Κουλτουριάρικες περιπλανήσεις…
- Αρκετά αργότερα από την μεταπολιτική εποχή που βρέθηκα μέτοικος σε αυτή την πόλη, άκουσα τη λέξη, κουλτούρα, που σήμερα είναι του συρμού, και χρησιμοποιείται ποικιλώνυμα σε πολλές περιπτώσεις, σαν «μαϊντανός» και σαν επιθετικός προσδιορισμός πολλών εννοιών και δράσεων!
- Στα λεξικά και στο διαδίκτυο δίδονται κάποιες ερμηνείες που μάλλον δεν έχουν και κάποιον απόλυτο ορισμό αντίστοιχο με όσες εκφάνσεις έχει στην καθημερινότητα.
- Παλαιότερα φαινόταν ότι ήταν κάτι που θεωρούνταν ισοδύναμο με την «πνευματική καλλιέργεια», σαν ταυτότητα και προσόν του μορφωμένου ανθρώπου. Άλλη απόδοση είναι μια γενική ξενόγλωσση έννοια του πολιτισμού. Και έτσι, «φοριέται» πολύ σε κάθε εκδήλωση πολιτιστική, αλλά και σε πολλούς συνδυασμούς λέξεων που να δίνουν στον εκφέροντα τον λόγο μια σπουδαιοφάνεια και μια αυθεντικότητα στα δρώμενα και στην πολυσχιδή δημόσια παρουσία.
- Είναι τόσο πυκνή και τόσο συχνή η χρήση της λέξης κουλτούρα στην καθημερινή αφήγηση και κριτική, που τελικά εκείνο που περισσότερο είναι γνωστό στον κόσμο από αυτή τη χρήση, η λέξη «κουλτουριάρης» ή «κουλτουριάρικα», κάτι που τελικά υποβαθμίζει και εκφυλίζει, την πραγματική έννοια του πολιτισμού, της πνευματικής καλλιέργειας, του μορφωμένου, του διανοούμενου και κάθε πνευματικής παρουσίας με δημόσιο λόγο. Κάτι τέτοιο κινδυνεύω να πάθω και εγώ μπαίνοντας στο «γήπεδο» της «περιπλάνησης», αλλά με τόσα που βλέπω και ακούω, βρίσκομαι άθελά μου και εγώ στην «εξέδρα», μιας ποδοσφαιροποίησης του λόγου, ακούγοντας αυτή τη λέξη σε μια περίπτωση που αφορά σε μέτοικους μιας κατάστασης που βρίσκεται σε εξέλιξη και σε πρώτη επικαιρότητα.
- Μέσα σε όσα γνωστά από την ειδησεογραφία έγιναν στο Ωραιόκαστρο της Μακεδονίας, για τη ένταξη των παιδιών των «προσφύγων» και «μεταναστών» από την Ανατολή στα σχολεία. Ακούστηκαν και μερικές αντίλογες απόψεις που χαρακτηρίστηκαν «ρατσιστικές». -Είπε κάποιος ότι, αυτά τα παιδιά έρχονται από ξένες χώρες και φέρουν μια άλλη «κουλτούρα» διαφορετική από τη δική μας. Δεν μπορώ να εκτιμήσω τι φέρουν αυτά τα προσφυγόπουλα από την Ανατολή, και ποια «κουλτούρα» έχουν, αν την εκφράζουν και πως, εκεί στους καταυλισμούς φιλοξενίας, και αν τελικά θα γίνουν «μέτοικοι» στη χώρα μας.
- Αυτόματα και αβίαστα και χωρίς να συσχετίζεται με το περιστατικό αυτό του «μεταναστευτικού» προβλήματός της χώρας μας, στη σκέψη ενός μέτοικου, ήρθαν μερικές αναδρομές από τα καλοκαιρινά «πολιτιστικά» δρώμενα στην πόλη και στα χωριά, και πως εκφράζεται η δική μας πολιτιστική παράδοση, η δική μας «κουλτούρα», που έρχεται από πολύ μακριά και αποτελεί την πολιτιστική κληρονομιά μας και η οποία διατηρείται και μας συντηρεί σαν Γένος και Ράτσα, και με αυτό το «φυλαχτό» μας ξεπερνούμε πολλές κρίσεις και «κάβους» της μακράς ιστορικής πορείας.
- Μέσα σε αυτές τις «κουλτουριάρικες» δικές μας περιπλανήσεις, κυρίαρχη θέση έχει η μεγάλη προσφυγική περιπέτεια του Έθνους μας με τη Μικρασιατική καταστροφή, που μέσα από την διατήρηση της «κουλτούρας» των ανθρώπων που έφθασαν και τότε πρόσφυγες στην Ελλάδα, κράτησαν την ταυτότητά τους, και σήμερα έχουν μια δυναμική παρουσία στην πολιτιστική έκφραση της πατρίδας μας.
- Αλλά δεν είναι μόνο οι Πόντιοι και οι πρόσφυγες της Ιωνίας που κουβαλώντας την πολιτιστική τους κληρονομιά διατήρησαν την Εθνική τους ταυτότητα. Το ίδιο συμβαίνει και με τους «μέτοικους» της εσωτερικής προσφυγιάς, με τη δημιουργία Αδελφοτήτων, Συλλόγων, Ενώσεων, και άλλων Ομαδοποιήσεων που δημιουργούνται και συντελούν στην διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς που έφεραν από τους τόπους καταγωγής.
- Αυτό το ιστορικό φαινόμενο για τους Έλληνες αποτελεί ένα γονίδιο που ενισχύει και διατηρεί τους δεσμούς με την πατρίδα, αλλά και αποτελεί ακόμη και τον τροφοδότη και συντηρητή της φιλογένειας, η οποία έχει δώσει τα μεγάλα έργα εποποιίας.
- Συχνά λέμε για τους Έλληνες της διασποράς ότι αποτελούν μια «Δεύτερη Ελλάδα», όπου διατηρείται η πολιτιστική κληρονομιά, η «κουλτούρα» μας, η οποία συντηρεί τους δεσμούς με την πατρίδα και συνεχίζει να κρατάει αναμμένο το κανδήλι αυτής της παράδοσης.
- Σε όλο τον κόσμο υπάρχουν Ελληνικές Κοινότητες μεγάλες ή μικρές, και συχνά η Πολιτεία προσφεύγει σε αυτές τις πολιτιστικές Δομές, για την αντιμετώπιση κρίσεων και για συνδρομή και βοήθεια σε δύσκολες καταστάσεις.
- Και επειδή ο λόγος αυτής της περιπλάνησης ενός μέτοικου, συνδέθηκε με τους πρόσφυγες από την Ανατολή, μια ιστορική αναδρομή από την εποχή των κλασσικών χρόνων, με μια άλλη ελληνική προσφυγιά, αξίζει να τη αναφέρουμε, για να δούμε, πως και τότε, μια δική μας «κουλτούρα» ενίσχυσε εκείνη την προσφυγιά στη μακρά πορεία επιστροφής στην πατρίδα. Πρόκειται για την «Κάθοδο των Μυρίων». Ο Ξενοφώντας, στην περιγραφή αυτής της πορείας επιστροφής από την Περσία των Ελλήνων μισθοφόρων στον Ξέρξη, καταγράφει την συνοχή των Μυρίων, και περιγράφει πως στην πορεία οργάνωναν εκδηλώσεις με χορούς και άλλες δράσεις. Η περιγραφή των χορών αποτελεί ίσως την παλαιότερη πληροφορία για τους Ελληνικούς χορούς της αρχαιότητας, και την καταφυγή σε αυτούς, στη δύσκολη πορεία στη χώρα των Καρδούχων, στα σημερινά όρια των Κούρδων. Οι Μύριοι κουβαλούσαν τη δική τους «κουλτούρα» στην Ανατολή και ενδυναμώνονταν τηρώντας την πολιτιστική παράδοση της πατρίδας τους. Και διασώθηκαν για να τελειώσουν με τη γνωστή ιαχή «Θάλαττα-Θάλαττα».
- Δεν ξέρω βέβαια τι κουβαλούν οι μετανάστες – πρόσφυγες από την Ανατολή, και ποια «κουλτούρα» διατηρούν στην πορεία τους προς τη Δύση. Και δεν είναι γνωστό αν θα γίνουν «μέτοικοι» στη χώρα μας. Κι άλλες «φυλές», «ράτσες» στο παρελθόν ενσωματώθηκαν στην Ελλάδα, και έγιναν «Έλληνες», της «ημετέρας παιδείας μετέχοντες». Είναι και αυτό μια απάντηση στο πρόβλημα της «κουλτούρας» που συζητιέται.
- Και οι περιπλανήσεις συνεχίζονται…
ο μέτοικος
