Μία καθαρίστρια θύμα υπερβολών...

Η περίπτωση της 53χρονης καθαρίστριας με τα δέκα χρόνια κάθειρξη και τον εγκλεισμό της στη φυλακή συγκλόνισε το πανελλήνιο. Το αδίκημά της ήταν, ότι διόρθωσε (πλαστογράφησε) το ενδεικτικό της 5ης τάξης δημοτικού και το έκανε απολυτήριο του ίδιου σχολείου. Και με το διορθωμένο αυτό απολυτήριο διορίστηκε ως καθαρίστρια σ’ ένα παιδικό σταθμό του Βόλου και με την εργασία της αυτή μεγάλωσε τα τρία παιδιά της. Ασφαλώς διέπραξε σφάλμα, αλλά το θέμα είναι, εάν το σφάλμα της αυτό συνιστά ποινικό αδίκημα και μάλιστα κακούργημα, για το οποίο, σύμφωνα με το νόμο 1608/1950, προβλέπεται ποινή ισόβιας κάθειρξης. Πολύ δε περισσότερο, όταν αυτή εργάστηκε κανονικά και προσέφερε τις υπηρεσίες της, και εάν δεν ήταν αυτή, το Ελληνικό Δημόσιο θα πλήρωνε μία άλλη καθαρίστρια, με τα ίδια ακριβώς χρήματα και με την ίδια ακριβώς εργασία.
Για τη συγκρότηση, όμως, και των δύο κακουργηματικών αδικημάτων (πλαστογραφία και απάτη), απαιτείται, πέραν των άλλων, και το στοιχείο της βλάβης του Δημοσίου, συνιστάμενης της βλάβης, στην προκειμένη περίπτωση, στους μισθούς που της πλήρωσε. Μέχρι το έτος 2015 αυτό ίσχυε στην νομολογία μας και τα δικαστήρια δέχονταν τη σχέση παροχής του μισθού και αντιπαροχής της εργασίας και αντίστοιχη ισοστάθμιση των δύο αυτών και άρα έλλειπε το απαραίτητο στοιχείο της βλάβης και για τον λόγο αυτό δεν είχαμε ποινικά αδικήματα σε βαθμό κακουργήματος.
Το έτος, όμως, 2015 εκδόθηκε η υπ΄ αριθμ. 196/2015 απόφαση του ποινικού τμήματος του Αρείου Πάγου, με την οποία έγινε δεκτή η ως άνω ισοστάθμιση, υπό την προϋπόθεση, όμως, ότι «η αντιπαροχή θα είναι νόμιμη». Αυτή η παραδοχή, σαφέστατα είναι εσφαλμένη, διότι, όταν υπάρχει και χρησιμοποιείται ένα πλαστό πτυχίο, ποτέ η αντιπαροχή της εργασίας δεν μπορεί να είναι νόμιμη. Δημιούργησε, όμως, η απόφαση αυτή μεγάλη αναστάτωση στο χώρο της Δικαιοσύνης και τα περισσότερα δικαστήρια, βάσει αυτής δεν δέχονται τη σχέση παροχή του μισθού και αντιπαροχή της εργασίας και την ισοστάθμισή της. Αυτό ακριβώς έγινε και στην περίπτωση της καθαρίστριας και γι΄ αυτό, με την αναγνώριση και ελαφρυντικού, της επεβλήθη, βάσει του αναχρονιστικού νόμου 1608/1950, το ελάχιστο της προβλεπόμενης ποινής των δέκα ετών.
Βεβαίως, η απόφαση αυτή του Αρείου Πάγου (196/2015) αντιμετώπισε την ακραία περίπτωση μιας γυναίκας, η οποία έφερε και χρησιμοποίησε πλαστό πτυχίο ιατρικής από την Αρμενία και βάσει αυτού διορίστηκε στο ΕΣΥ. Ασφαλώς στην περίπτωση αυτή, δεν μπορούσε να ισχύει η σχέση παροχή και αντιπαροχή και η ισοστάθμιση αμοιβής και εργασίας, διότι η ψευτογιατρός, όχι μόνο δεν μπορούσε να προσφέρει ιατρικές υπηρεσίες, αλλά ήταν και μέγας κίνδυνος για τους ασθενείς. Θα έπρεπε, όμως, ο Άρειος Πάγος, να δεχτεί το «εφόσον μπορεί να προσφερθεί η εργασία» και όχι «εφόσον είναι νόμιμη», διότι με πλαστό πτυχίο δεν μπορεί ποτέ να είναι νόμιμη η εργασία, ενώ σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να προσφερθεί η απαιτούμενη εργασία, όπως και της καθαρίστριας.
Υπάρχουν βεβαίως δικαστικές αποφάσεις που δεν επηρεάζονται από την ανωτέρω απόφαση του Αρείου Πάγου, καθόσον δεν είναι της Ολομέλειας, όπως έκρινε και η υπ΄ αριθμ. 157/2018 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Αθηνών, η οποία δέχτηκε τα εξής ιδιαίτερα ενδιαφέροντα «Η αντιπαροχή εργασίας είναι νόμιμη και ανταποκρίνεται πλήρως στην υπηρεσία του, και ασφαλώς βάσει του άρθρου 904 Α.Κ. περί αδικαιολόγητου πλουτισμού θα μπορούσε να διεκδικήσει τις αμοιβές του».
Βέβαια, η καθαρίστρια αποφυλακίστηκε ήδη προσωρινά, λόγω της άσκησης αναίρεσης, και εκκρεμεί η υπόθεση, να εκδικασθεί στον Άρειο Πάγο. Σε κάθε, όμως, περίπτωση, η ανωτέρω απόφαση του Ποινικού Τμήματος του Αρείου Πάγου (196/2015) προκάλεσε τεράστια αναστάτωση στο χώρο της Δικαιοσύνης, διότι είναι πολλές οι περιπτώσεις, όπως της καθαρίστριας, και θα πρέπει να δοθεί άμεση λύση. Και οι λύσεις που μπορούν να δοθούν είναι οι εξής:
1. Να καταργηθεί ή να τροποποιηθεί αμέσως ο αναχρονιστικός νόμος του 1608/1950, που είναι αίτημα πολλών ετών από τις Ενώσεις των Ελλήνων Ποινικολόγων.
2. Να παραπεμφθεί μία παρόμοια υπόθεση ή αυτή της καθαρίστριας στην Ολομέλεια του Αρείου Πάγου και να τεθεί η προϋπόθεση «εφόσον μπορεί να προσφερθεί η εργασία» και όχι «εφόσον είναι νόμιμη». Αυτό, βεβαίως, μπορεί ν΄ αντιμετωπισθεί και με μια νέα απόφαση του αρμόδιου τμήματος του Αρείου Πάγου.
3. Μέχρι να γίνουν τ΄ ανωτέρω, οι Έλληνες δικαστές και ιδίως οι αρμόδιοι εφέτες, να μην επηρεάζονται από την ανωτέρω απόφαση του Τμήματος Αρείου Πάγου, που, έτσι κι αλλιώς, δεν είναι δεσμευτική, και να δέχονται την αντιστάθμιση της σχέσης παροχής και αντιπαροχής, υπό την προϋπόθεση πάντοτε, ότι η εργασία μπορεί να προσφερθεί.
Σε κάθε περίπτωση, το θέμα είναι οξύτατο και κατεπείγον και θα πρέπει να δοθεί άμεση λύση, ώστε ν΄ αποφεύγονται οι δικαστικές υπερβολές, όπως αυτή της καθαρίστριας και η δικαιολογημένη αναστάτωση της κοινωνίας και τα οικογενειακά δράματα.
ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΦΟΥΣΑΣ