Στην Εθνική Παλιγγενεσία…

- Γράφει ο ΝΙΚΟΣ Θ. ΥΦΑΝΤΗΣ

Δεν μας λείπουν οι πολεμικές λεπτομέρειες από τον υπέρ της ανεξαρτησίας αγώνα ούτε και η έκβαση των μαχών. Χρειάζεται όμως να μάθουμε την αντίληψη του πνεύματος της Ελληνικής Επανάστασης, τη μεταμόρφωση που συντελέστηκε στις ψυχές των πατέρων μας και τη γνωριμία με τα πνεύματα που μπόρεσαν να αισθανθούν την ελευθερία ως πραγματικότητα της ζωής τους.
Το τρίπτυχο «Ελευθερία – Ισότητα – Αδελφότητα» της Γαλλικής Επανάστασης έθρεψε για δεκαετίες τους λαούς. Στο τέλος επικράτησε μόνο η αξία της Ελευθερίας.
Η Ελληνική Επανάσταση ανέδειξε κάτι που είχε λησμονηθεί. Το κάτι αυτό είναι η αιώνια αλήθεια ότι δεν υπάρχουν ακλόνητα καθεστώτα. Όσο πιο αυταρχικά είναι, τόσο περισσότερο εύθραυστα.
Οι ραγιάδες πίστεψαν ότι δεν είναι ραγιάδες. Η περίοδος της Τουρκοκρατίας είναι η ιστορία μιας τραγωδίας, αλλά και ένα δίδαγμα ελευθερίας. Μέσα από το σκοτάδι της ταπείνωσης και της καταφρόνιας και του ανελέητου κυνηγητού του σκλάβου ραγιά, αφυπνίστηκε η εθνική συνείδηση και οργανώθηκε ο νεοελληνικός κόσμος. Οι αρματολοί και οι κλέφτες, οι ανυπότακτοι αυτοί άντρες απετέλεσαν τη «μαγιά της λευτεριάς».
Και το φοβερό χτύπημα ήρθε όταν σύσσωμο το έθνος σήκωσε το λάβαρο της Ανάστασης, όταν ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ευλογούσε τη σημαία της Εθνικής Αναγέννησης, όταν ο Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε’, με της μαρτυρικής του θυσίας το αίμα κοινωνούσε την Ελλάδα.
Σκέψεις, λαχτάρες και κούραση, μετατράπηκαν σε θέληση, σε δύναμη. Ήταν άγρια η τόλμη του Γένους και καταπληκτική η ωρίμανσή του. Κατάφεραν με δραματική εσωτερική διεργασία, τον πηλό που κόχλαζε μέσα τους, να τον κάμουν ανθρώπινο ήθος και πνεύμα. Κατάφεραν με άλλα λόγια να αγιάσουν.
Το εγχείρημα δεν ήταν εύκολο. Η νίκη, πολλές φορές διακυβεύτηκε από τις συνηθισμένες αθλιότητες των φρικτών ελαττωμάτων μας. Το γεγονός όμως μένει. Και είναι το αποτέλεσμα. Ύστερα από θυσίες αμέτρητες, από ηρωισμούς υπεράνθρωπους, από ολοκαυτώματα ψυχών και σωμάτων, η Ελλάδα απέκτησε την Ελευθερία της. Και στην ιστορία, όπως και στη ζωή, «τα στερνά τιμούν τα πρώτα».
Ο ξεσηκωμός του ’21 πρόσφερε στην ιστορία της Ευρώπης και του κόσμου και μια άλλη έννοια, ασαφή μέχρι τότε, τον πατριωτισμό. Ο πατριωτισμός είναι προνόμιο εκείνων των λαών που έχουν τη δικαιολογημένη συνείδηση ότι πηγάζουν από μια μακραίωνη ιστορία και την ιστορία αυτή συνεχίζουν. Ακόμη στο όνομα αυτού του πατριωτισμού και στη μακρινή αρχαιοελληνική φωνή δημιουργήθηκε ο φιλελληνισμός και έφερε φλογερούς συμμαχητές στην Ελλάδα.
Η Ελληνική Επανάσταση δεν είναι ένα οποιοδήποτε ιστορικό γεγονός που το μεγεθύνει η απόσταση του χρόνου και το λαμπρύνει η αίγλη του μύθου. Είναι η χειροπιαστή πραγματικότητα του πρόσφατου χθες, αλλά και του σήμερα και του αύριο της Ελλάδος.
Τις δύσκολες ώρες, τις ώρες της κρίσης για την έκβαση του αγώνα ξεπρόβαλλε ο Γέρος του Μωριά και αξιοποιήθηκε ιστορικά η άγια εμμονή στον αγώνα. Ένα μικρό έπος φέγγιζε στις ψυχές των ηρώων και καμίνευε το κύτταρο της μοίρας τους: Ο Αθανάσιος Διάκος, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, ο Μάρκος Μπότσαρης. Πολιορκημένοι και αυτοί έκαναν τη δική τους έξοδο καθώς ο Καλόγερος Σαμουήλ στο Κούγκι, ο ηγούμενος Γαβριήλ στο Αρκάδι, ο Παπαφλέσσας στο Μανιάκι, ο γερο-Καψάλης στο Μεσολόγγι.
Πολιορκημένοι όλοι τους, ελεύθεροι όμως μέσα στην έξοδό τους. Η παράδοση της φυλής κοχλάζει μέσα τους και ο καθένας εγκλωβίζει τον εαυτόν του στο κελί του χρέους. Εκείνοι οι νεκροί δεν υπέκυψαν, δεν λύγισαν, δεν πέθαναν. Εμείς πεθαίνουμε. Οι νεκροί δεν γερνάνε! Μένουν πάντοτε ζωντανοί!
Όλοι οι Έλληνες αυτές τις μέρες, όπου γωνία ελληνικής γης και παντού όπου συνείδηση χρέους τελούν μνημόσυνα των αθανάτων. Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου γίνεται μέγας Ευαγγελισμός για το ελληνικό γένος. Ευαγγελισμός θρησκευτικός και εθνικός αναδιπλώνονται στις πρώτες ανοιξιάτικες ριπές.