Μερικές σκέψεις πάνω σε όσα ακούμε για την παιδεία…

Ακούμε, αλλά και διαβάζουμε στον Τύπο ότι το Υπουργείο Παιδείας προγραμματίζει αλλαγές στα μαθήματα και τις ενδοσχολικές εξετάσεις.
Η Νεοελληνική Γλώσσα, τα Μαθηματικά, η Φυσική και η Ιστορία θα είναι τα τέσσερα μαθήματα στα οποία θα εξετάζονται στο τέλος της χρονιάς οι μαθητές. Για τα υπόλοιπα ο καθηγητής θα λαμβάνει υπόψη του τόσο τα ωριαία διαγωνίσματα που θα γίνονται κατά τη διάρκεια της χρονιάς όσο και τον προφορικό βαθμό που αφορά σε ένα μεγάλο βαθμό τη συμμετοχή στη διδακτική διαδικασία.
Σύμφωνα με το σκεπτικό του Υπουργείου Παιδείας, η Γλώσσα και τα Μαθηματικά κρίνονται απαραίτητα μαθήματα για να ελέγχεται το επίπεδο των μαθητών στη λήξη κάθε σχολικής χρονιάς. Όσο για τα άλλα δύο, η επιλογή έγινε γιατί τόσο από τις Φυσικές Σπουδές, όσο και από τις Ανθρωπιστικές αυτά διδάσκονται και στις τρεις τάξεις του Γυμνασίου.
Γι’ αυτό, λοιπόν, στο νέο Γυμνάσιο –το οποίο είναι μεταβατικό σύμφωνα με το υπουργείο- οι ενδοσχολικές εξετάσεις συρρικνώνονται σε μόλις τέσσερα μαθήματα, τα οποία είδαμε πιο πάνω. Αρχαία, Χημεία, Θρησκευτικά και Βιολογία δεν θα εξετάζονται στο τέλος του διδακτικού έτους.
Από τα τέσσερα μαθήματα που θα εξετάζονται το Υπουργείο Παιδείας ορίζει στην Ιστορία να διδάσκονται συνοπτικά και να μη εξετάζονται στην Α’ Λυκείου τα ακόλουθα κεφάλαια της Αρχαίας Ελληνικής Ιστορίας: Κυκλαδικός Πολιτισμός, Μινωικός Πολιτισμός, Μυκηναϊκός Πολιτισμός. Ο Πρώτος και ο Δεύτερος Ελληνικός Αποικισμός. Η σημασία των Περσικών Πολέμων. Ο Πελοποννησιακός Πόλεμος. Ο Φίλιππος Β’ και το Οικουμενικό Κράτος του Μ. Αλεξάνδρου.
Αν περάσουν συνοπτικά όλα αυτά τα σημαντικότατα κεφάλαια της Αρχαίας Ελληνικής Ιστορίας, τι ιστορία θα μάθουν τα Ελληνόπουλα; Λαός που αγνοεί την ιστορία του, αγνοεί την ταυτότητά του.
Τα παραπάνω είναι ο κορμός, η σπονδυλική στήλη της αρχαίας ελληνικής ιστορίας. Αν αφαιρεθούν αυτά τι ιστορία θα μάθουν οι μαθητές; Παράλληλα, αφαιρείται από τα αρχαία ελληνικά κείμενα ο «Επιτάφιος» λόγος του Περικλή (Θουκυδίδης). Ο «Επιτάφιος» λόγος του Περικλέους είναι το περιφανέστατο γραπτό μνημείο – εγκώμιο του Δημοκρατικού Πολιτεύματος…
Αλλά, το σημαντικότερο είναι ότι τα αρχαία ελληνικά γενικώς μένουν στα μη εξεταζόμενα μαθήματα. Δηλαδή στα μαθήματα εκείνα που οι μαθητές δεν θα ανοίξουν καν βιβλίο. Ακούμε, μάλιστα, ότι τα αρχαία ελληνικά θα διδάσκονται στο Λύκειο σαν ξένη γλώσσα…
Εκείνο που πρέπει να τονιστεί ιδιαίτερα είναι η τεράστια διαφορά ενδιαφέροντος για την αρχαία ελληνική γλώσσα μεταξύ Ελλήνων και όλου του εκτός Ελλάδος πνευματικού κόσμου. Μικροί και μεγάλοι πνευματικοί άνθρωποι και λόγιοι από όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη εκφράζουν ποικιλοτρόπως τον θαυμασμό τους για τη γλώσσα των προγόνων μας.
Ενώ εμείς τη θεωρούμε περιττό βάρος. Άλλοτε την θεωρούμε νεκρή γλώσσα. Κάποιοι ζητούν την κατάργηση των αρχαίων ελληνικών από το Γυμνάσιο με το επιχείρημα ότι «δεν καλλιεργείται επαρκώς η Νέα Ελληνική Γλώσσα».
Την απάντηση στο θέμα αυτό την παίρνουμε από τον διακεκριμένο παιδαγωγό και συγγραφέα Φιλοσοφικών και Παιδαγωγικών Συγγραμμάτων Ευάγγελο Παπανούτσο, ο οποίος διακηρύσσει: «Δεν μπορεί κανείς να μιλήσει και να γράψει σωστά την δημοτικήν, αν δεν πατάει στέρεα στη γνώση της αρχαίας κλασικής γλώσσας».
Αλλά και ο μεγάλος διδάσκαλος του Γένους ο σοφός Κοραής διατύπωσε την αναμφισβήτητη αλήθεια: «Όποιος χωρίς την γνώσιν της αρχαίας επιχειρεί να μελετήση και ερμηνεύση την Νέαν ή απατάται ή απατά».
Εάν καταγράψει κανείς όλους τους πνευματικούς ανθρώπους της γης που εγκωμιάζουν την αρχαία ελληνική γλώσσα θα γράψει βιβλίο ολόκληρο. Θα αναφέρω μόνον μερικά χαρακτηριστικά ονόματα: Ο Γερμανός φυσικός επιστήμων (όχι φιλόλογος…) Max von Laye (Βραβείο Νόμπελ Φυσικής) γράφει: «Οφείλω χάριτας στη Θεία Πρόνοια, διότι ηυδόκησε να διδαχθώ τα αρχαία Ελληνικά, που με βοήθησαν να διεισδύσω βαθύτερα στο νόημα των θετικών επιστημών».
Ο Ισπανός Καθηγητής και Ακαδημαϊκός Φρειδερίκος Σακρέντο, το 1996 στο 3ο Παγκόσμιο Γλωσσικό Συνέδριο, που έγινε στο συνεδριακό κέντρο της Διεθνούς Ολυμπιακής Ακαδημίας στην Αρχαία Ολυμπία, δήλωσε: «Η αρχαία ελληνική γλώσσα πρέπει να γίνει η δεύτερη μητρική γλώσσα όλων των Ευρωπαίων γενικώς και ειδικώτερα η πρώτη γλώσσα των καλλιεργημένων ατόμων. Εάν η αρχαία ελληνική παιδεία εξανθρώπισε τους θεούς, η αρχαία ελληνική γλώσσα ανύψωσε τον άνθρωπο ως εάν ήτο ιέραξ, μέχρι τους ουρανούς».
Λέτε να είχε άδικο ο σοφός αυτός άνθρωπος; Κάποιοι Νεοέλληνες ίσως αγωνίζονται να αποδείξουν ότι είναι λάθος αυτή η άποψη!..
Η μεγάλη Ελληνίστρια και Ακαδημαϊκός Ζακλίν Ντε Ρομιγύ είπε: «Δεν πρέπει να βλέπουμε την αρχαία ελληνική γλώσσα σαν μία επιστροφή στο παρελθόν (UN RETOUR), αλλά σαν μία αναζήτηση πνευματικής αρωγής (UN RECOURS).
«Η γλώσσα αυτή (η αρχαία) βοηθάει γενικά τη σκέψη με τη λιτότητα της έκφρασης, την σαφήνεια των εννοιών και τον λεκτικό της πλούτο και συμβάλλει στην ανάπτυξη του ηθικού συναισθήματος των νέων με τις άφθονες αναφορές σε απαράμιλλη μυθολογία, που αναμειγνύει με θαυμάσιο τρόπο το θεϊκό με το ανθρώπινο στοιχείο. Η Αρχαία Ελλάδα μας προσφέρει μία γλώσσα για την οποία θα πω ακόμη μία φορά ότι είναι ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ»!
«Σας το λέω χωρίς επιφύλαξη: Όλος ο κόσμος θα πρέπει να μάθει ελληνικά, γιατί η ελληνική γλώσσα μας βοηθάει πρώτα απ’ όλα να καταλάβουμε τη δική μας γλώσσα».
Η Ρομιγύ λέει τα παραπάνω όχι μόνον για το πλήθος των ελληνικών λέξεων που πήραν οι ευρωπαϊκές γλώσσες, αλλά πήραν τη Γραμματική και τον τρόπο έκφρασης και σύνταξης.
Την απάντηση στο θέμα αυτό μας τη δίνει ο Γερμανός ιστορικός καθηγητής του Πανεπιστημίου του Μάρμουργκ ο Θεόδωρος Μπιρτ, ο οποίος γράφει: «Το ότι εμείς οι Γερμανοί διακρίνουμε το ρήμα και το ουσιαστικό, τις κλίσεις και τις εγκλίσεις των ρημάτων και τις μορφές των χρόνων και διαπιστώνουμε σε όλα αυτά την ύπαρξη νόμων, είναι διότι τα παραλάβαμε από τους Ρωμαίους, οι δε Ρωμαίοι τα παρέλαβαν δουλικώς από τους Έλληνες.
Οι Έλληνες φιλόσοφοι βοήθησαν και προπάντων οι ιστορικοί. Από αυτούς προέρχονται οι όροι «ονομαστική», «γενική», «δοτική», «προστακτική», «παρακείμενος», «επίρρημα», «αντωνυμία», κλπ., της γραμματικής και οι όροι του Συντακτικού και οι κανόνες της Γραμματικής ήταν άγνωστοι στους Ευρωπαίους.
Στη Μεγάλη Βρετανία, μάλιστα, το Υπουργείο Παιδείας, πριν μερικά χρόνια, ξεκίνησε τη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών στα δημοτικά σχολεία!
Στην Ελλάδα καταργούνται και στο Γυμνάσιο… Η Αγγλίδα δασκάλα Λόρνα Ρόμπινσον σε δηλώσεις της είπε: «Τα αρχαία ελληνικά είναι θαυμάσια γλώσσα, γεμάτη όμορφες λέξεις και συναρπαστικά νοήματα».

Παρελάσεις
Τα τελευταία χρόνια γίνεται συχνά λόγος για κατάργηση των παρελάσεων. Και προβάλλεται ως επιχείρημα ότι οι παρελάσεις καθιερώθηκαν από την δικτατορία Μεταξά και δεν υπήρχαν πριν. Ουδέν ψευδέστερον τούτου. Οι παρελάσεις υπήρχαν από τους αρχαίους χρόνους με παρόμοιους τρόπους με τον σημερινό.
Οι παρελάσεις γινότανε και γίνονται για να τιμήσουμε τους ήρωες που θυσιάστηκαν, που έδωσαν τη ζωή τους για την ελευθερία μας. Και οι ήρωες αυτοί ήταν νέοι άνθρωποι σε όλες τις εποχές.
Τον 7ο αιώνα π.Χ. στη Σπάρτη αναδείχτηκε ο ποιητής Τυρταίος, ο οποίος εκτός από τα ποιήματα που ονόμασε «Υποθήκες» (= Συμβουλές), έγραψε και εμβατήρια. Τα εμβατήρια αυτά ήταν πολεμικά άσματα που τραγουδιόταν με τη συνοδεία αυλού από τους στρατιώτες πριν από τη μάχη, καθώς ξεκινούσαν με βηματισμό μέχρι να πλησιάσουν τον εχθρό για να αρχίσει η μάχη. Μετά την νίκη με τα εμβατήρια αυτά πανηγύριζαν για τη νίκη τους.
Γενικά στην αρχαία Ελλάδα οι παρελάσεις των στρατιωτικών σωμάτων συνοδεύονταν από παιάνες. Οι παιάνες αρχικά ήταν ύμνοι που απευθύνονταν στο θεό Απόλλωνα. Κατόπιν εξελίχθηκαν σε νικητήριους ύμνους, νικητήριους επαίνους, ειδικά στρατιωτικά άσματα που συνόδευαν τις παρελάσεις. Έτσι, λοιπόν, με την συνοδεία παιάνων «ανέβαιναν» στην οδό της εκστρατείας ή έμπαιναν στα πλοία. Γι’ αυτόν τον λόγο μάλιστα μέχρι σήμερα οι παιάνες ονομάζονται «εμβατήρια άσματα» (από το εμβαίνω – μπάινω στο πλοίο).
Ο Πλούταρχος στο βίο «Λυκούργος» κεφ. 21, 1-3 γράφει: Μετά τις παρελάσεις και η μουσική καλλιέργεια και τα τραγούδια τους απασχολούσαν όσο και η άμιλλα στην σαφήνεια του λόγου. Η μουσική είχε κάτι που ξεσήκωνε το θυμικό και προκαλούσε ορμή και ενθουσιασμό γεμάτο δράση και τα λόγια ήταν αφελή και απλά, για πράγματα σοβαρά και ηθοπλαστικά.
Γιατί συνήθως ήσαν έπαινοι που καλοτύχιζαν όσους έπεσαν για τη Σπάρτη και κατηγορίες για όσους δείλιασαν και έγιναν ριψάσπιδες…
Βλέπουμε, λοιπόν, ότι οι παρελάσεις και οι άλλες εκδηλώσεις γινόταν για να τιμηθούν οι πρόγονοι που πολέμησαν, αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν για την ελευθερία της πατρίδας. Σήμερα αρνούνται οι νέοι μας, με τις συμβουλές κάποιων να παρελάσουν και κάποιοι άλλοι εισηγούνται την κατάργησή τους…

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΔΕΜΟΣ