Μια πρόταση για το Μουσείο Πωγωνιανής…

Η Πωγωνιανή, πέρα από τα εκπαιδευτήριά της, μπορεί να αισθάνεται περήφανη και για τον μικρό θησαυρό, τη σημαντική λαογραφική συλλογή που κρύβει το Λαογραφικό της Μουσείο και σχετίζεται με τη ζωή των κατοίκων της υπαίθρου και τα παραδοσιακά τους επαγγέλματα.
Μερικοί καλλιεργημένοι άνθρωποι, με αισθήματα ευθύνης για τον παραδοσιακό πλούτο της περιοχής, πρωτοστάτησαν στην περισυλλογή και στην ίδρυση μουσείου. Επιδίωξή τους να διασωθούν τα
κατάλοιπα του προγονικού πλούτου. Η ιδέα ήταν του φιλόλογου καθηγητή Αλέκου Νάκα, ο οποίος, στη δεκαετία του 1960, μαζί με τους μαθητές του Γυμνασίου, συγκέντρωσε το πρώτο υλικό. Μαζί του και αρκετοί άλλοι, όπως: ο Παναγιώτης Κάπαρος, ο αγροτικός γιατρός, ο Μιχάλης Κολυβάκης, οικονομολόγος, που βοήθησαν στη συλλογή του υλικού. Το υλικό με το χρόνο εμπλουτιζόταν και έφτασε να στεγάζονται σήμερα στο Μουσείο πλούσια παραδοσιακά αντικείμενα της περιοχής του Πωγωνίου και της Δερόπολης, περιοχές που στο τούρκικο αποτελούσαν τον Καζά του Πωγωνίου με έδρα τη Βοστίνα (παλαιά ονομασία της Πωγωνιανής).
Το υλικό που συγκεντρώθηκε τοποθετήθηκε πρόχειρα στο παλιό δημοτικό σχολείο. Μετά από έναν χρόνο μεταφέρθηκε στο αρχοντικό Βασιλειάδη, το οποίο από τους κληρονόμους του είχε παραχωρηθεί στην Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών (ΕΗΜ). Αργότερα, με φροντίδα του τότε προέδρου του Φ.Σ.Π. Γεωργίου Παράσχου, το υλικό μεταφέρθηκε στο παλιό οίκημα που βρίσκεται στην αγορά. Μετά από κάποιο χρονικό διάστημα πραγματοποιήθηκε η οριστική στέγασή του στο παλιό στρατιωτικό φυλάκιο, το οποίο ανακαινίστηκε καταλλήλως.
Οι ρυθμοί της σύγχρονης ζωής με τα εύκολα ταξίδια και τις μεταναστευτικές διαρροές, μεταβάλλουν την τοπική φυσιογνωμία και αλλοιώνουν την ταυτότητα των κατοίκων, τις παραδόσεις και τα τοπικά ήθη και έθιμα. Για τον λόγο αυτόν η συγκέντρωση, αξιολόγηση και διαφύλαξη του λαϊκού πλούτου είναι έργο εθνικής σημασίας.
Στο χώρο του Μουσείου, που ονομάστηκε «Λαογραφικό Μουσείο Πωγωνίου – Δερόπολης», έχουν συγκεντρωθεί οι ζωτικές δυνάμεις της περιοχής. Στα εκθέματα αποτυπώνονται οι δημιουργικές εμπνεύσεις του λαού μας, έτσι όπως παραδινόταν από τον παππού και τη γιαγιά στα εγγόνια, για να συνεχιστεί η παράδοση και να δεθεί το χθες με το σήμερα.
Μπορεί ο επισκέπτης να δει και να θαυμάσει παραδοσιακές τοπικές ενδυμασίες, χρηστικά αντικείμενα, επαγγελματικά εργαλεία, διακοσμητικά υφαντά, κεντήματα, εκκλησιαστικά κειμήλια, ξυλόγλυπτα, σαγιάκια, κεντητούς ντουλαμάδες, νυφιάτικες στολές, οικιακά σκεύη, σουφράδες, ντρομπολίτσες, φλάστρα, αντικείμενα γεωργικής και ποιμενικής ζωής. Ξαναζωντανεύουν σπιτικές, οικογενειακές σκηνές, η κοινωνική ζωή και η παράδοση του τόπου.
Το Μουσείο Πωγωνιανής διαθέτει πλούσιο υλικό, αλλά ο χώρος είναι περιορισμένος. Αποτελείται από τον προθάλαμο και τον κύριο εκθεσιακό χώρο λίγων τετραγωνικών μέτρων, με συνέπεια τα αντικείμενα να συνθλίβονται και να ασφυκτιούν και να μην παρέχουν στους επισκέπτες σαφή και ακριβή εικόνα για κάθε αντικείμενο.
Το διοικητικό συμβούλιο του Φιλεκπαιδευτικού – Πολιτιστικού – Λαογραφικού Συλλόγου αποφάσισε την επέκταση του Μουσείου στον ευρύχωρο αύλειο χώρο και έγιναν και σχετικές μελέτες για την κατασκευή ενός επιπλέον βοηθητικού χώρου που θα βοηθούσε αποτελεσματικά στην αρτιότερη τοποθέτηση των εκθεμάτων. Η απόφαση αυτή έμεινε ανεκτέλεστη, γιατί ο Φιλεκπαιδευτικός Σύλλογος αδυνατούσε να την πραγματοποιήσει από έλλειψη χρηματικών πόρων.
Ο Φ.Σ.Π. αδυνατεί όχι μόνο στην επέκταση του υπάρχοντος Μουσείου, αλλά και στην επισκευή άλλου οικήματος, από τα υπάρχοντα στην Πωγωνιανή, όπου μπορεί να δημιουργηθεί σύγχρονο μουσείο με άνετους εκθεσιακούς χώρους.
Ο Φορέας εκείνος που είναι σε θέση, κατά τη γνώμη μας, να αντιμετωπίσει το πρόβλημα και να έρθει αρωγός στον Φιλεκπαιδευτικό Σύλλογο για τη δημιουργία σύγχρονου μουσείου, με όλες τις σύγχρονες μουσειακές προδιαγραφές είναι ο Δήμος Πωγωνίου, στον οποίο υπάγεται και η κωμόπολη της Πωγωνιανής.
Στην Πωγωνιανή υπάρχουν οικήματα που ανήκουν στην Κοινότητα της Πωγωνιανής και επομένως στον Δήμο, τα οποία με κάποιες επισκευές εκ μέρους του Δήμου μπορούν άνετα να χωρέσουν στις υπάρχουσες αίθουσες τα αντικείμενα και με ορθολογική χωροθέτηση να δημιουργηθεί ένα σύγχρονο μουσείο εφάμιλλο πολλών άλλων μουσείων που λειτουργούν στην Ήπειρο και αλλού.
Ίσως αντιτείνουν κάποιοι ότι υπάρχουν δυσκολίες για ένα τέτοιο εγχείρημα. Και, βέβαια, υπάρχουν δυσκολίες, αλλά πιστεύουμε ότι οι όποιες δυσκολίες μπορούν να ξεπεραστούν αρκεί να υπάρχει θέληση εκ μέρους του Δήμου και του Φιλεκπαιδευτικού – Λαογραφικού Συλλόγου Πωγωνιανής. Βούληση απαιτείται και τίποτε δεν είναι ανέφικτο, αδύνατο και ακατόρθωτο.
Ο Δήμαρχος Πωγωνίου, ο κ. Κώστας Καψάλης, είναι πρακτικός άνθρωπος, των έργων. Εκπαιδευτικός, με εκπαιδευτική συνείδηση, γνωρίζει πολύ καλά τη σημασία και την ωφέλεια για τον τόπο ενός τέτοιου σημαντικού εγχειρήματος. Από την πλευρά της Πωγωνιανής ο πρόεδρος του Φ.Σ.Π., ο κ. Περικλής Τόμος, είναι καλλιεργημένος και συγκροτημένος Πανεπιστημιακός δάσκαλος και με δεδομένο το ενδιαφέρον και την αγάπη για την γενέτειρά του και τις προσπάθειες που καταβάλλει για την πολιτιστική της ανάπτυξη και ανέλιξη, ασφαλώς, θα θελήσει να συνδέσει το όνομά του με ένα τόσο σπουδαίο έργο, στη δημιουργία δηλαδή ενός σύγχρονου λαογραφικού μουσείου.
Και ο Δήμαρχος Πωγωνίου και ο Πρόεδρος του Φ.Σ.Π. είναι άνθρωποι με πνευματική συγκρότηση και οργανωτική μεθοδικότητα, με καθαρές σκέψεις και απόψεις, με διάθεση δημιουργίας και προσφοράς στον ακριτικό μας τόπο.
Είμαστε βέβαιοι ότι ένα τέτοιο μουσείο θα είναι το κόσμημα της περιοχής, ο πυρήνας, το θεμέλιο, γύρω από το οποίο θα κινείται η ζωή και με τις μουσειακές αξίες που θα διαθέτει θα καταστεί πόλος για την προσέλκυση επισκεπτών.
Θα καταστεί ένα μουσείο που θα βοηθήσει στην πολιτιστική, κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη των περιοχών εδώθε και πέρα από τα σύνορα.