Προσφυγομεταναστευτικές αναζητήσεις

- Πολύς λόγος γίνεται τα τελευταία χρόνια για μετανάστες και πρόσφυγες, που έρχονται στη χώρα μας, περνούνε ή φεύγουν, και κάποιους άλλους που μένουν, εγκαθίστανται  ή «παίρνουν» την ελληνική ιθαγένεια. Και πολλά συμβαίνουν εκεί που «φιλοξενούνται» πρόσφυγες ή μετανάστες με μια διάκριση που στο βάθος έχει και μια δόση ρατσιστικού χαρακτηρισμού. Παράλληλα μια άλλη συλλογικότητα οι «αλληλέγγυοι» εμφανίζονται να πατρονάρουν αυτή τη διάκριση δίνοντας και κάποια ταξική και ιδεολογική ερμηνεία στα γεγονότα που συμβαίνουν σε καταυλισμούς, δικαιολογώντας  ακόμη και αυτοκαταστροφές των εγκαταστάσεων «φιλοξενίας».
- Κι εγώ ο μέτοικος, σε αυτή την πόλη, περιπλανώμαι στην ιστορία, να βρω τα ανάλογα γεγονότα, για ένα φαινόμενο που αποτελεί μια ιδιαίτερη σελίδα του ελληνισμού, και πολλές σελίδες που επιγραμματικά και κυριολεκτικά συνθέτουν ένα από τα κεφάλαια του  Ομηρικού έπους, την «Οδύσσεια».
- Στην ανάγνωση αυτή βρίσκει ο κάθε Έλληνας αναγνώστης και έναν αντικατοπτρισμό, μιας δικής του προσωπικής ή οικογενειακής «Οδύσσειας», μέσα από δικές του επιλογές ή στην πορεία κάποιου αναγκαστικού ή βιοποριστικού εκπατρισμού.
- Και είναι πολλές λέξεις της ελληνικής γραμματείας που δίνουν τις εικόνες και τις φάσεις αυτής της «Οδύσσειας» του Ελληνισμού.
- Αποικίες δημιουργούσαν οι αρχαίοι έλληνες, μεταφέροντας στους έρημους τόπους τα φυλετικά τους χαρακτηριστικά, την πολιτιστική παράδοση, την τεχνογνωσία, χτίζοντας νέες πόλεις, ιερά, μνημεία, θεσμικές  αρχές, και συχνά στήνοντας και μια θεατρική σκηνή.
- Αυτά όλα τα πολιτισμικά στοιχεία, τα διέσπειραν οι αρχαίοι Έλληνες με τις αποικίες, αλλά ακόμη και στις εκστρατείες τις πολεμικές, με κορυφαία εκείνη του Μεγάλου Αλέξανδρου, αφήνοντας την ελληνική ταυτότητα, είτε με ένα μνημείο, ένα θέατρο, μια μετώπη ή έναν κίονα με το όνομα μιας καθιερωμένης καλλιτεχνικής έκφρασης.
- Στην ελληνική παράδοση βρίσκουμε τις λέξεις, εποικισμός, μετοικεσία, μετανάστευση, κυρίως όμως γνωστότερη είναι η ξενιτιά και ο ξενιτεμός. Αποτελεί το μεγαλύτερο χαρακτηριστικό μιας ειρηνικής επέκτασης, μιας ειρηνικής και παραγωγικής παρουσίας  του Ελληνισμού σε όλο τον κόσμο.
- Μια τέτοια περίοδο, διερχόμαστε και τώρα με αυτή την κρίση, με την έξοδο τόσων χιλιάδων Ελλήνων σε χώρες προηγμένες, προσφέροντα παραγωγική και επιστημονική υπηρεσία στους τόπους μετοικεσίας. Το αποκαλούμενο brain drain,  «φυγή μυαλών», δίνει μια άλλη διάσταση ιστορικής συνέχειας και επανάληψης του ίδιου φαινομένου, και με το αρχαίο αποικισμό, με τις εκστρατείες, με την εξάπλωση της ελληνικής  φιλοσοφικής σκέψης, με την θεατρική έκφραση, με την έξοδο των Βυζαντινών λογίων στη Δύση λίγο πριν την πτώση της Βασιλεύουσας. Και μέσα σε αυτή την αναδρομή  της φυγής,  λάμπει σαν διαμαντόπετρα του Ελληνισμού, η ανάπτυξη της ποντοπόρου Ελληνικής ναυτιλίας.
- Ο Ηπειρώτης λόγιος Χρήστος Ζαλοκώστας στο βιβλίο του «Ελλάς η Κυρά της θάλασσας», γράφει για την ανάπτυξη του Ελληνισμού στις περιόδους που ήταν αναπτυγμένη η ελληνική ναυτιλία.
- Μια ακόμη Ελλάδα είναι σκορπισμένη, μέτοικος, ή έποικος, ή ομογενειακή, ή ξενιτεμένη, ή brain drain, σε όλο τον κόσμο. Στην Αμερική η ομογένεια υπολογίζεται σε τέσσερα εκατομμύρια, με λαμπρές επιδόσεις σε όλους τους τομείς. Στον Καναδά επίσης ζει και δραστηριοποιείται μια μεγάλη ελληνική παρουσία. Η Μελβούρνη στην Αυστραλία  με 300.000 Έλληνες χαρακτηρίζεται η Αθήνα της Αυστραλίας,  ενώ συνολικά στην μακρινή αυτή χώρα ζουν περισσότεροι από 600.000  Έλληνες.  Η τελευταία κρίση στο Κατάρ αποκάλυψε ότι στη μικρή αυτή χώρα ζουν και εργάζονται περισσότεροι από 4.000 Έλληνες. -Και στη μακρινή Χιλή μάθαμε ότι ζουν και εργάζονται πάνω από 5.000  Έλληνες. Το Brexit  μας πληροφόρησε ότι στη Αγγλία ζουν και εργάζονται περισσότεροι από 40.000. Και σε όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες μέχρι τη «Θούλη» του Βορρά, η Ελληνική παρουσία είναι εντυπωσιακή. Και αναφέρομαι στη Θούλη του Βορρά, γιατί η ιστορία του αρχαίου Ελληνικού αποικισμού, θέλει τον Πυθέα τον Μασσαλιώτη, άποικο εκεί, να βγάνει για πρώτη φορά από τη Μεσόγειο στον Ατλαντικό και να πλέει προς βορρά προς τη Γροιλανδία, να περιπλέει τις ακτές της Βαλτικής να αδειάζει το έρμα και να φορτώνει πέτρες από ήλεκτρον  για να κατασκευάζουν πολύτιμους λίθους και κοσμήματα.
- Αλλά και σε όλα τα Βαλκάνια και στην Ανατολική Ευρώπη η Ελληνική παρουσία δίνει ένα άλλο μέτρο αυτού του νέου «ξενιτεμού». Στην Αφρική ακούγονται τα ελληνικά σε πολλές χώρες, όπου και η Ελληνική Ορθοδοξία έχει μια εντυπωσιακή παρουσία.
- Να προσθέσουμε ακόμη ότι και αυτό το «οικονομικό» φρούτο με τις εξωχώρειες εταιρίες έχει και ένα ελληνικό μερίδιο.
- Πολλοί μπορούν να προσθέσουν και δικές τους μαρτυρίες και το δικό τους αφήγημα, την οικογενειακή τους πορεία στην ξενιτιά, το «καζάντιο» αλλά  και την τραγωδία ενός ξεριζωμού.
- Και ο μέτοικος, έχει ξαναγράψει τον ξεριζωμό σαν ανταρτόπληκτος, σαν ένας «εσωτερικός μετανάστης» με μια προηγούμενη προγονική περιπέτεια στην ξενιτιά, από όπου γύρισαν οι δικοί του, πρόσφυγες με το μεγάλο προσφυγικό κύμα της Μικρασιατικής καταστροφής, για να ζήσουν πάλι σε ξένο τόπο σαν μέτοικοι. Και για να μη λησμονούμε και την άλλη εσωτερική ξενιτιά στις σπουδές ή τις «μεταθέσεις» και άλλες μετακινήσεις μια άλλη μορφή μετανάστευσης.
- Αλλά ας μη χάνουμε την ελπίδα μας με αυτή την μεταναστευτική έξαρση, αυτό το brain drain, η «Οδύσσεια» του Ελληνισμού συνεχίζεται, τα τραγούδια της ξενιτιάς είναι πάντα επίκαιρα, το «Χώμα Ελληνικό» ξαναδιαβάζεται, και τα «τραίνα που φεύγουν» του Ξαρχάκου σφυρίζουν συνέχεια στις ράγες ταξιδεύοντας στα ξένα.
- Η σύγχρονη τεχνολογική πρόοδος με τα αεροπλάνα φέρνει πιο γρήγορα τους απόδημους, τους ομογενείς, τα brain drain, και το διαδίκτυο με εικόνα και ήχο φέρνει άμεσα κοντά, τη φωνή, το κλάμα,  τη χαρά και την ευδοκίμηση. Και πάντα η ευχή, «Ώρα καλή», «Καλώς ήρθατε» Οδυσσείς  μιας συναρπαστικής Ελληνικής περιπέτειας.

 

Και οι περιπλανήσεις του μέτοικου συνεχίζονται…        

ο  μέτοικος