Ταλαιπωρία ασθενών και σπατάλη πόρων

- Γράφει ο XAΡΑΛΑΜΠΟΣ Μ. ΜΟΥΤΣΟΠΟΥΛΟΣ*

• Συγχωρέστε μου τον προσωπικό τόνο αλλά θα καταλάβετε γιατί. Ήμουν από τους πρώτους καθηγητές στην Ιατρική Σχολή Ιωαννίνων πριν από τριάντα και πλέον χρόνια.

Στα Γιάννενα, τη γενέθλια πόλη μου, είχα τη μεγάλη χαρά να αρχίσω την ακαδημαϊκή σταδιοδρομία μου στην Ελλάδα. Κύριος  στόχος, μεταξύ άλλων, για την ίδρυση της Ιατρικής Σχολής ήταν να αναβαθμιστεί το επίπεδο παροχής ιατρικών υπηρεσιών σε ένα απομονωμένο και μεγάλο γεωγραφικό διαμέρισμα της χώρας.
Έτσι θα ελαχιστοποιούνταν η ψυχοφθόρα και οικονομικά ασύμφορη, για τον ασθενή και την οικογένειά του, μετακίνηση για νοσηλεία σε κρατικά ή ιδιωτικά νοσηλευτικά ιδρύματα των Αθηνών ή της Θεσσαλονίκης. Ήταν ευτύχημα ότι η Σχολή στελεχώθηκε με Καθηγητές/Διευθυντές Κλινικών και Εργαστηρίων, οι οποίοι ήταν επιστήμονες με λαμπρή εκπαίδευση και σταδιοδρομία σε ιατρικά κέντρα της χώρας και του εξωτερικού. Όλοι τους είχαν στόχο οι κλινικές και τα εργαστήρια που διηύθυναν να παρέχουν σύγχρονη ιατρική φροντίδα στους ασθενείς και, μέσω αυτής, να διδάσκουν φοιτητές και ειδικευόμενους ιατρούς.
Το ξεκίνημα ήταν δυνατό και η πορεία ελπιδοφόρα. Η φήμη μερικών κλινικών γρήγορα ξεπέρασε τα γεωγραφικά όρια του διαμερίσματος της Βορειοδυτικής Ελλάδος. Έτσι, η μετακίνηση ασθενών προς τα μεγάλα αστικά κέντρα βαθμιαία ελαχιστοποιήθηκε. Παρατηρήθηκε μάλιστα έντονη ανάστροφη ροή ασθενών από άλλα διαμερίσματα της χώρας και το κέντρο προς τα Ιωάννινα.
Σήμερα είναι αμφίβολο αν η παράδοση αυτή συνεχίζεται, τουλάχιστον στην ίδια έκταση όπως πριν. Ιδού ένα πρόσφατο παράδειγμα.
Περιδιαβαίνοντας τους δρόμους των Ιωαννίνων, συνάντησα ένα στενό συγγενή ασθενούς μου. Ήθελε να μοιραστεί μαζί μου το πρόβλημα που ταλαιπωρούσε όλη την οικογένεια. Ο παππούς είχε βγάλει προ μηνός ένα όγκο στην περιοχή της μέσης. Επισκέφτηκε εξειδικευμένο γιατρό της πόλης (πτυχιούχο, μετεκπαιδευμένο και πρώην συνεργάτη κλινικής της Ιατρικής Σχολής Ιωαννίνων) για να διαγνώσει  το πρόβλημα. Ο γιατρός υπέβαλε τον ασθενή σε διάφορες εξετάσεις και, στη συνέχεια, συνέστησε στον ασθενή να μετακινηθεί σε ιδιωτικό νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης προκειμένου να γίνει βιοψία του όγκου. Στα  Ιωάννινα λειτουργούν δύο τριτοβάθμια Νοσοκομεία που το κάθε ένα διαθέτει καλά στελεχωμένες Χειρουργικές  Κλινικές.
Αναρωτιέμαι: Γιατί ένας ειδικός γιατρός, προϊόν της Ιατρικής Σχολής και του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ιωαννίνων, υποβάλλει έναν πάμπτωχο ασθενή στην ταλαιπωρία, ψυχική και οικονομική, να εγκαταλείψει τον τόπο του και να μεταβεί σε άλλη πόλη για μια απλή χειρουργική πράξη; Μήπως ο γιατρός  αυτός θεωρεί ότι οι χειρουργοί των Ιωαννίνων δεν είναι ικανοί να πράξουν μια απλή παρεμβατική πράξη ή «τιμωρεί» τον ασθενή για να εκφράσει κάποια προσωπική πικρία προς τα Νοσοκομεία που τον ανέθρεψαν; Ή μήπως, ενεργεί παρακινούμενος από άλλους λόγους;
Ίσως αναρωτηθείτε πόσο αντιπροσωπευτική είναι η  εμπειρία που σας ανέφερα. Θα χαιρόμουν ιδιαίτερα αν δεν ήταν. Οι γνωρίζοντες την ιατρική κατάσταση στα Ιωάννινα βεβαιώνουν ότι ο δίαυλος μετακίνησης ασθενών από τα Ιωάννινα σε ιδιωτικά κέντρα της Θεσσαλονίκης κινδυνεύει από κυκλοφοριακή συμφόρηση! Γιατί συμβαίνει αυτό;
Η μέχρι τώρα εμπειρία υποδεικνύει ότι, συνήθως, η αιτία τέτοιων φαινομένων είναι, κατά πρώτο λόγο, οικονομικά συμφέροντα. Ισχύει στην περίπτωσή μας; Υπάρχει κάποιος άλλος λόγος; Υφίστανται κι άλλα παρόμοια φαινόμενα σε άλλα μέρη της Ελλάδας ή είναι κυρίως τοπικό; Σε κάθε περίπτωση, οι διοικούντες την πόλη, την Περιφέρεια, τα Νοσοκομεία, το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και τον Ιατρικό Σύλλογο πρέπει να προβληματιστούν. Πρέπει να μελετήσουν το φαινόμενο και να βρουν λύσεις. Μήπως θα έπρεπε λ.χ. το ένα δέκατο των κρεβατιών και των δύο νοσοκομείων να  λειτουργεί με διαφανείς κανόνες ιδιωτικού δικαίου, όπως π.χ. λειτουργούν τα περισσότερα νοσοκομεία του Εθνικού συστήματος του Ηνωμένου Βασιλείου; Αυτή η καινοτομία θα έφερνε έσοδα στα Νοσοκομεία, θα επέτρεπε την αύξηση της αποζημίωσης του προσωπικού και θα απέτρεπε την μετακίνηση ασθενών προς αλλά μέρη για να βρουν την υγεία τους. Πιθανότατα υπάρχουν κι άλλες λύσεις. Ας τις αναζητήσουν οι ιθύνοντες του ΕΣΥ.
Ένα είναι βέβαιο! Ότι είναι  ανορθολογικό και αντιοικονομικό το κράτος να υποστηρίζει δύο τριτοβάθμια Νοσοκομεία σε μια πόλη της περιφέρειας και οι ασθενείς να ωθούνται να αναζητούν τη γιατρειά τους αλλού.  Είναι απίστευτο να διψάς, να είσαι δίπλα στη βρύση, και να σε στέλνουν στο διπλανό χωριό να πιείς νερό!

* Ο Χαράλαμπος Μ. Μουτσόπουλος είναι Επίτιμος και Ομότιμος Καθηγητής των Ιατρικών Σχολών των Πανεπιστημίων Ιωαννίνων και Αθηνών.