Δασικοί Χάρτες: Εργαλείο ή τροχοπέδη στην ανάπτυξη;

Οι δασικοί χάρτες, διαφυλάσσουν το φυσικό μας πλούτο ώστε να μπορέσουμε να τον παραδώσουμε στις επόμενες γενιές. Η κύρωσή τους είναι άμεσα συνυφασμένη με την οριοθέτηση και την καταγραφή του τί είναι δάσος και δασική έκταση. Mε τη «θωράκιση» των δασικών εκτάσεων από τις αυθαίρετες επεμβάσεις και την άναρχη δόμηση, διευκολύνεται η ολοκλήρωση του Εθνικού Κτηματολογίου που συνεπάγεται τη διασφαλίση της ιδιωτικής αλλά και δημόσιας περιουσίας. Ανοίγεται έτσι ο δρόμος για τη

βιώσιμη ανάπτυξη των περιοχών, αφού οι δασικοί χάρτες συμβάλλουν και στην κατάρτιση του σωστού χωροταξικού σχεδιασμού.
Όμως η διαδικασία με την οποία καταρτίστηκαν οι προς ανάρτηση δασικοί χάρτες, που αφορούν πολλές περιοχές της χώρας αλλά και ειδικότερα το Νομό Ιωαννίνων εγείρουν πολλές αμφιβολίες ως προς την ορθότητα της διαδικασίας. Από τον πρώτο έλεγχο των δασικών χαρτών οικισμοί που εμφανίζονται στην εφαρμογή του κτηματολογίου είναι λιγότεροι από τους υφιστάμενους ενώ σε αρκετές περιπτώσεις οι αποτυπωμένες οριοθετήσεις είναι διαφορετικές από αυτές του αντίστοιχου ΦΕΚ οριοθέτησης. Η αποτύπωση των οριοθετήσεων στην εφαρμογή είναι γραφική σε κάποιους οικισμούς με αποτέλεσμα την αναξιοπιστία στην ακρίβεια των οριοθετημένων εκτάσεων. Ακόμη  οικισμοί που εμφανίζονται στην εφαρμογή του κτηματολογίου είναι λιγότεροι από τους υφιστάμενους ενώ σε άλλους που υπάρχουν χάρτες διανομής συνοικισμού από το Υπουργείο Γεωργίας  δεν ελήφθησαν υπ' όψιν κατά τον σχεδιασμό των γραμμών οριοθέτησης. Όπως δεν έχουν ληφθεί υπόψιν τα ΣΧΟΟΑΠ και οι χρήσεις γης που ορίζονται σε αυτά.
Το μεγαλύτερο  ζήτημα αφορά  τις δημοτικές εκτάσεις που είναι χαρακτηρισμένες ως χορτολιβαδικές. Αν ο χαρακτηρισμός αυτός έχει τροποποιηθεί και συμπεριλαμβάνονται στις δασικές, δημιουργείται τεράστιο πρόβλημα για την κτηνοτροφία της περιοχής, καθώς μέχρι σήμερα αυτές διατίθενται κατ' εξοχήν σε δημότες που ασχολούνται με τον πρωτογενή τομέα, με αποτέλεσμα  εκτάσεις  που σήμερα καλλιεργούνται ή χρησιμοποιούνται από τους κτηνοτρόφους να τεθούν υπό καθεστώς αμφισβητήσης. Αφαιρείται έτσι  η δυνατότητα του δικαιώματος της γεωργικής ή της επιλεξιμότητας βοσκήσιμων εκτάσεων, από αγρότες και κτηνοτρόφους  οι οποίοι κινδυνεύουν να χάσουν  εισόδηματα απο  κοινοτικά κονδύλια. Με τους υπό ανάρτηση δασικούς χάρτες που προκαλείται τεράστια αναστάτωση στους κατοίκους της υπαίθρου, θα υπάρξουν σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις και στην βιοποικιλότητα και παράλληλα υπονομεύεται κάθε προοπτική ανάπτυξης του πρωτογενούς τομέα.
Δεν είναι τυχαίο ότι υπήρξε άμεση αντίδραση από την Περιφέρεια Ηπείρου που ζήτησε με έγγραφό του προς τους Υπουργούς Περιβάλλοντος και Αγροτικής Ανάπτυξης, την άμεση διακοπή της ανάρτησης των δασικών χαρτών, επισημαίνοντας προβλήματα που θα προκύψουν από τον χαρακτηρισμό ιδιωτικών εκτάσεων ως δασών ή δασικών που κατά τεκμήριο θα περιέλθουν στη συνέχεια στο Δημόσιο αντιπροτείνοντας την κατάρτιση το συντομότερο δυνατόν δασικών χαρτών, με βάση όμως τις αεροφωτογραφίες του 1945 ή αν δεν υπάρχουν αυτές του 1960 και αφού προηγουμένως αντιμετωπιστούν εκκρεμότητες που υπάρχουν σε ιδιοκτησιακά ζητήματα, ειδικά στις περιοχές που ανήκουν στις λεγόμενες "Νέες Χώρες".
Ενδεικτικά παραδείγματα των  προβλήματων που γεννήθηκαν με τον χαρακτηρισμό ως δασικών εκτάσεων, αποτελούν οι εκτάσεις του Αγροκτήματος Κουκλιών στον οποίο έγινε αναδασμός και η Αμπελουργικής Ζώνης Ζίτσας, που άλλοτε καλλιεργούνταν και σήμερα δεν επιτρέπεται η εκ νέου καλλιέργειά τους. Χρειάζεται προσοχή από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς για να μην μπει ταφόπλακα στον πρωτογενή τομέα και στην προσπάθεια να λύσουμε κάποια προβλήματα να δημιουργήσουμε άλλα μεγαλύτερα. Σε κάθε περίπτωση, οι ιδιοκτήτες οικοπέδων και αγροτεμαχίων οφείλουν να κάνουν ένα έλεγχο της ακίνητης περιουσίας τους συμβουλευόμενοι εξειδικευμένους μηχανικούς και  έχουν την δυνατότητα ένστασης εντός χρονικού ορίζοντα δύο μηνών από την ανάρτηση των χαρτών. Ας ευχηθούμε οι δασικοί χάρτες να αποτελέσουν εργαλείο και όχι τροχοπέδη ανάπτυξης. Απαραίτητη προϋπόθεση για αυτό είναι οι συννενόηση των εμπλεκόμενων φορέων και η αντιμετώπιση κάθε περιοχής ξεχωριστά. Διαφορετικά ελλοχεύει ο κίνδυνος «να βλέπουμε το δέντρο και να χάσουμε το δάσος…».

* Ο Πέτρος Ι. Μπούγιας είναι Msc Αγρ.Τοπογράφος Μηχανικός και Περιφερειακός συντονιστής Ηπείρου  στο πολιτικό κίνημα Ποτάμι.