Ο Ομπάμα, η Πνύκα και η πολιτική μας Παιδεία…

Ακούσαμε ότι ο Ομπάμα ήθελε να μιλήσει, με τον ερχομό του εδώ, στην Πνύκα με φόντο την Ακρόπολη. Έλεγε πως από αυτόν τον χώρο θα προκαλούσε την παγκόσμια κοινότητα να συλλογιστεί την αξία της δημοκρατίας και θα έδειχνε τις ευθύνες των πολιτικών για έναν κόσμο δικαιότερο στη βάση των αρχών του ελληνικού πολιτισμού. Αλλά δυστυχώς η ελληνική κυβέρνηση δεν μπόρεσε να δημιουργήσει περιβάλλον ασφαλείας και έτσι δεν εκφωνήθηκε ο βαρυσήμαντος προεδρικός λόγος στον ιερότερο χώρο του αρχαιοελληνικού κόσμου.
Αναρωτιέμαι όμως πόσοι από τους συμπατριώτες μας και ειδικά νεότερες γενιές, συνειδητοποίησαν γιατί τόσο πολύ επιθυμούσε ο Ομπάμα να μιλήσει στην Πνύκα. Άλλωστε, δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι η μεγάλη πλειοψηφία των νεοελλήνων αγνοούν και το όνομα «Πνύκα» και το γεωγραφικό σημείο της ύπαρξής του. Πρόκειται για μία ακόμα παραδοξότητα της ελληνικής πραγματικότητας και γενικότερα της παιδείας μας.
Το όλο πολιτικό μας σύστημα σήμερα βρίσκεται σε κατάσταση ιδεολογικής παρακμής. Το κύριο μέλημα των ταγών μας είναι η κατάληψη της εξουσίας και η ικανοποίηση ιδιοτελών επιδιώξεων. Σ’ αυτό το περιβάλλον δεν μπορεί να ευδοκιμεί η πολιτική παιδεία των πολιτών, γιατί οι απαίδευτοι πολιτικοί μπορούν εύκολα να εξασφαλίσουν την ψήφο από ανθρώπους που νιάζονται μόνο για την επιβίωσή τους. Επομένως ούτε μπορούν ούτε θέλουν να μεταδώσουν στους νέους παιδεία πολιτική, αφού οι σκεφτόμενοι πολίτες δύσκολα μετατρέπονται σε πειθήνια όργανα των εκάστοτε εξουσιαστών.
Και πράγματι πόσο δίκιο έχει ο Ομπάμα που έδειξε και με τη σκέψη του και με την ψυχή του τόσο σεβασμό στον συμβολισμό της Πνύκας. Είναι προικισμένος με πλούσια κουλτούρα και αντιλαμβάνεται την προσφορά των προγόνων μας στην παγκόσμια κοινωνία και ιδιαίτερα στη δημοκρατία.
Η Πνύκα αποτελεί το θεμέλιο της δημοκρατίας, αφού σ’ αυτόν τον χώρο οι Έλληνες από τον 6ο αιώνα π.Χ. έθεσαν τις αρχές του δημοκρατικού πολιτεύματος. Εκεί, στο βήμα της Πνύκας μπορούσε να πάρει το λόγο, όποιος ήθελε και να υποστηρίξει την άποψη που νόμιζε ότι συμφέρει καλύτερα την πόλη. Ο υπεύθυνος της Εκκλησίας του Δήμου (λαϊκή συνέλευση) καλούσε στο βήμα όποιον το δήλωνε, λέγοντας τη φράση: «Τις αγορεύειν βούλεται» (ποιος θέλει να μιλήσει). Και αφού εξαντλούνταν ο διάλογος, λάβαιναν κατά πλειοψηφία τις αποφάσεις. Και τότε γραφόταν το ψήφισμα που άρχιζε έτσι: «Έδοξε τη Βουλή και τω Δήμω» (αποφάσισε ο λαός και η Βουλή). Οπωσδήποτε σ’ αυτή τη δημοκρατική διαδικασία υπήρξαν και ακραίες συμπεριφορές, αντιδημοκρατικές από τους δημαγωγούς. Έχει και η δημοκρατία τα όριά της, ώσπου ο άνθρωπος να ανακαλύψει στο μέλλον κάτι καλύτερο.
Αυτή η δημοκρατική λειτουργία της αρχαίας ελληνικής πολιτείας εμπλουτίστηκε από τις αρχές του Ευρωπαϊκού διαφωτισμού και έθεσε τις βάσεις ως τα σήμερα της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, αφού η άμεση δημοκρατία της Ελληνικής πόλης είναι μη εφαρμόσιμη σήμερα, κι ας το απαίτησε ο Ρουσσώ.
Σ’ αυτόν τον θεσμό της αρχαίας ελληνικής δημοκρατίας βασική υποχρέωση του πολίτη ήταν η συμμετοχή του στα κοινά, διαφορετικά θεωρούνταν «αχρείος», όπως τονίζει ο Περικλής στον Επιτάφιο.
Και επειδή προκάλεσε ο Ομπάμα με τις ουσιαστικές αναφορές στο ιστορικό μας παρελθόν, θέλω να θέσω κάποια ερωτήματα στον αναγνώστη:
α) Ο κ. Φίλης κατάργησε τη διδασκαλία του Επιταφίου του Θουκυδίδη στα σχολεία. Άρα ωφελεί πολιτικά ή βλάπτει τη δημοκρατία αυτό το παγκόσμια αποδεκτό κείμενο, εκτός από αυταρχικά καθεστώτα;
β) Η Αρχαία ιστορία της Ελλάδας συρρικνώθηκε στο Λύκειο. Δεν συμβάλλει στην καλλιέργεια της ιστορικής μας συνείδησης και κατά προέκταση στην πολιτική μας ωριμότητα;
γ) Γιατί το ιστορικό μας γενικά περελθόν «ξεχνιέται» από την πολιτική μας ηγεσία, ενώ η παγκόσμια κοινότητα αναφέρεται συχνά σ’ αυτό με σεβασμό;
δ) Οι ιστορικές πλάνες του πρώην Υπ. Παιδείας, όπως αυτή για την γενοκτονία των Ποντίων, ήταν προσωπικό ολίσθημα ή εκφράζουν την γενική βούληση;
ε) Πρώην Υπουργός Παιδείας χαρακτήρισε την αριστεία ως ρετσινιά. Μήπως η πολιτική εξουσία δεν αναγνωρίζει τη διαφορετικότητα των παιδιών;
Οι όποιες απαντήσεις εκτιμώ πως θα μας προκαλέσουν θλίψη ή θυμηδία για την κατάντια μας.

ΧΑΡΗΣ ΛΕΟΝΤΑΡΗΣ