Απουσία οράματος για την εκπαίδευση!..

Ανατρέχοντας κανείς στα δρώμενα της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ κατά την τελευταία τριετία στο χώρο της εκπαίδευσης και γενικότερα της παιδείας, είναι εύκολο να διακρίνει απουσία οράματος και στρατηγικού σχεδιασμού. Η συγκυβέρνηση από τη μια πλευρά έχει αδιαφορήσει πλήρως για σημαντικά ζητήματα και από την άλλη έχει προβεί σε πρόχειρες, αποσπασματικές και αντι-παιδαγωγικές αλλαγές. Πιο αναλυτικά, τα πιο κρίσιμα ζητήματα στο χώρο της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης όπου φαίνεται ξεκάθαρα η απουσία οράματος και στρατηγικού σχεδιασμού κωδικοποιούνται ως εξής:
➢ Υποβάθμιση Ολοήμερου δημοτικού σχολείου και νηπιαγωγείου με πρόχειρες, αποσπασματικές και αντι-παιδαγωγικές Υπουργικές Αποφάσεις και εγκυκλίους:  Τον Απρίλιο του 2016 ο υπουργός Παιδείας με απόφαση του καταργεί 1.337 δημοτικά Ολοήμερα σχολεία ΕΑΕΠ (Ενιαίο Αναμορφωμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα) επιβάλλοντας ένα «νέου τύπου» ολοήμερο σχολείο με λιγότερες ώρες σε όλα τα μαθήματα και σε όλες τις ειδικότητες εκπαιδευτικών στο Ωρολόγιο Πρόγραμμα. Ακόμη, οδήγησε σε διάλυση το ολοήμερο σχολείο καταργώντας τον υπεύθυνο δάσκαλο Ολοημέρου με αποτέλεσμα κάθε μέρα οι μαθητές του Ολοημέρου να έχουν διαφορετικό δάσκαλο στην τάξη! Με αυτές τις αποφάσεις υποβαθμίζει την ποιότητα της εκπαίδευσης των μαθητών αφού δε δίνεται πλέον η δυνατότητα στους μαθητές να μάθουν ολοκληρωμένα στο δημόσιο σχολείο ξένες γλώσσες, τέχνες και νέες τεχνολογίες και φυσικά χιλιάδες εκπαιδευτικοί, και δη αναπληρωτές, οδηγούνται στην ανεργία. Στο ίδιο πλαίσιο έγιναν και οι αλλαγές στο Νηπιαγωγείο. Το Ολοήμερο Νηπιαγωγείο καταργείται και μετατρέπεται σε προαιρετικό μετά από τη λήξη του πρωινού προγράμματος.
➢ Αντισυνταγματικές και χωρίς αιτιολόγηση οι επιλογές - κρίσεις στελεχών στην εκπαίδευση:   Aρχικά η συγκυβέρνηση ξεκίνησε τη θητεία της με την επιλογή των 13 Περιφερειακών Διευθυντών Εκπαίδευσης όπου θριάμβευσε ο κομματισμός και η αναξιοκρατία. Στη συνέχεια, η τότε ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας πρότεινε τον Ν. 4327 /15 για την επιλογή Διευθυντών Σχολικών Μονάδων όπου κυρίαρχο ρόλο έπαιζε η ψηφοφορία του συλλόγου διδασκόντων χωρίς αιτιολόγηση. Παρόμοια, στην επιλογή Διευθυντών Εκπαίδευσης κυρίαρχο ρόλο έπαιζε η συμμετοχή στη ψηφοφορία των Διευθυντών Σχολείων. Οι παλινωδίες της συγκυβέρνησης σε αυτό το σημαντικό ζήτημα της επιλογής των στελεχών επιβεβαιώθηκαν μέσα στο 2017 αφού η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) έκρινε αντισυνταγματικό το Ν. 4327/15 για την επιλογή Δ/ντών Σχολικών Μονάδων. Η ολομέλεια του Συμβουλίου ακύρωσε τον σχετικό νόμο ως προς την μυστική και χωρίς καμιά αιτιολογία ψηφοφορία του Συλλόγου Διδασκόντων. Το Συμβούλιο έκρινε ότι η μυστική ψηφοφορία – χωρίς αιτιολόγηση - παραβιάζει τις αρχές της αξιοκρατίας, της ισονομίας και της δυνατότητας προσφυγής στα δικαστήρια.
➢ Ιδεοληψίες για τα πειραματικά & πρότυπα σχολεία, τη σημαία και γενικά για την αριστεία: Το 2015 ο Υπουργός Παιδείας της συγκυβέρνησης είχε χαρακτηρίσει την αριστεία «ρετσινιά» με απώτερο σκοπό να υποβαθμίσει τη λειτουργία των Πρότυπων και Πειραματικών Σχολείων. Ως συνέχεια αυτών των ιδεοληψιών, τον Αύγουστο του 2017 με σχετικό Προεδρικό Διάταγμα το Υπουργείο Παιδείας καταργεί το κριτήριο της επίδοσης για την επιλογή σημαιοφόρων και εισάγει την κλήρωση ως τρόπο επιλογής. Με αυτές τις ιδεοληψίες και την αμφισβήτηση της αριστείας από πλευράς της συγκυβέρνησης σημαντικές έννοιες και αξίες, όπως η φιλομάθεια, η προσπάθεια, η εργατικότητα, η άμιλλα και εντέλει η επιβράβευση, υποβαθμίζονται και απαξιώνονται.
➢ Παντελής έλλειψη σχεδιασμού για συγγραφή νέων σύγχρονων Αναλυτικών Προγραμμάτων και σχολικών εγχειριδίων: Ζούμε σε μια εποχή όπου οι σύγχρονες εξελίξεις στην κοινωνία και ειδικότερα στο χώρο της εκπαίδευσης επιβάλλουν την προσαρμογή του σχολείου στα νέα δεδομένα μέσα από τη συγγραφή νέων Αναλυτικών Προγραμμάτων και σχολικών εγχειριδίων. Δυστυχώς, η συγκυβέρνηση εδώ και τρία χρόνια αδιαφορεί και δεν έχει παρουσιάσει ούτε σε θεωρητικό επίπεδο το σχεδιασμό της για τα Αναλυτικά Προγράμματα και τα σχολικά εγχειρίδια.
➢ Υποβάθμιση καινοτόμων δομών εκπαίδευσης, όπως είναι τα  Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης: Τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΚΠΕ) εδώ και αρκετά χρόνια αποτελούν μια ξεχωριστή και καινοτόμα δομή που έχει πλούσια προσφορά στην εκπαιδευτική κοινότητα και στην ευρύτερη κοινωνία γενικότερα. Ωστόσο, τα τελευταία τρία χρόνια η συγκυβέρνηση δεν ασχολείται με σοβαρό και ουσιαστικό τρόπο για τη στελέχωση και τη λειτουργία τους αφού έχει προβεί στη μείωση των δαπανών λειτουργίας,  στην κατάργηση των ελάχιστων χρημάτων που δίνονταν από τον προϋπολογισμό, στις εκκρεμείς απλήρωτες δαπάνες και στην περικοπή του εκπαιδευτικού προσωπικού.
➢ Παντελής έλλειψη σχεδιασμού για ανέγερση νέων σχολικών μονάδων: Σε ένα ακόμη σημαντικό ζήτημα που αφορά την ανέγερση νέων σχολείων η συγκυβέρνηση δεν έχει κανέναν σχεδιασμό, δεν έχει αναφερθεί ούτε σε δελτίο τύπου για τις προθέσεις της εδώ και τρία ολόκληρα χρόνια! Είναι εξαιρετικά λυπηρό οι μαθητές μας καθημερινά να στοιβάζονται και να κινδυνεύουν σε παλιές αίθουσες σε όλη την Ελλάδα. Μια κυβέρνηση που σέβεται στο ελάχιστο τους μαθητές και τους πολίτες επιβάλλεται να έχει συγκεκριμένο σχεδιασμό για ανέγερση νέων σχολείων σε συνεργασία με τους συναρμόδιους φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης. Η ανέγερση νέων σχολείων δεν εξασφαλίζει μόνο την ασφάλεια των μαθητών και των εκπαιδευτικών, αλλά σύμφωνα με ερευνητικά δεδομένα όταν αυτά έχουν χτιστεί με σύγχρονες προδιαγραφές συμβάλλουν στη διαμόρφωση ενός περιβάλλοντος πλούσιου σε αισθητικά ερεθίσματα που με τη σειρά του συντελεί στη δημιουργία θετικού ψυχολογικού κλίματος στην τάξη και στη βελτίωση της σχολικής επίδοσης.

***
Όλα αυτά τα παραπάνω κρίσιμα ζητήματα σε συνδυασμό με πρόσφατες αποσπασματικές και πρόχειρες ενέργειες σχετικά με την εκπαίδευση των προσφύγων, τις συγχωνεύσεις σχολικών μονάδων και τη σίτιση μαθητών καταδεικνύουν ότι η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ στερείται οράματος και στρατηγικού σχεδιασμού για τον ευαίσθητο χώρο της εκπαίδευσης και γενικότερα της παιδείας.
Η συγκυβέρνηση οφείλει να συνειδητοποιήσει ότι η εκπαιδευτική πολιτική δεν μπορεί να ασκείται ούτε με βάση ιδεοληψίες ούτε με «λογιστικά» και αντι-παιδαγωγικά κριτήρια.
Κλείνοντας, οι συγκυβερνώντες επιβάλλεται να συνειδητοποιήσουν ότι οι σύγχρονες εξελίξεις στην κοινωνία και ειδικότερα στο χώρο της εκπαίδευσης - που διαμορφώθηκαν από την αυξανόμενη πολιτισμική ανομοιογένεια του μαθητικού πληθυσμού, την ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών στο σχολείο και τη διαφοροποίηση των αναγκών του σύγχρονου μαθητή - συνιστούν μια νέα εκπαιδευτική πραγματικότητα που απαιτεί νέες εκπαιδευτικές και διδακτικές προσαρμογές. Απαιτείται, λοιπόν, όραμα και στρατηγικός σχεδιασμός στο χώρο της εκπαίδευσης που θα ξεκινά από την Προσχολική Εκπαίδευση και θα ολοκληρώνεται στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση με κυρίαρχους στόχους την προσαρμογή του σχολείου στις σύγχρονες εξελίξεις, το σεβασμό στις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των μαθητών, την ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης, τη διαμόρφωση δημιουργικών και κριτικά σκεπτόμενων πολιτών και φυσικά την αξιοκρατία σε όλα τα επίπεδα.

* Ο Φίλιππος Ευαγγέλου είναι Δάσκαλος – Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Αιρετός στο ΑΠΥΣΠΕ Ηπείρου με τη ΔΑΚΕ/ΠΕ.