Καιρός να «θωρακιστούμε» έναντι της κλιματικής αλλαγής!

Εκτός  από τη Δυτική Αττική (περιοχές Μάνδρα, Μαγούλα και Ν. Πέραμος), αρκετά προβλήματα προέκυψαν από τα έντονα καιρικά φαινόμενα το πρώτο δεκαπενθήμερο του Νοεμβρίου και σε άλλες περιοχές της χώρας μας. Μερικές  ώρες έντονης βροχόπτωσης αποδείχθηκαν αρκετές ώστε να προκαλέσουν ένα απίστευτο χάος σε διάφορα μέρη με βιβλικές καταστροφές,
θύματα, αγνοούμενους, τραυματίες και υλικές καταστροφές περιουσιών. Δυστυχώς, η Πολιτεία με τις εκάστοτε Κυβερνήσεις δεν κατάφερε μέχρι και σήμερα να δημιουργήσει τις αναγκαίες υποδομές για την αντιμετώπιση των κινδύνων πλημμύρας. Στις  5 Φεβρουαρίου του 2015, ο «Π.Λ.» δημοσίευσε το άρθρο μου με τίτλο «Ποια είναι η θωράκιση μας, απέναντι στις Πλημμύρες;» και απαντώ και πάλι: Kαμία.
Δυστυχώς, όσον αφορά στην τελευταία δεκαετία, η Πολιτεία δεν κινήθηκε δραστικά για την δρομολόγηση αντιπλημμυρικών έργων. Αιτία η οικονομική και πολιτική αστάθεια της χώρας μας και οι αλλαγές του σχεδίου «Καποδίστριας» και στη συνέχεια ο «Καλλικράτης» που καθυστέρησαν μέχρι και σήμερα την ολοκλήρωση των Σχεδίων Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας. Τρεις μέρες μετά το συμβάν της 15/11/2017  στην περιοχή Αττικής, το αρμόδιο Υπουργείο περιβάλλοντος (ΥΠΕΚΑ), έρχεται με τον  Αν. ΥΠΕΝ, Σωκράτη Φάμελλο με το από 17/11/2017 Δελτίο Τύπου, να παραδεχτεί ότι υπήρξε κενό στη Διοίκηση και δεν ολοκληρώθηκε η κατάρτιση των Σχεδίων Διαχείρισης τονίζοντας χαρακτηριστικά ότι, «μία από τις εκκρεμότητες των Ευρωπαϊκών Οδηγιών που παραλάβαμε και έπρεπε να διαχειριστούμε, ήταν και τα Σχέδια Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας, τα οποία ολοκληρώνουμε τον Φεβρουάριο 2018, με πόρους από το ΕΣΠΑ»!
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έθεσε σε ισχύ την Οδηγία 2007/60/ΕΚ για την αξιολόγηση και τη Διαχείριση των Κινδύνων Πλημμύρας. Η Οδηγία αποσκοπεί στη θέσπιση πλαισίου για την αξιολόγηση και τη διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας με στόχο τη μείωση των αρνητικών συνεπειών στην ανθρώπινη υγεία, το περιβάλλον, την πολιτιστική κληρονομιά και τις οικονομικές δραστηριότητες. Αυτή ενσωματώθηκε στο Εθνικό δίκαιο με την ΚΥΑ Η.Π. 31822/1542/Ε103 (ΦΕΚ Β 1108/21.07.2010).
Σύμφωνα με την Οδηγία τα Κράτη Μέλη της Ε.Ε. πρέπει να προβούν σε ορισμένες δράσεις: Την διεξαγωγή Προκαταρκτικής Αξιολόγησης Κινδύνου Πλημμύρας (εφεξής ΠΑΚΠ) για κάθε Περιοχή Λεκάνης Απορροής Ποταμού. Την κατάρτιση Χαρτών Επικινδυνότητας Πλημμύρας και Χαρτών Κινδύνων Πλημμύρας σε επίπεδο ΠΛΑΠ. Την κατάρτιση Σχεδίων Διαχείρισης των Κινδύνων Πλημμύρας (ΣΔΚΠ) σε επίπεδο ΠΛΑΠ για τις περιοχές που υπάρχουν δυνητικοί σοβαροί κίνδυνοι πλημμύρας ή είναι πιθανόν να σημειωθεί πλημμύρα.
Πρόσφατα, στις 20-10-2017 έγινε, όπως γνωρίζουμε και η διαβούλευση των Σχεδίων Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας Ηπείρου στην πόλη μας, με ολοκλήρωση του κύκλου της  διαβούλευσης, ενώ το Σχέδιο Διαχείρισης Κίνδυνων Πλημμύρας Αττικής  συζητήθηκε στις 24-10-2017, περίπου είκοσι μέρες πριν την βιβλική καταστροφή της Δυτικής Αττικής και είμαι πολύ περίεργος να μάθω, τι ειπώθηκε για την πληγείσα περιοχή. Δεν ήταν παρόντες όλοι αυτοί οι αρμόδιοι; Πάντως, για ακόμη μια φορά, η ευθύνη διαχέεται, καθώς δεν είναι άγνωστα τα αίτια που μετατρέπουν μια έντονη βροχόπτωση κάποιων ωρών σε φυσική καταστροφή, με νεκρούς, τραυματίες, αγνοούμενους και περιουσίες να  εξαφανίζονται, με αόριστες αιτιολογίες.
Η σύνταξη των Σχεδίων Διαχείρισης, αποτέλεσε στο σύνολό, μία απαιτητική εργασία, πολυδιάστατη και σύνθετη με προβλήματα. Η κατάρτιση του Σχεδίου Διαχείρισης έγινε σε μια περίοδο οικονομικής συγκυρίας για την χώρα μας με πολιτικές αλλαγές και σε συγκυρία συγχωνεύσεων, αναδιοργάνωσης των υπηρεσιών για την μετάβασή τους στις απαιτήσεις του προγράμματος «Καλλικράτης». Με μη επαρκώς στελεχωμένα αρμόδια τμήματα που καλούνται να υλοποιήσουν τα Σχέδια Διαχείρισης, τόσο σε επίπεδο Υπουργείου, Αποκεντρωμένης διοίκησης όσο και σε επίπεδο Περιφέρειας, Δήμων (Δ/νσεις Υδάτων, Τμήματα Υδροοικονομίας, Τεχνικές Υπηρεσίες Δήμων κλπ).
Προβλήματα παρουσιάστηκαν πολλά σε εθνικό επίπεδο, όπως δυσκολίες ως προς την πληρότητα συλλογής στοιχείων που θα συμπλήρωναν και θα τεκμηρίωναν σε μεγαλύτερο βαθμό τα αντικείμενα από τις δράσεις που εξετάστηκαν στο πλαίσιο των απαιτήσεων της Οδηγίας. Γενικά, υπήρχε μεγάλη δυσκολία στη συνεργασία μεταξύ όλων των εμπλεκομένων, έλλειμμα εμπειρίας σε διαδικασίες συμμετοχής, δημόσιου διαλόγου και ανοιχτής διαβούλευσης, με μικρή ανταπόκριση και αρκετή αποχή από πολίτες και φορείς.
 Οι  πλημμύρες είναι φυσικά φαινόμενα τα οποία είναι αδύνατον να προληφθούν, όμως γνωρίζουμε και κατανοήσαμε με τα τελευταία συμβάντα, ότι οι πλημμύρες μπορεί και να προκαλέσουν θανάτους, ζημίες στο περιβάλλον και να θέσουν σοβαρά σε κίνδυνο τα περιουσιακά στοιχεία των πολιτών, την οικονομική ανάπτυξη και  οικονομικές δραστηριότητες μιας περιοχής. Σε συνδυασμό με τις εκάστοτε αυθαιρεσίες εκ μέρους των πολιτών, συμβάλουν ώστε με μια κακοκαιρία μιας έντονης βροχόπτωσης, να επέλθει ολόκληρη καταστροφή.
 Οφείλουμε να ετοιμαστούμε, για την προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή, τα ακραία καιρικά φαινόμενα και την αντιμετώπισή τους, ενδυναμώνοντας την αντιπλημμυρική προστασία της χώρας μας. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η αλλαγή του κλίματος θα συμβάλλει στην αύξηση της πιθανότητας φαινομένων πλημμύρας και λειψυδρίας, με αντίστοιχη αύξηση των αρνητικών τους επιπτώσεων.

* Ο Δημήτρης Μακρής είναι Πολιτικός Μηχανικός Τ.Ε. με ειδίκευση σε υδραυλικά έργα υποδομής.