Οι πολιτικοί… βλάπτουν σοβαρά τη γλώσσα μας!

«Τη γλώσσα μού ‘δωσαν ελληνική· το σπίτι φτωχικό στις αμμουδιές του Ομήρου. Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου στις αμμουδιές του Ομήρου… Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου με τα πρώτα μαύρα ρίγη». Περηφάνεια και αγωνία συγχρόνως εκφράζει ο μεγάλος μας ποιητής Ελύτης στο Άξιον Εστίν για τη γλώσσα μας που έχει μια συνέχεια χιλιετηρίδων και που το πρώτο και μεγαλύτερο ποιητικό κείμενο του Ομήρου συνοψίζει τον πλούτο και το μεγαλείο της.
Ένα ερώτημα: πόσοι Έλληνες, ή μάλλον πόσοι νέοι, γνώρισαν τον Όμηρο όχι από μετάφραση, αλλά από το πρωτότυπο, ώστε να μπορούν να συμμεριστούν την χαρά, την περηφάνεια και την αγωνία του Ελύτη;
Δυστυχώς, το μεγαλύτερο κεφάλαιο του πολιτισμού μας, η γλώσσα μας, η κύρια έκφραση του πολιτισμού και της ταυτότητάς μας, δέχτηκε και δέχεται επανειλημμένα πλήγματα από τους πολιτικούς μας, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι απαίδευτοι και οι άλλοι ενεργούν με βάση σκοπιμότητες και ιδεοληψίες που περιστρέφονται γύρω από την ιδιοτέλεια, προσωπική ή κομματική, και τον λαϊκισμό. Πικρή διαπίστωση είναι ότι αυτά τα πλήγματα προέρχονται τόσο από τη δεξιά,  το κέντρο, όσο και από την αριστερά.
Τέτοια πλήγματα είναι η υποχρεωτική καθιέρωση της δημοτικής σε όλες τις βαθμίδες της εκπαιδεύσεως και στη δημόσια υπηρεσία, με συνέπεια οι νεοέλληνες να αποκοπούν από την πρόσφατη γλωσσική παράδοση της καθαρευούσης και να αδυνατούν να διαβάσουν και να κατανοήσουν κείμενα όπως του Ροϊδη και του Παπαδιαμάντη, ή ακόμη και κείμενα εφημερίδων του πρόσφατου παρελθόντος, η κατάργηση του πολυτονικού και η υιοθέτηση του μονοτονικού, ο βαρβαρισμός στην κλίση των ονομάτων, ιδιαίτερα των ονομάτων της τρίτης κλίσεως,  η «απλοποίηση» της ορθογραφίας, η «εχθρότητα» στην αρχαία ελληνική γλώσσα που εκδηλώνεται με τη συνεχή μείωση των ωρών διδασκαλίας της, και το χειρότερο και το πιο επικίνδυνο από όλα η εισαγωγή και η χρήση των «Γκρίκλις», δηλαδή η γραφή ελληνικών λέξεων με λατινικούς χαρακτήρες.
Οι αλλεπάλληλες «μεταρρυθμίσεις» στην παιδεία –κάθε υπουργός και μεταρρύθμιση– έχει ως συνέπεια την αγραμματοσύνη. Τα ορθογραφικά και εκφραστικά λάθη, οι βαρβαρισμοί και οι σολοικισμοί, είναι τέτοια που διερωτάται κάποιος, αν οι νέοι μας έχουν περάσει από το δημοτικό, το Γυμνάσιο και το Λύκειο. Δεν περιορίζεται, όμως, στους αποφοίτους της Μέσης Παιδείας, αλλά και στους φοιτητές μας, μη εξαιρουμένων των φοιτητών των Φιλοσοφικών Σχολών και των Φιλολογικών Τμημάτων. Είναι εντελώς σπάνιο, για να μην πούμε, αδύνατο να υπάρξει γραπτό κείμενο χωρίς ορθογραφικά και εκφραστικά λάθη.
Η αντίδραση της κοινωνίας - θλιβερή διαπίστωση – ήταν και εξακολουθεί να είναι σχεδόν μηδαμινή. Έχουν όλοι αποπροσανατολισθεί από τα ουσιώδη και σοβαρά προβλήματα και το μοναδικό ενδιαφέρον είναι η οικονομία και το οικονομικό, και η ατομική ή οικογενειακή «ευημερία». Ο πολίτης δεν είναι πια πολίτης, δηλαδή δεν αισθάνεται ότι είναι ένα μέλος μιας ευρύτερης κοινωνίας, της «πόλεως», του κράτους δηλαδή, και ότι έχει ευθύνες και υποχρεώσεις, όπως βέβαια έχει και δικαιώματα.
Και βέβαια δεν αρνείται κανείς ότι η επιβίωση είναι πρωταρχικής σημασίας. Δεν αντιλαμβανόμαστε, όμως,  ότι η γλώσσα είναι η ταυτότητα και ο κυριώτερος φορέας του πολιτισμού μας; Αν χάσουμε τη γλώσσα μας, χαθήκαμε και ως έθνος από την ιστορία. Παραδείγματα υπάρχουν πολλά και από την αρχαιότητα και από τη σύγχρονη εποχή. Αρκεί να αναφέρουμε τους Έλληνες της Αμερικής ή της Αυστραλίας, οι οποίοι χάνοντας τη γλώσσα τους σταδιακά αφομοιώνονται και αφανίζονται. Ή οι Μακεδόνες παλαίμαχοι που εγκαταστάθηκαν σε διάφορες πόλεις από τον Αλέξανδρο ή οι Έλληνες που σύρθηκαν από τους Πέρσες στην Ασία.
Το κυριώτερο επιχείρημα των «μεταρρυθμιστών» της γλώσσας ήταν ότι η «απλοποίηση» θα συντελούσε στην ανύψωση του μορφωτικού επιπέδου των λαϊκών στρωμάτων. Συνέβη το ακριβώς αντίθετο. Η μακρά μου θητεία στην εκπαίδευση, τόσο στη Μέση όσο και στην Ανωτάτη, με έχει πείσει για του λόγου το αληθές.
Παρόλα αυτά, η επαναφορά του πολυτονικού, καθώς και της συστηματικής διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας από τα κλασσικά εγχειρίδια του Αχιλλέως Τζαρτζάνου φαντάζει ουτοπική. Σε αυτόν τον τόπο φαίνεται ότι και στον βυθό να κατρακυλίσουμε, δεν έχουμε την τόλμη και τη δύναμη να ανεβούμε ξανά στην επιφάνεια.
Θα περίμενε κάποιος ότι τουλάχιστον τα ανώτατα πνευματικά ιδρύματα της χώρας, όπως η Ακαδημία και τα Πανεπιστήμια, καθώς και άλλοι πνευματικοί φορείς και πρόσωπα, θα πρωτοστατούσαν στην προστασία της γλώσσας μας από όλες τις καταστροφικές πολιτικές παρεμβάσεις. Δυστυχώς, και εδώ οι αντιδράσεις ήσαν και είναι ελάχιστες.
Είναι ευτύχημα που η Ακαδημία επισημαίνει τον κίνδυνο από τη χρήση των «Γκρίκλις», αλλά αυτό δεν επαρκεί. Μετά λύπης μου, ωσόσο, είδα ότι στην ιστοσελίδα του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων έγινε χρήση των «Γκρίκλις» στην προκήρυξη της πρυτανείας για τις εκλογές πρυτάνεως και αντιπρυτάνεων («PROKIRIKSI EKLOGON PRYTANH K ANTIPRYTANEON»). Απαράδεκτο!

ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΑΤΣΟΥΡΗΣ