Πόσο κοστίζει το Brexit…

• Το Brexit θα έχει μεγάλο κόστος για το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ευρωπαϊκή Ένωση και φυσικά την Ελλάδα.
Οι βασικές συνέπειες για το Ηνωμένο Βασίλειο από την επικράτησή του συνοψίζονται ως εξής:
Πρώτον, οικονομική αβεβαιότητα η οποία αναμένεται να οδηγήσει στην υποβάθμιση του ρόλου του City και στην αύξηση του κόστους δανεισμού του βρετανικού Δημοσίου αλλά και των επιχειρήσεων.
Δεύτερον, πολιτική αστάθεια γιατί τα δυο μεγάλα κόμματα, το Συντηρητικό Κόμμα και το Εργατικό Κόμμα μπαίνουν σε φάση γενικευμένης αναταραχής και ο ηγετικός ρόλος τους θα αμφισβητηθεί από το Kόμμα Ανεξαρτησίας του Ηνωμένου Βασιλείου του κ. Φάρατζ και άλλες δυνάμεις.
Τρίτον, θα δοκιμαστεί η συνοχή του Ηνωμένου Βασιλείου εφόσον είναι σχεδόν βέβαιο ότι οι Σκωτσέζοι και οι Βορειοϊρλανδοί θα προσπαθήσουν να μείνουν στην Ε.Ε. αντί για το Ηνωμένο Βασίλειο.
Τέταρτον, η θετική διεθνής εικόνα του Ηνωμένου Βασιλείου θα υποστεί μεγάλη ζημιά. Η πρώην αυτοκρατορία είχε καταφέρει να έχει μεγάλη επιρροή μέσα από τη μουσική, τον πολιτισμό και γενικότερα μια θετική προσέγγιση στη ζωή. Τώρα η διεθνής εικόνα του Ηνωμένου Βασιλείου θα γίνει αναγκαστικά πιο γκρίζα και επιθετική.
Πέμπτον, είναι σχεδόν βέβαιο ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα χάσει ορισμένα οικονομικά προνόμια και ευκαιρίες που έχουν τα πλήρη μέλη της Ε.Ε.
Ο ευρωπαϊκός λογαριασμός
Η Ε.Ε. θα δοκιμαστεί στο οικονομικό αλλά και το πολιτικό μέτωπο. Χωρίς το Ηνωμένο Βασίλειο θα υστερεί ακόμη περισσότερο στο διεθνή ανταγωνισμό έναντι των Η.Π.Α. και της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας.
Οι ειδικοί της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχουν αρχίσει να «ψαλιδίζουν» τις προγνώσεις για τον ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης των χωρών της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης. Υπάρχει επίσης σοβαρή πιθανότητα εκδήλωσης κρίσης εμπιστοσύνης σε βάρος αδύναμων κρίκων του ευρωπαϊκού οικονομικού συστήματος, όπως είναι οι ιταλικές τράπεζες, οι οποίες ήδη χρειάζονται πρόσθετα κεφάλαια 40 ως 50 δισ. ευρώ για να σταθεροποιηθούν.
Η μεγαλύτερη ζημιά όμως για την Ε.Ε. είναι πολιτική, εφόσον αποδείχτηκε στην πράξη ότι η διαδικασία ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης μπορεί να αντιστραφεί. Ήδη η Μαρίν Λεπέν και το ακροδεξιό Εθνικό Μέτωπο ζητούν τη διενέργεια δημοψηφίσματος προκειμένου να αποχωρήσει η Γαλλία από την Ε.Ε. Ανάλογα αιτήματα θα προβάλλουν δεξιές και ακροδεξιές δυνάμεις σε Ολλανδία, Αυστρία, Ιταλία. Η Ε.Ε. μπορεί να συνεχίσει την πορεία της χωρίς το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο πάντα κρατούσε αποστάσεις ασφαλείας από τις Βρυξέλλες, αποκλείεται όμως να ξεπεράσει το σοκ από ενδεχόμενη αποχώρηση της Γαλλίας ή της Ιταλίας.
Το κόστος μεγαλώνει
Ιδιαίτερα σημαντικές θα είναι οι συνέπειες του Brexit και για την ελληνική οικονομία. Η οικονομική και πολιτική αβεβαιότητα στην Ε.Ε. κάνει πιο δύσκολη τη διαχείριση του ελληνικού προγράμματος και περιορίζει τις δυνατότητες γρήγορης επιστροφής της ελληνικής οικονομίας σε φάση δυναμικής ανάπτυξης.
Αν κρίνουμε και από τη χρεοκοπία της αλυσίδας σουπερμάρκετ Μαρινόπουλος, η οικονομία έχει μπει, με ευθύνη της κυβέρνησης Τσίπρα, σε ένα νέο καθοδικό κύκλο από τον οποίο είναι εξαιρετικά δύσκολο να βγει σε συνθήκες ευρωπαϊκής σύγχυσης και κρίσης εξαιτίας του Brexit.
Τα επόμενα δυο τρία χρόνια θα είναι εξαιρετικά δύσκολα για την ελληνική οικονομία. Ήδη ο παραγωγικός ιδιωτικός τομέας και ιδίως η κοινωνία εμφανίζουν σημάδια κόπωσης εξαιτίας της παράτασης της μνημονιακής πολιτικής. Από εκεί που θα βγαίναμε από το μνημόνιο στα τέλη του 2014, αρχές του 2015, είμαστε εγκλωβισμένοι σε ένα εξαιρετικά δύσκολο τρίτο μνημόνιο μέχρι τον Αύγουστο του 2018 και όλα προβλέπεται να πάνε από το κακό στο χειρότερο. Η στροφή 180 μοιρών της κυβέρνησης Τσίπρα το καλοκαίρι του 2015 και η καθυστερημένη ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης του τρίτου προγράμματος - μνημονίου απέτρεψαν την καταστροφή, δεν έλυσαν όμως τα προβλήματα  που είναι ακόμη μπροστά μας.