Τραγικοί επιμηθείς…

Οι καταστρεπτικές πυρκαγιές στην Ανατολική Αττική με τα δεκάδες αθώα θύματα, που αποτελούν συνέχεια άλλων προηγούμενων, δίνουν την εντύπωση πως οι πολιτικές ηγεσίες του τόπου και μαζί μ’ αυτές και η ελληνική κοινωνία, βρισκόμαστε στην κατάσταση στην οποία βρίσκονταν οι άνθρωποι στην προ του Προμηθέα εποχή, όπως την περιγράφει ο Αισχύλος, βάζοντας στο στόμα του ίδιου του Προμηθέα τούτες τις λέξεις: «Οι άνθρωποι, πριν από μένα -λέει ο Προμηθέας- ενώ έβλεπαν, δεν έβλεπαν, άκουγαν και δεν άκουγαν, παρόμοιοι με σκιές ονείρων, μπέρδευαν τα πάντα στην άσκοπη ζωή τους».
Αυτό -κατά το σχετικό μύθο- έκανε τον Προμηθέα να ανέβει στον Όλυμπο, να κλέψει από τους θεούς το φως της γνώσης και να το προσφέρει στους ανθρώπους αναδεικνύοντας τον εαυτό του πρώτο ευεργέτη της ανθρωπότητας.
Και από τον αρχαίο μύθο στη σύγχρονη πραγματικότητα, όπως τη ζήσαμε οι Έλληνες όλα αυτά τα χρόνια της μεταπολίτευσης. Από το ένα μέρος οι πολιτικές ηγεσίες του τόπου οι οποίες -για να ξαναθυμηθούμε τον Ελύτη- «βρίσκονται σε βαθιά μεσάνυχτα, στερούνται ουσιαστικής παιδείας και της απαραίτητης πνευματικής καλλιέργειας». Και δίπλα τους -για να ξαναθυμηθούμε τον Καστοριάδη- η ελληνική κοινωνία, δηλαδή εμείς οι πολίτες, «η οποία είναι μέσα στην ύβριν και είναι θεμελιωδώς άφρων». Με αυτά τα γνωρίσματα -ίσως σε κάποιους να φανούν βαριά- χτίσαμε το Κράτος της μεταπολίτευσης, ένα Κράτος πέρα για πέρα κομματικό -πελατειακό- στα πλαίσια του οποίου οι μεν πολίτες προσφέραμε, άλλοτε από αφέλεια, άλλοτε από σκοπιμότητα, την ψήφο μας στις πολιτικές ηγεσίες οι οποίες, με τις γνωστές προεκλογικές υποσχέσεις τους, εδραιώνονταν στην εξουσία με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους ίδιους και για το άμεσο περιβάλλον τους, με συνέπεια από κοινού να εκποιούμε το ίδιο το Κράτος και να το οδηγήσουμε στην τραγική κατάσταση στην οποία βρίσκεται σήμερα.
Η τραγικότητα αυτής της κατάστασης έπαιρνε ανεξέλεγκτες διαστάσεις στον τομέα της αυθαίρετης και άναρχης δόμησης, με τις πολιτικές ηγεσίες, δυστυχώς χωρίς εξαίρεση, να κάνουν στραβά μάτια, για να βολεύουν την πελατειακή τους βάση, να νομιμοποιούν προεκλογικά την αυθαιρεσία για καθαρά ψηφοθηρικούς λόγους, αδιαφορώντας για τις συνέπειες. Και κάθε φορά που οι συνέπειες αυτές έκαναν την εμφάνισή τους με τα γνωστά θύματα, οι θύτες κατέφευγαν σε γελοίες δικαιολογίες, επικαλούμενοι, όπως ο Ράλλης παλιότερα τις «κουκουναριές», όπως ο Πολύδωρας, πριν λίγα χρόνια, «το στρατηγό άνεμο» και όπως πρόσφατα ο Τόσκας «τα ασύμμετρα φαινόμενα».
Είναι καιρός πλέον, μετά και τις πρόσφατες ολέθριες πυρκαγιές με τα δεκάδες αθώα θύματα και τα χιλιάδες καταστραμμένα σπίτια αυτή η κοροϊδία να σταματήσει. Να κατανοήσουμε όλοι, πολίτες και πολιτικοί, πως πολιτική από την εποχή του Αριστοτέλη, είναι «η τέχνη του κυβερνάν ανθρώπους». Αυτή η τέχνη ασκείται από έμπειρους και προπαντός υπεύθυνους τεχνίτες με βάση την πραγματικότητα. Η πραγματικότητα στον τομέα αυτό είναι, δυστυχώς, δεδομένη: αυθαίρετη και άναρχη δόμηση. Συνηθισμένα ακραία καιρικά φαινόμενα. Πολιτες πυρομανείς, σχιζοφρενείς, οικοπεδοφάγοι, ακόμα και οργανωμένα ντόπια και ξένα συμφέροντα. Και αυτά είναι στοιχεία της πραγματικότητας με βάση την οποία ασκείται η πολιτική.
Μια τέτοια πολιτική όμως προϋποθέτει πολιτικούς ικανούς και υπεύθυνους που ενεργούν ως Προμηθείς πριν συμβεί μια εθνική συμφορά και την προλαβαίνουν. Προϋποθέτει παράλληλα Κράτος οργανωμένο αξιοκρατικά που με τα αρμόδια όργανα είναι σε θέση να προλαβαίνει ή να περιορίζει στο ελάχιστο το κακό. Τέτοιο Κράτος μέχρι σήμερα δεν αξιωθήκαμε. Το μόνο που έχουμε φτιάξει -και γι’ αυτό ευθυνόμαστε όλοι- είναι ένα «κράτος της πλάκας», ένα κράτος αποτυχημένο σε όλους τους βασικούς τομείς, δημιούργημα θλιβερό αποτυχημένων πολιτικών που το έφεραν σ’ αυτό το χάλι. Αυτοί ενεργούν ως τραγικοί Επιμηθείς μετά από κάθε συμφορά και το μόνο που κάνουν, για να δικαιολογήσουν την ανικανότητά τους, διαχρονικά και στερεότυπα, καταφεύγουν σε θεωρίες συνωμοσίας και βρίσκουν κάπου αλλού τους αίτιους της συμφοράς. Κάποιοι άλλοι φταίνε για τα δεινά που μέχρι σήμερα έχουν προξενήσει στη χώρα.
Είναι καιρός πια να σοβαρευτούμε και να συνειδητοποιήσουμε όλοι πως με τέτοιο αποτυχημένο Κράτος και με τέτοιους αποτυχημένους πολιτικούς δε πρόκειται να πάμε μακριά. Αν αυτό δεν το καταλαβαίνουμε, κακό του κεφαλιού μας. Η ευθύνη για όσα συνέβησαν και συμβαίνουν, όλα αυτά τα χρόνια της μεταπολίτευσης είναι βέβαια συνολική εθνική, είναι όμως και για τον καθένα μας ευθύνη προσωπική.

ΣΠΥΡΟΣ ΕΡΓΟΛΑΒΟΣ