο και το δικό τους λάλον ύδωρ, ως το μόνος θρήνος που θα του έπρεπε απο στόμα οικείο…
Έτσι διατηρούν άραγε τα παλιά Πανεπιστήμια οι άλλες χώρες; Εκεί διδαχθήκαμε το ήθος. Το ιστορικό αυτό πνευματικό ίδρυμα των Ιωαννίνων σκεφτόμαστε ότι θα μπορούσε να διατηρηθεί, να ανακαινιστεί και να στεγάζει πάρα πολλές πολιτιστικές εκδηλώσεις και φορείς, συναφείς με τις πάμπολλες εκφάνσεις της πόλης. Μία από αυτές θα ήταν και η δημιουργία ενός Ινστιτούτου Ηπειρωτών Εθνικών Ευεργετών στο Πανεπιστήμιο της οδού Δομπόλη του εξ Ιωαννίνων (Δεσποτικό) Ευεργέτη, Ιωάννη Δομπόλη και συνακόλουθα η φιλοξενία Προγραμμάτων και Αρχείων Τοπικής Ιστορίας. Λύσεις υπάρχουν, αρκεί να ενεργοποιηθεί η διάθεση και πρόθεση αποκατάστασης του άγους.
Ευτυχώς οι κουτσουπιές ανθίσαν και φέτος, για να θυμίζουν ότι η Άνοιξη οδηγεί στην Πασχαλιά!