10 Μαΐου 1956: Οι Άγγλοι απαγχονίζουν τους Μ. Καραολή και Α. Δημητρίου

Συμπληρώθηκαν 60 χρόνια από τότε που οι Άγγλοι δυνάστες της μαρτυρικής Κύπρου, οδήγησαν στην αγχόνη δύο νέους, αγωνιστές της Ε.Ο.Κ.Α., τον 22 χρόνων Μιχαήλ Καραολή και τον 21 χρόνων Ανδρέα Δημητρίου.
Και οι δύο ενετάχθησαν εκ των πρώτων και αγωνίστηκαν με την Ε.Ο.Κ.Α. υπό την ηγεσία του Στρατηγού Γεωργίου Γρίβα – Διγενή, στρατευμένοι στον υπέροχο Αγώνα των Κυπρίων για Ελευθερία, Ανεξαρτησία και Ένωση με την Μητέρα Πατρίδα την Ελλάδα.
Ο Μιχαλάκης Καραολής προερχόταν από τα μεσαία στρώματα της Κυπριακής κοινωνίας και είχε σχετικά υψηλή μόρφωση, σαν απόφοιτος Δημοσίας Εμπορικής και Αγγλικής Σχολής, προσόντα που του εγγυόταν ευοίωνες προοπτικές επαγγελματικής σταδιοδρομίας.
Καταδικάστηκε από έκτακτο δικαστήριο της Λευκωσίας που (όπως έγραψε το περιοδικό «Εικόνες») «Βασίστηκε στις καταθέσεις δύο Τούρκων αστυνομικών που εκ των υστέρων απεδείχθησαν ψευδόμενοι». («Εικόνες», τεύχος 30ο, 21-27 Μαΐου 1956).
Ο Ανδρέας Δημητρίου, ήταν υπάλληλος στις Βρετανικές στρατιωτικές αποθήκες και κατηγορήθηκε για αρπαγή οπλισμού στην Αμμόχωστο.
Ο απαγχονισμός τους πραγματοποιήθηκε από τις κατοχικές Βρετανικές αρχές τις πρώτες πρωινές ώρες της 10ης Μαΐου και ήταν ο πρώτος από σειρά άλλων εννέα συνολικά εκτελέσεων με τον ίδιο τρόπο, με τελευταίο αυτόν του 17χρονου Ευαγόρα Παλληκαρίδη το 1957.
Οι απαγχονισμοί προκάλεσαν διεθνή συγκίνηση και στην Ελλάδα σειρά εκδηλώσεων διαμαρτυρίας αλλά και την παραίτηση του υπουργού Εξωτερικών Επ. Θεοτόκη.
Τα σώματα των Καραολή και Δημητρίου (που πριν τον απαγχονισμό τους εζήτησαν και μετάλαβαν των Αχράντων Μυστηρίων από ιερέα), ετάφησαν στην είσοδο του περιβόλου, σε διαμορφωμένο χώρο των φυλακών της Λευκωσίας, δίπλα από τα κελιά των μελλοθανάτων και την αίθουσα της αγχόνης.
Ο χώρος αυτός χρησιμοποιήθηκε και για την ταφή των άλλων εννέα απαγχονισθέντων κατά την Βρετανική κατοχή αγωνιστών – ηρώων της Ε.Ο.Κ.Α., τους Χαρίλαο Μιχαήλ, Ανδρέα Ζάκο, Ιάκωβο Πατάτσο, Μιχαήλ Κουτσόφτα, Στέλιο Μαυρομάτη, Ανδρέα Παναγίδη, Ευαγόρα Παλληκαρίδη.
Επίσης, σε αυτό το σημείο ετάφησαν τα σώματα τεσσάρων ακόμη μεγάλων αγωνιστών της Ε.Ο.Κ.Α., που αυτοί έπεσαν μαχόμενοι σε άνισο αγώνα, των Γρηγόρη Αυξεντίου, Μάρκου Δράκου, Στυλιανού Λένα και Κυριάκου Μάτση.
Με την ίδρυση του Ανεξάρτητου Κυπριακού Κράτους το 1960, το ξεχωριστό αυτό κοιμητήριο διαμορφώθηκε σε μουσειακό χώρο, ιερού προσκυνήματος, τα «Φυλακισμένα Μνήματα», όπου σε περίοπτη θέση δεσπόζει επιτοιχισμένη η ρήση: «Του ανδρειωμένου ο θάνατος, θάνατος δεν λογιέται».